Trong bối cảnh hoài nghi về kế hoạch kích thích kinh tế của Bắc Kinh và những dấu hiệu yếu kém từ dữ liệu chi tiêu trong kỳ nghỉ lễ, thị trường chứng khoán Trung Quốc quay đầu giảm mạnh trong ngày 09/10.
Chỉ số CSI 300 giảm tới 7.4%, xóa sạch đà tăng 5.9% trong phiên trước đó và đánh dấu phiên giảm đầu tiên trong 11 phiên vừa qua. Một chỉ số đo lường các công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã giảm 6.9% trong ngày 08/10, với nhóm cổ phiếu liên quan đến du lịch và tiêu dùng dẫn đầu đà giảm.
Sự nhiệt tình ban đầu về đợt tăng giá do kích thích của Trung Quốc đang dần nguội lạnh. Nguyên nhân chính là sự thiếu vắng các sáng kiến lớn tại cuộc họp chính sách quan trọng vừa qua, khiến nhiều nhà đầu tư thất vọng. Ngày càng có nhiều chiến lược gia và quản lý quỹ bày tỏ sự hoài nghi về đợt tăng giá này, cho rằng Bắc Kinh cần phải "bỏ tiền thật" để hỗ trợ các cam kết chi tiêu của mình.
"Thị trường đang giằng co giữa kỳ vọng về thêm gói kích thích và thực tế kinh tế”, Yi Wang, Trưởng bộ phận đầu tư định lượng tại CSOP Asset Management nói. "Các nhà đầu tư muốn thấy sự chuyển đổi nhanh chóng từ các biện pháp kích thích thành lợi nhuận doanh nghiệp cải thiện, dữ liệu vĩ mô tốt hơn - cho dù đó là lạm phát, việc làm hay nợ chính quyền địa phương. Nhưng có một khoảng cách thời gian giữa kỳ vọng đó và thực tế kinh tế”.
Các nhà đầu tư bắt đầu lo ngại rằng sự phục hồi nhanh chóng của cổ phiếu Trung Quốc kể từ cuối tháng 9 có thể chỉ là “bình minh ảo” trừ khi Bắc Kinh công bố một gói tài khóa mạnh mẽ có thể làm sống lại tiêu dùng và hỗ trợ lĩnh vực bất động sản.
Nhìn lại quá khứ, thị trường chứng khoán Trung Quốc đã trải qua nhiều chu kỳ bùng nổ và sụp đổ đáng chú ý. Một ví dụ điển hình là giai đoạn 2014-2015, khi Trung Quốc đối mặt với tăng trưởng chậm lại và nguy cơ giảm phát. Khi đó, Bắc Kinh đã đưa ra một loạt biện pháp kích thích, dẫn đến một đợt tăng giá chóng mặt trên thị trường chứng khoán. Chỉ số tổng hợp của Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải đã tăng hơn gấp đôi từ tháng 10/2014 đến tháng 6/2015. Tuy nhiên, niềm vui ngắn chẳng tày gang, chỉ số này đã sụt giảm hơn 40% chỉ trong vòng hai tháng tiếp theo.
Homin Lee, chiến lược gia vĩ mô cấp cao tại Lombard Odier ở Singapore, nhận định: "Có vẻ như các cơ quan chức năng đang bày tỏ một mức độ không thoải mái với sự hưng phấn của thị trường, một phần do kinh nghiệm khó khăn của họ với sự hỗn loạn thị trường do nhà đầu tư nhỏ lẻ gây ra vào năm 2015”. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Bắc Kinh cần đưa ra một kế hoạch cụ thể để chống lại lạm phát trong cuộc họp Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc sắp tới.
Tâm lý thận trọng này không chỉ giới hạn ở thị trường nội địa. Chỉ số Hang Seng China Enterprises, theo dõi các cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Hồng Kông, cũng đã giảm tới 2.3% vào thứ Tư, xóa sạch tất cả đà tăng đạt được trong thời gian thị trường nội địa đóng cửa. Trong khi đó, trái phiếu Chính phủ Trung Quốc lại tăng giá, phản ánh xu hướng các nhà đầu tư tìm kiếm tài sản an toàn giữa đợt giảm giá cổ phiếu.
Dữ liệu từ kỳ nghỉ Tuần lễ Vàng vừa qua cũng không mấy khả quan. Mặc dù số lượng chuyến đi du lịch tăng 10.2% so với năm 2019 (trước đại dịch), nhưng chi tiêu chỉ tăng 7.9%. Con số này cho thấy tâm lý người tiêu dùng Trung Quốc vẫn còn yếu, bất chấp hàng loạt biện pháp kích thích được chính phủ đưa ra trong thời gian gần đây.
Một điểm đáng lo ngại khác là sự gia tăng đòn bẩy. Số dư nợ ký quỹ tại các sàn giao dịch Thượng Hải và Thâm Quyến đã tăng lên 1.54 ngàn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 218 tỷ USD) trong ngày 08/10, tăng 7.4% so với phiên giao dịch cuối tháng 9. Điều này cho thấy nhiều nhà đầu tư đang sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao hơn, một dấu hiệu có thể dẫn đến bất ổn trong tương lai.
Marvin Chen, Chiến lược gia tại Bloomberg Intelligence, nhận định: "Thị trường Trung Quốc và Hồng Kông rất biến động những ngày này khi các nhà đầu tư, cả trong và ngoài nước, vẫn đang cân bằng lại giữa cơn sốt kích thích và thanh khoản”.
Ông cũng chỉ ra rằng trong khi có thể có một số hoạt động chốt lời ở thị trường nội địa, thì thị trường Hồng Kông lại đang trong giai đoạn phục hồi sau đợt bán tháo lớn.
