Với cổ đông Sacombank (mã STB), cổ tức là “trái ngọt” được chờ đợi sau hành trình dài tái cơ cấu. Nhưng để chạm tay vào thành quả ấy, họ vẫn chưa biết sẽ phải đợi đến bao giờ.
Chưa có tín hiệu mới cho việc tháo gỡ “nút thắt” để hoàn thành tái cơ cấu
Năm 2024, lợi nhuận trước thuế của Sacombank đạt 12.720 tỷ đồng, tăng 33% so với năm trước và vượt 20% so với kế hoạch đề ra. Trước đó, năm 2023, ngân hàng ghi nhận 9.595 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng mạnh 51% so với năm 2022.
Tính từ thời điểm bắt đầu triển khai Đề án tái cơ cấu, lợi nhuận trước thuế của Sacombank đã tăng khoảng 82 lần trong bối cảnh vốn điều lệ không thay đổi.
Đến 31/12/2024, lợi nhuận chưa phân phối lũy kế trên bảng cân đối của Sacombank đã ở mức 28.426 tỷ đồng. Đây là mức không hề thấp trong nhóm NHTMCP và đặc biệt có ý nghĩa với một ngân hàng vẫn chưa hoàn toàn thoát “tái cơ cấu”.
Việc không chia cổ tức đã nhiều lần được ban lãnh đạo Sacombank giải thích với cổ đông trong các kỳ ĐHĐCĐ thường niên. Theo đó, “nút thắt” lớn nhất vẫn nằm ở quá trình xử lý các khoản nợ được bảo đảm bằng lượng cổ phiếu STB tương đương 32,5% cổ phần, liên quan đến ông Trầm Bê và nhóm người có liên quan.
Vào năm 2021, ông Dương Công Minh - Chủ tịch Ngân hàng Sacombank, từng cho biết giá trị khoản nợ xấu được cầm cố bằng lô 32,5% cổ phần ngân hàng liên quan đến nhóm ông Trầm Bê vào khoảng 10.000 tỷ đồng.
Lượng cổ phần này của ông Trầm Bê tại STB được thế chấp tại Công ty Quản lý tài sản (VAMC) để vay 10.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi, nhằm giúp STB giải quyết khủng hoảng thanh khoản tại thời điểm sát nhập PNB vào năm 2015. Ngoài ra, ban lãnh đạo ngân hàng cũng cho biết giá thanh lý để có thể thu hồi nợ gốc, lãi và lãi phạt vào thời điểm đó khoảng 33.000 - 34.000 đồng/cp.
| Chủ tịch Sacombank - ông Dương Công Minh. Ảnh: tuoitre.vn |
Theo ước tính của Công ty chứng khoán Mirae Asset, nếu đấu giá thành công lượng cổ phần STB liên quan đến nhóm của ông Trầm Bê, Sacombank có thể thu 15.000-31.000 tỷ đồng.
Tuy nhiên, điều khiến nhiều cổ đông STB quan tâm hơn con số là thời điểm mà hơn 600 triệu cổ phiếu – tương đương 32,5% vốn điều lệ Sacombank – được hóa giải "phong ấn” khỏi kho của VAMC. Bởi lẽ, chỉ khi xử lý dứt điểm phần tài sản này, nhà băng mới có thể được công nhận hoàn tất tái cơ cấu, qua đó mở đường cho việc tăng vốn điều lệ, chia cổ tức và thực hiện các kế hoạch tài chính bị trì hoãn suốt nhiều năm qua.
| Một phần trong lô 32,5% cổ phần ngân hàng liên quan đến nhóm ông Trầm Bê bị phong tỏa từ cuối năm 2013 đến nay vẫn nằm im trong kho VAMC, chờ ngày về với chủ mới |
Mới đây, tài liệu họp Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 của Sacombank tiếp tục đề cập đến “nút thắt” này nhưng nội dung không có điểm mới so với các kỳ họp trước.
“Sacombank đã trình các phương án xử lý và đang chờ sự phê duyệt từ NHNN. Ngân hàng đã trích lập dự phòng 100% đối với dư nợ gốc của khoản nợ xấu trên, cũng như đã thoái hoàn toàn lãi dự thu từ cuối Quý II/2022. Việc xét duyệt để Sacombank xử lý lô cổ phiếu nêu trên ghi nhận hoàn thành tái cơ cấu sẽ cần có thời gian”, tài liệu viết.
Được biết, lần gần nhất Sacombank chia cổ tức là vào tháng 10/2015, bằng cổ phiếu với tỷ lệ 12% cho năm tài chính 2014. Kể từ đó đến nay, các cổ đông của ngân hàng đã phải chờ đợi gần một thập kỷ để được hưởng thành quả từ khoản đầu tư của mình.
Chậm thu tiền bán khoản nợ liên quan KCN Phong Phú
“Với khối lượng lớn của lượng cổ phiếu, việc đấu giá có thể gặp nhiều khó khăn và trì hoãn trong bối cảnh tình hình kinh tế kém khả quan”, Chứng khoán Mirae Asset nhận định trong báo cáo phân tích công bố hồi tháng 10/2024, khi đề cập đến khả năng đấu giá thành công lô cổ phiếu liên quan nhóm ông Trầm Bê.
Đồng quan điểm, SSI Research cũng nhận định, lô cổ phiếu liên quan đến nhóm ông Trầm Bê có thể là tài sản khó xử lý nhất của Sacombank. Bởi lẽ, để bán được số cổ phần này sẽ cần khoảng thời gian nhất định, do số lượng khá lớn cũng như cần quy trình hướng dẫn cụ thể hơn hơn của Ngân hàng Nhà nước để phê duyệt việc bán.
| Ảnh: cafeland.vn |
Trên thực tế, việc xử lý những món nợ xấu có giá trị lớn vốn dĩ chưa bao giờ đơn giản và nhanh chóng. Ngay cả khoản nợ xấu nổi bật của Sacombank liên quan đến Khu công nghiệp Phong Phú – dù đã được đem ra đấu giá thành công gần hai năm trước – đến nay, dòng tiền thu hồi vẫn đang chậm chạp.
Khoản nợ trên có nguồn gốc từ hoạt động cho vay của SouthernBank trong giai đoạn 2011-2012 và trở thành gánh nặng của Sacombank sau khi sáp nhập vào năm 2015. Tính đến cuối năm 2021, tổng dư nợ lên tới 16.196 tỷ đồng, bao gồm hơn 5.134 tỷ đồng nợ gốc và hơn 11.061 tỷ đồng lãi tồn đọng.
Tài sản đảm bảo cho khoản nợ là quyền tài sản tại Dự án KCN Phong Phú, một khu công nghiệp rộng 134 ha, bao gồm 67 ha đất KCN và 67 ha đất dành cho dịch vụ công nghiệp. Dự án nằm ở địa bàn Xã Phong Phú, huyện Bình Chánh, TP.HCM.
Sau nhiều lần tổ chức bán đấu giá, năm 2023, Sacombank đã bán đấu giá thành công khoản nợ sau 18 phiên đấu giá, với giá bán 7.934 tỷ đồng, cao hơn so nghĩa vụ nợ của khách hàng.
Trong ĐHCĐ thường niên 2024 sau đó, Ban lãnh đạo Sacombank cho biết, đã thu hồi được 20% tổng giá trị bán đấu giá thành công, tương đương hơn 1.587 tỷ đồng. Phần còn lại, bên đấu giá sẽ thanh toán theo tiến độ hoàn thành hồ sơ pháp lý dự án, dự kiến 40% tổng số tiền sẽ được thanh toán tiếp trong năm 2024 và 40% còn lại sẽ thanh nốt trong năm 2025.
Tuy nhiên, theo thông tin mới nhất trong tài liệu họp ĐHĐCĐ 2025, đến nay, Sacombank mới thực thu 1.587 tỷ đồng tiền bán khoản nợ được bảo đảm bằng KCN Phong Phú. Phần còn lại dự kiến thu hồi đầy đủ trong năm 2025.
Như vậy, con số thực thu vẫn giữ nguyên, không thay đổi so với một năm trước. Điều này đồng nghĩa trong suốt năm vừa qua, Sacombank chưa thu thêm được 40% từ giao dịch mua bán liên quan Khu công nghiệp Phong Phú, dù đây vốn là phần được kỳ vọng hoàn tất theo tiến độ đã đề ra.
Theo kế hoạch, Sacombank sẽ tổ chức ĐHCĐ vào ngày 25/4 tới đây. Từ nay đến lúc đó, cổ đông STB vẫn đứng trước nhiều câu hỏi lớn. Vì sao bên mua khoản nợ liên quan đến Khu công nghiệp Phong Phú vẫn chưa thanh toán 40% giá trị còn lại theo tiến độ? 80% tổng giá trị giao dịch chưa hoàn tất, hơn 6.300 tỷ đồng, liệu có thể khép lại trong năm nay, hay tiếp tục bị trì hoãn?
Càng mờ mịt hơn là thời điểm tiến hành đấu giá lô cổ phiếu “khủng” chiếm 32,5% cổ phần Sacombank, liên quan đến nhóm ông Trầm Bê. Trong khi đó, 2025 là hạn chót để hoàn tất đề án tái cơ cấu ngân hàng.
| Diễn biến giá cổ phiếu STB trên thị trường |
Điều an ủi lớn nhất với cổ đông Sacombank lúc này có lẽ là diễn biến tích cực của cổ phiếu STB trên thị trường chứng khoán thời gian qua. Từ đầu năm 2025 đến giữa tháng 4, STB nằm trong nhóm cổ phiếu ngân hàng tăng mạnh nhất. Sau thời gian tích lũy quanh vùng giá 26.000–32.000 đồng/cổ phiếu trong nửa đầu năm 2024, STB đã bật tăng hơn 40%, thiết lập đỉnh lịch sử gần 40.000 đồng/cổ phiếu vào ngày 10/3/2025.
Tính đến ngày 15/4/2025, STB đóng cửa ở mức 38.450 đồng/cổ phiếu, tăng 1,72% so với phiên liền trước.
>> Bình yên trong biến động, 5 cổ phiếu ngân hàng được SSI khuyến nghị mua trong quý II
