Làn sóng bán tháo đột ngột ập đến nhóm phiếu công nghệ Mỹ và châu Âu sau khi startup trí tuệ nhân tạo DeepSeek của Trung Quốc gây chấn động trên toàn cầu với mô hình AI chi phí thấp. Sự kiện này khiến các nhà đầu tư đặt dấu hỏi về định giá quá cao của những gã khổng lồ công nghệ Mỹ.
Trong cuối tuần qua, mô hình AI mới của DeepSeek đã chiếm lĩnh vị trí dẫn đầu bảng xếp hạng App Store của Apple. Thành công này không chỉ thể hiện sự cạnh tranh rõ ràng với các mô hình đắt đỏ như OpenAI mà còn làm dấy lên nghi ngờ về khoản đầu tư hàng trăm tỷ USD được Microsoft, Meta Platforms và Alphabet hoạch định cho công nghệ này.
"DeepSeek cho thấy việc phát triển các mô hình AI mạnh mẽ với chi phí thấp hơn là điều có thể", Vey-Sern Ling, giám đốc điều hành tại Union Bancaire Privee nói. "Điều này có thể làm đảo lộn luận điểm đầu tư cho toàn bộ chuỗi cung ứng AI, vốn được thúc đẩy bởi chi tiêu cao từ một số ít các công ty quy mô khủng".
Tâm điểm chú ý đổ dồn vào Nvidia, nhà sản xuất chip AI hàng đầu có cổ phiếu đã tăng gấp 9 lần trong 2 năm qua và trở thành công ty có giá trị vốn hóa lớn nhất thế giới. Công ty có trụ sở tại Santa Clara, California này đã chứng kiến mức giảm hơn 10% trong phiên giao dịch trước giờ mở cửa thị trường (pre-market) trong ngày 27/01 - một đà giảm có thể làm bốc hơi khoảng 340 tỷ USD vốn hóa nếu được duy trì trong phiên giao dịch chính thức.
Làn sóng bán tháo lan rộng khi hợp đồng tương lai Nasdaq 100 lao dốc tới 5.2% trong ngày 27/01, trước khi thu hẹp mức giảm xuống 3.5% - mức giảm trong ngày lớn nhất kể từ tháng 8. Tại châu Âu, nhóm cổ phiếu công nghệ dẫn dắt đà giảm, với ASML Holding NV - nhà sản xuất thiết bị chip hàng đầu - chứng kiến mức sụt giảm lên tới 12%. Chỉ số biến động Cboe, hay còn gọi là VIX, tăng vọt lên 21.5. Nasdaq 100 và chỉ số phụ công nghệ Stoxx 600 của châu Âu đối mặt với nguy cơ mất tổng cộng 1,200 tỷ USD vốn hóa thị trường nếu đà giảm này được duy trì.
Đợt bán tháo diễn ra vào thời điểm nhạy cảm, ngay trước tuần lễ quan trọng với báo cáo thu nhập từ các gã khổng lồ công nghệ như Apple và Microsoft. Trong khi tăng trưởng lợi nhuận được dự báo sẽ chậm lại, định giá vẫn ở mức cao, một lần nữa làm dấy lên lo ngại về cơn sốt mà AI tạo ra trên Phố Wall.
DeepSeek - được sáng lập bởi Giám đốc quỹ định lượng Liang Wenfeng - đã tạo ấn tượng mạnh khi mô hình AI của họ được đánh giá có khả năng cạnh tranh ngang tầm với các sản phẩm mới nhất từ OpenAI và Meta Platforms Inc. "Một trong những đột phá đáng kinh ngạc và ấn tượng nhất", nhà đầu tư Marc Andreessen nhận xét về ứng dụng của DeepSeek - vốn nổi bật với khả năng thể hiện quá trình làm việc và lập luận khi giải quyết yêu cầu của người dùng. Ra mắt tuần trước, sản phẩm này đã nhanh chóng chiếm lĩnh vị trí đầu bảng xếp hạng App Store của Apple, với người dùng đặc biệt ấn tượng bởi tính minh bạch của nó.
"Nhóm cổ phiếu công nghệ Magnificent Seven (bao gồm các cổ phiếu như Apple, Nvidia, Microsoft,...) có định giá cao ngất và kỳ vọng biên lợi nhuận rất cao. AI chi phí thấp hơn có thể thu hẹp lợi nhuận này trong dài hạn", Heather Burke, Biên tập viên Markets Live tại London nói. "Chi tiêu vốn cho AI sẽ định hình triển vọng công nghệ và có thể làm lu mờ các kết quả vốn đã mạnh mẽ".
Trong khi cổ phiếu công nghệ phương Tây chao đảo, các cổ phiếu AI của Trung Quốc lại phản ứng tích cực. Merit Interactive Co. - công ty đã tích hợp mô hình AI của DeepSeek vào lĩnh vực marketing - nằm trong số những cổ phiếu tăng trần tại thị trường nội địa. Tại Hồng Kông, Hang Seng Tech Index đã tăng tới 2% trước thềm kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.
"Sản phẩm của DeepSeek gây ra vấn đề nghiêm trọng cho luận điểm cho rằng chi phí vốn và chi phí hoạt động đáng kể mà Silicon Valley đã chi ra là cách tiếp cận phù hợp nhất đối với xu hướng AI", Nirgunan Tiruchelvam, Trưởng bộ phận tiêu dùng và internet tại Aletheia Capital có trụ sở tại Singapore nói. "Nó đặt ra câu hỏi về nguồn lực khổng lồ đã được dành cho AI".
Hiện Nasdaq 100 đang được giao dịch ở mức 27 lần lợi nhuận dự kiến trong tương lai, cao hơn mức trung bình ba năm là 24 lần. Nvidia, dù đã giảm nhẹ so với mức trung bình ba năm, vẫn đang ở mức 33 lần.
Sự xuất hiện của DeepSeek đã làm lung lay niềm tin rằng công nghệ AI của Trung Quốc đang tụt hậu so với Mỹ. Dù các hạn chế thương mại của Washington đã ngăn chặn những con chip tiên tiến nhất vào Trung Quốc, mô hình của DeepSeek được xây dựng trên nền tảng công nghệ mã nguồn mở dễ dàng tiếp cận.
"Mặc dù các công ty dẫn đầu hiện tại như Nvidia có vị thế vững chắc, đây là một lời nhắc nhở rằng sự thống trị AI không thể được coi là điều hiển nhiên", Charu Chanana, Chiến lược gia đầu tư trưởng tại Saxo Markets nói. "Sự xuất hiện của DeepSeek cho thấy cạnh tranh đang trở nên gay gắt hơn, và mặc dù có thể không phải là mối đe dọa đáng kể ngay bây giờ, các đối thủ cạnh tranh trong tương lai sẽ phát triển nhanh hơn và thách thức các công ty đã thành danh nhanh hơn. Báo cáo thu nhập tuần này sẽ là một bài kiểm tra lớn".
