Châu Âu lo ông Trump hay bà Harris đắc cử Tổng thống Mỹ đều tác động tiêu cực đến kinh tế EU

Kết quả cuộc đua vào Nhà Trắng tháng 11 tới đây giữa ông Donald Trump và bà Kamala Harris đang được Liên minh châu Âu (EU) theo dõi rất sát sao vì những lý do đặc biệt.

Mới đây, hãng tin Reuters nhận định, đối với nền kinh tế châu Âu, kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ ngày 5/11 ra sao đi chăng nữa đều mang lại những khó khăn. Nếu bà Kamala Harris bước vào nhiệm kỳ Tổng thống đầy thách thức, đó có lẽ sẽ là kết quả “ít tồi tệ nhất” nếu như bà. Còn nếu như ông Donald Trump chiến thắng, cuộc chạm trán lần thứ hai có nguy cơ sẽ căng thẳng hơn lần đầu tiên.

>> Ông Trump cảnh báo Thế chiến III sẽ nổ ra trong 3 tháng tới, cam kết chấm dứt mọi xung đột nếu tái đắc cử

Về hai lĩnh vực chính là chính sách thương mại và chia sẻ chi phí an ninh ngày càng tăng giữa các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), châu Âu dự đoán sẽ nhận được ít sự ưu ái từ Mỹ ở nhiệm kỳ của bà Harris mà họ coi là “sự tiếp diễn từ thời ông Joe Biden”.

Mặt khác, nếu ông Trump đắc cử lần thứ 2, điều đó có thể tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm với Liên minh châu Âu (EU).

Ông Trump có thể rút lại sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine trong cuộc xung đột quân sự với Nga, dẫn đến các chính phủ châu Âu phải nhanh chóng tăng cường chi tiêu quốc phòng. Và nếu vị tỷ phú này gây ra một cuộc chiến thương mại toàn cầu, châu Âu lo ngại họ sẽ là bên thua cuộc lớn.

Các biện pháp chống Trung Quốc là lĩnh vực hiếm hoi đạt được thỏa thuận giữa lưỡng đảng (Dân chủ và Cộng hòa) trong chiến dịch bầu cử Mỹ. Đối với nền kinh tế định hướng xuất khẩu của châu Âu, điều đó đặt ra câu hỏi liệu nước này có thể tiếp tục cân bằng quan hệ thương mại với cả Mỹ và Trung Quốc hay không.

Ông Zach Meyers thuộc Trung tâm Cải cách Châu Âu (CER) cho biết: “Dù ai là người chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ, vẫn chưa rõ liệu châu Âu có thể tiếp tục hưởng lợi từ sự tăng trưởng của Mỹ mà không làm giảm thương mại với chính Trung Quốc hay không”.

“Cả hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ đều có cùng hướng đi - trong đó, ông Trump dễ đoán hơn và có lẽ sẵn sàng đối đầu hơn với Liên minh châu Âu”.

>> Thủ tướng Nhật Bản định thăm Mỹ trước khi tổng thống mới nhậm chức

Đối với ASML, nhà cung cấp thiết bị sản xuất vi mạch công nghệ cao của Hà Lan, nguy cơ thiệt hại tài sản thế chấp từ những nỗ lực của Mỹ nhằm “kiềm chế” Trung Quốc là quá thực tế. Họ đã phải đối mặt với lệnh cấm xuất khẩu một nửa sản phẩm sang Trung Quốc sau chiến dịch do Mỹ dẫn đầu.

Giám đốc điều hành ASML Christophe Fouquet phát biểu tại một hội nghị vào tháng trước: “Mỹ có ý chí mạnh mẽ trong việc tìm kiếm nhiều hạn chế hơn (với Trung Quốc) – tôi nghĩ điều đó rất rõ ràng và mang tính thống nhất giữa lưỡng đảng. Và vì vậy, tôi nghĩ bất cứ chuyện gì xảy ra vào tháng 11, điều này vẫn sẽ tiếp tục."

Một nửa sản lượng của châu Âu đến từ thương mại, gấp đôi tỷ lệ ở Mỹ, trong khi 30 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất của “lục địa già” nằm ở lĩnh vực này - so với chỉ 13 triệu ở Hoa Kỳ - có nghĩa là khu vực này rất dễ bị tổn thương trước bất kỳ điều gì liên quan đến vấn đề hạn chế thương mại.

Thuế quan có tăng “chóng mặt”?

Sự ủng hộ cho thương mại tự do ở Washington đã “bốc hơi” trong 1 thập kỷ qua. Đương kim Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quyết định không loại bỏ hoàn toàn các mức thuế từng được áp dụng trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên của ông Donald Trump và tập trung hơn vào việc làm bằng các khoản trợ cấp của Đạo luật Giảm lạm phát (IRA).

Trong khi ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris được cho là đang theo đuổi con đường tương tự như ông Biden, thì ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump đe dọa sẽ tiến xa hơn với việc áp thuế tổng thể 10-20% đối với tất cả hàng nhập khẩu - bao gồm cả hàng của châu Âu, nơi mà Mỹ vẫn có giao dịch thương mại hàng năm trị giá hơn 1 nghìn tỷ euro.

>> ChatGPT dự đoán kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024

Các nhà sản xuất ô liu của Tây Ban Nha đã chứng kiến sản lượng xuất khẩu sang Hoa Kỳ, nơi từng là thị trường nước ngoài chính của họ, sụt giảm 70% sau khi cựu Tổng thống Mỹ Trump áp đặt thuế quan vào năm 2018 bất chấp phán quyết của Tổ chức Thương mại Thế giới (WHO) chống lại họ.

Ông Antonio de Mora, người đứng đầu ASEMESA, cơ quan đại diện cho các nhà xuất khẩu ô liu của Tây Ban Nha, nói với Reuters: “Nếu ông Trump thắng cử, điều này có thể trở nên tồi tệ hơn và chúng tôi nghĩ sẽ khó giải quyết vấn đề này nếu không có áp lực từ châu Âu”.

Đối với những công ty châu Âu có sự hiện diện của Hoa Kỳ, điều không chắc chắn là liệu ông Trump có thực hiện lời hứa loại bỏ trợ cấp năng lượng xanh IRA của ông Biden hay không.

Công ty máy móc Trumpf của Đức, nơi tuyển dụng 2.000 nhân viên Mỹ, cung cấp thiết bị cho pin xe điện và năng lượng mặt trời, nói với Reuters rằng họ sẽ không mở rộng hoạt động ở Mỹ do không chắc chắn về kết quả bầu cử.

Mối lo giảm tăng trưởng

Cuộc bầu cử ở Mỹ cũng có thể có tác động lớn đến ngân sách quốc phòng của các Chính phủ châu Âu đang vật lộn với mức nợ tăng cao do chi tiêu phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Một lần nữa, câu hỏi đặt ra là về thời điểm hơn là đích đến. Bà Harris dự kiến sẽ theo đuổi áp lực của Mỹ đối với châu Âu để đảm bảo an ninh khu vực nhiều hơn, trong khi sự thiếu rõ ràng xung quanh cam kết của ông Trump với Ukraine càng làm tăng thêm rủi ro của châu Âu.

Các nhà phân tích của UBS cho biết: “Theo quan điểm của chúng tôi, nhiệm kỳ Tổng thống của ông Trump sẽ làm tăng nguy cơ cần phải tăng cường chi tiêu sớm hơn, trong khi nhiệm kỳ Tổng thống của bà Harris có thể giúp châu Âu có thêm thời gian”.

Do đó, mặc dù nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ của bà Harris có khả năng có ít tác động có thể đo lường được đối với nền kinh tế châu Âu, nhưng những rủi ro tiêu cực trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump là khá rõ ràng.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs ước tính rằng nếu ông Trump tiếp tục áp dụng thuế quan, tác động trực tiếp của chúng cộng với sự không chắc chắn về thương mại mà chúng tạo ra có thể làm giảm 1 điểm % sản lượng ở 20 quốc gia thuộc khu vực đồng euro - nhiều hơn mức tăng trưởng yếu 0,8% mà họ dự báo trong năm nay.

Họ lưu ý rằng bất kỳ lợi ích tăng trưởng kinh tế nào có được nếu cam kết chi viện của Mỹ với Ukraine suy giảm buộc châu Âu phải tăng chi tiêu quốc phòng sẽ bị hủy bỏ do tác động mà nền kinh tế khu vực phải gánh chịu vì rủi ro địa chính trị kéo theo.

Ủy ban châu Âu (EC) có một nhóm quan chức kín để nghiên cứu xem EU sẽ bị ảnh hưởng như thế nào bởi kết quả bầu cử. Nhưng bất kỳ kết luận chính sách nào họ đưa ra sẽ cần phải đảm bảo sự đồng thuận của EU. Điều này được thể hiện qua sự chia rẽ của khối EU về cách đối phó với việc nhập khẩu xe điện của Trung Quốc, có thể rất khó nắm bắt.

Những người lạc quan ủng hộ châu Âu cho rằng cuộc bầu cử ở Mỹ - đặc biệt là trong trường hợp ông Trump chiến thắng - sẽ thúc đẩy khu vực EU áp dụng chính sách cải cách sâu sắc do cựu Giám đốc ECB Mario Draghi đề xuất vào tháng trước.

CER lưu ý: “Triển vọng về mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương căng thẳng hơn sẽ khuyến khích EU giải quyết các lý do khiến quy mô kinh tế của các nước này bị thu hẹp so với nền kinh tế Mỹ”.

Theo Reuters

>> Ông Putin sẽ không chúc mừng người thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ