Đỉnh cao thao túng tâm lý của Elon Musk: 'Nổ' Tesla là hãng công nghệ, đưa vốn hoá lên 1.000 tỷ USD để rồi khiến nhà đầu tư hoảng loạn nhận ra đây chỉ là 1 công ty... xe hơi

Tesla của Elon Musk giờ đây đang phải đối mặt với một loạt vấn đề riêng biệt đang kìm hãm sự phát triển của công ty.

Ảnh hưởng của Elon Musk đối với việc tạo ra của cải từ lâu đã là điều không thể phủ nhận. Gần đây, điều này đã thể hiện rõ qua làn sóng "Musk trade" — xu hướng giao dịch liên quan đến Musk giúp gia tăng sức hấp dẫn của các tài sản gắn liền với vị tỷ phú này.

Tuy nhiên, công ty xe điện Tesla, vốn là công ty chủ lực của Musk, dường như không còn nằm trong câu chuyện thành công đó.

Cổ phiếu của Tesla hiện đã giảm hơn 50% so với mức cao gần đây, xoá sạch toàn bộ mức tăng kể từ sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Cổ phiếu của hãng xe điện này đã lao dốc trong bảy tuần liên tiếp kể từ khi Musk lần đầu tiên tới Washington, DC để hỗ trợ nỗ lực cắt giảm chi phí của chính quyền ông Trump.

Thứ hai vừa qua là một trong những phiên giao dịch tồi tệ nhất của công ty, khi cổ phiếu giảm 15% - mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 9/2020.

Đáng nói, thời điểm ông Trump vừa thắng cử Tổng thống lần 2, không có cổ phiếu nào tại Mỹ chịu ảnh hưởng mạnh mẽ hơn Tesla. Vào một thời điểm trong tháng 12, hãng xe của Elon Musk đã tăng thêm 733 tỷ USD vốn hóa thị trường kể từ cuộc bầu cử ở Mỹ — nhiều hơn bất kỳ công ty nào khác trong chỉ số S&P 500.

Ngay cả trước khi ông Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống và thuê người giàu nhất thế giới làm cố vấn về hiệu quả hoạt động, Tesla - khi đó được định giá khoảng 800 tỷ USD đã được nhìn nhận giống như một “cú đánh cược lên mặt trăng” hơn là một công ty sản xuất ô tô.

Theo dữ liệu từ Capital IQ, công ty đang giao dịch ở mức khoảng 80 lần lợi nhuận dự kiến cho năm 2025 — đưa Tesla vào nhóm top 3% các công ty niêm yết tại Mỹ có giá trị trên 1.000 tỷ USD. Trong khi đó, tỷ lệ giá trên lợi nhuận trung bình (P/E) của thị trường tại thời điểm đó chỉ là 15 lần.

Ngay cả những dự báo táo bạo nhất về ngành ô tô cũng khó có thể biện minh cho mức định giá này. Trước cuộc bầu cử, Lex đã ước tính rằng hoạt động kinh doanh xe hơi của Tesla chỉ có giá trị khoảng 240 tỷ USD, dựa trên một kịch bản lạc quan là công ty sẽ bán được 6 triệu xe vào năm 2030. Khoảng 560 tỷ USD còn lại dường như là một "hỗn hợp kỳ vọng" về các dự án tương lai - từ taxi tự lái cho đến robot hình người.

Giờ đây đã rõ, mặc dù làn sóng "Musk trade" ban đầu có thành công trong việc thúc đẩy tâm lý thị trường và định giá trong lĩnh vực tiền số và các công ty liên quan, Tesla giờ đây đang phải đối mặt với một loạt vấn đề riêng biệt đang kìm hãm sự phát triển của công ty.

Hoạt động kinh doanh xe điện của Tesla, chẳng hạn, đang gặp khó khăn. Doanh số bán xe trong tháng trước đã sụt giảm mạnh tại nhiều quốc gia. Lượng xe Tesla được bán ra đã giảm hơn 40% so với cùng kỳ năm trước tại Na Uy, Đan Mạch và Thụy Điển.

Tại Trung Quốc - một thị trường quan trọng của Tesla doanh số bán xe đã giảm 49% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi tại Đức, mức giảm thậm chí lên đến 76%.

Phố Wall cũng đang lo ngại về phần mềm tự lái hoàn toàn (FSD) của Tesla và áp lực cạnh tranh trong lĩnh vực xe tự hành. Chẳng hạn, BYD - đối thủ của Tesla tại Trung Quốc đã chứng kiến doanh số tăng tới 90% so với cùng kỳ năm trước tại Trung Quốc trong tháng hai.

Trong khi đó, sự xuất hiện đầy sôi động của Musk tại Washington lại không mang lại hiệu quả tích cực. Một số nhà đầu tư cho rằng những động thái chính trị của Musk đang khiến ông mất tập trung vào công việc tại Tesla.

"Chúng tôi cho rằng các cổ đông có lý do chính đáng để lo ngại rằng Elon Musk đang bị phân tán quá nhiều và rõ ràng là giờ đây ông ấy dành nhiều thời gian cho DOGE hơn là cho Tesla", Garrett Nelson, nhà phân tích cổ phiếu cấp cao tại CFRA Research, chia sẻ với Business Insider vào tuần trước.

Bất chấp cam kết của Tổng thống Trump rằng ông sẽ mua một chiếc Tesla mới tinh, tình hình của nhà sản xuất xe điện này hiện tại thậm chí còn tệ hơn so với tháng 11 năm ngoái. Doanh số bán xe ở châu Âu đã lao dốc; Tesla đã đối mặt với các cuộc biểu tình và hành vi phá hoại.

Sản lượng sản xuất tại Trung Quốc - một thị trường khổng lồ của Tesla - cũng sụt giảm nghiêm trọng. Trong khi Musk tuyên bố rằng việc chấm dứt các khoản tín dụng xe điện ở Mỹ sẽ có lợi cho Tesla bằng cách làm suy yếu các đối thủ cạnh tranh, lý thuyết đó vẫn chưa được kiểm chứng.

Nhưng hãy nhớ rằng: Tesla không được định giá như một công ty xe hơi thông thường. Do đó, sự sụt giảm trong định giá của công ty - bao gồm cú giảm 15% tàn khốc vào thứ hai vừa qua không hoàn toàn liên quan đến hoạt động kinh doanh xe hơi.

Thay vào đó, mức tăng khổng lồ của Tesla kể từ sau bầu cử và cú sụt giảm sau đó phản ánh sự thay đổi trong quan điểm của các nhà đầu tư về tính khả thi của các dự án "đặt cược lên mặt trăng" của Musk.

Ở khía cạnh đó, giá trị của Musk đối với Tesla có lẽ đã chuyển từ được định giá quá cao sang bị đánh giá quá thấp. Xét cho cùng, khả năng Tesla cuối cùng sẽ định hình lại ngành di chuyển tự động có lẽ không thay đổi nhiều. Đúng là Musk hiện dành ít thời gian hơn cho Tesla, nhưng ông ấy đã bận rộn với hàng loạt dự án khác từ lâu trước khi xuất hiện tại Nhà Trắng.

Còn về robot hình người, khả năng thành công của dự án này vẫn không có nhiều thay đổi. Musk từng tuyên bố rằng thế hệ hậu duệ của robot nguyên mẫu Optimus có thể trở thành "sản phẩm lớn nhất từ trước đến nay thuộc mọi loại hình".

Đó có thể là tuyên bố khá kiêu ngạo, nhưng tương lai của thế giới chắc chắn sẽ là tự động hóa và robot. Các nhà phân tích của Bank of America gần đây đã tăng gấp đôi dự báo về số lượng robot hình người được xuất xưởng trên toàn cầu, lên tới 10 triệu đơn vị vào năm 2035.

Vấn đề là, càng hứa hẹn nhiều, Musk càng trở nên thiếu thuyết phục đặc biệt là khi định giá trong ngành công nghệ đang suy yếu. Chẳng hạn, mới vào tháng 1, Musk đã nói với các nhà phân tích rằng Tesla có thể đạt giá trị cao hơn cả Apple, Microsoft, Nvidia, Amazon và Alphabet cộng lại - hiện tương đương khoảng 13 nghìn tỷ USD.

Tính đến thứ hai, Tesla mới chỉ đạt được 5% chặng đường đó. Đã có lúc vốn hóa Tesla lên mức 1,5 nghìn tỷ USD trong chốc lát; nhưng chỉ có sự tín nhiệm mới có thể đưa công ty trở lại đỉnh cao đó.

Ngoài Tesla, xét tới các mảng kinh doanh khác của Musk thì dường như không chịu sự hoài nghi ở mức độ tương tự, nếu có thì cũng rất ít.

Tháng hai vừa qua đặc biệt là một tháng thuận lợi cho hai công ty tư nhân của Musk. Sau khi ngập trong các khoản nợ từ năm 2022, nền tảng mạng xã hội X đã bán được gần 5 tỷ USD khoản nợ mà Musk đã dùng để tài trợ cho thương vụ mua lại công ty. xAI cũng đang trong các cuộc đàm phán để huy động 10 tỷ USD với mức định giá lên tới 75 tỷ USD.

Trong khi đó, định giá của SpaceX vẫn không có dấu hiệu chậm lại. Công ty đã bán cổ phần vào tháng 12 với mức định giá 350 tỷ USD, tăng từ mức 210 tỷ USD trước đó.

Theo: Financial Times, BI