Đồng sáng lập Ethereum – Vitalik Buterin đã chia sẻ suy nghĩ của mình về một khía cạnh “chưa được thảo luận kỹ nhưng vẫn rất quan trọng” của hệ sinh thái Ethereum trong một bài đăng trên blog gần đây vào cuối tuần này.
Bài đăng có tiêu đề “Triết lý đa máy khách của Ethereum sẽ tác động đến ZK-EVM như thế nào?” tập trung vào các thách thức kỹ thuật, sự đánh đổi và các giải pháp tiềm năng để tạo ra một hệ sinh thái đa máy khách cho ZK-EVM.
Vấn đề đa máy khách với Zk-EVM
Vitalik tin rằng ZK-EVM sẽ phát triển để trở thành một phần thiết yếu của quy trình xác minh và bảo mật layer 1 của Ethereum trong tương lai. Công nghệ Zero Knowledge (ZK) cho phép các nhà phát triển chứng minh tính xác thực của giao dịch hoặc thông điệp mà không tiết lộ bất kỳ thông tin bên lề nào. Do đó, nó cho phép một bên thuyết phục bên còn lại rằng một thông điệp là đúng mà không tiết lộ bất kỳ kiến thức nào ngoài giá trị của thông điệp đó.
Tuy nhiên, bản chất thực thi quyền riêng tư của công nghệ ZK có thể phá vỡ bối cảnh EVM rộng lớn hơn vì các Ethereum client sẽ thực hiện các quy tắc giao thức khác nhau một cách khéo léo.
Các giao thức layer 2 trong các bản ZK rollup đã sử dụng thành công bằng chứng ZK, giúp mở rộng quy mô Ethereum bằng cách gộp nhiều giao dịch vào một bằng chứng duy nhất. Tuy nhiên, khi ZK-EVM phát triển để xác minh việc thực thi trên Mainnet, “ZK-EVM trên thực tế đã trở thành một loại máy khách Ethereum thứ ba, cũng quan trọng đối với bảo mật của mạng như ứng dụng khách thực thi và ứng dụng khách đồng thuận hiện nay”.
Việc xem ZK-EVM là loại máy khách Ethereum thứ ba khiến Vitalik đặt ra câu hỏi:
“Làm cách nào để chúng tôi thực sự tạo ra một hệ sinh thái “đa máy khách” để ZK chứng minh tính chính xác của các block Ethereum?”
Khi hệ sinh thái mở rộng quy mô, Vitalik muốn duy trì lợi ích của “triết lý đa máy khách” đồng thời tận dụng các khả năng của ZK-EVM để cải thiện khả năng mở rộng, bảo mật và phân cấp của mạng Ethereum.
Theo Vitalik, những thách thức kỹ thuật chính của việc sử dụng công nghệ ZK với nhiều máy khách liên quan đến độ trễ và tính không hiệu quả của dữ liệu. Ngoài ra, các máy khách Ethereum riêng lẻ xử lý các bằng chứng ZK khác nhau do cách giải thích cụ thể về quy tắc giao thức hoặc triển khai ZK-EVM.
Giải pháp đa máy khách ZK-EVM
Bất chấp những thách thức này, Vitalik tin rằng việc tạo ra một hệ sinh thái ZK-EVM đa máy khách mở là khả thi, giúp ích rất nhiều cho vấn đề bảo mật và phân cấp của Ethereum.
Dưới đây là hình ảnh đại diện của các ứng dụng khách khác nhau được sử dụng trên các layer thực thi và đồng thuận của hệ sinh thái Ethereum.
Vitalik lập luận rằng việc có nhiều ứng dụng khách sẽ tăng tính bảo mật và phân cấp của mạng bằng cách giảm nguy cơ xảy ra một lỗi nghiêm trọng duy nhất trong một lần triển khai, điều mà có thể dẫn đến sự cố toàn mạng. Ngoài ra, triết lý đa máy khách giúp ngăn chặn sự tập trung quyền lực trong một nhóm hoặc tổ chức phát triển, thúc đẩy phân cấp quản trị.
Vitalik đã trình bày ba giải pháp tiềm năng cho vấn đề này như sau:
- ZK-EVM đơn: từ bỏ mô hình đa máy khách và chọn một ZK-EVM duy nhất được sử dụng để xác minh các block.
- ZK-EVM đa máy khách đóng: tán thành và tuân theo sự đồng thuận của một tập hợp cụ thể gồm nhiều ZK-EVM và có quy tắc giao thức layer đồng thuận rằng một block cần có bằng chứng từ hơn một nửa số ZK-EVM trong tập hợp đó để được coi là hợp lệ.
- ZK-EVM đa máy khách mở: các ứng dụng khách khác nhau có các triển khai ZK-EVM khác nhau và mỗi ứng dụng khách chờ một bằng chứng tương thích với cách triển khai của chính nó trước khi chấp nhận một block hợp lệ.
Trong bối cảnh của ZK-EVM, Vitalik hỗ trợ ý tưởng về một hệ sinh thái ZK-EVM đa máy khách mở. Các ứng dụng khách khác nhau có cách triển khai ZK-EVM khác nhau và mỗi ứng dụng chờ bằng chứng tương thích với chính nó trước khi chấp nhận một block hợp lệ.
“Đối với tôi, (3) có vẻ lý tưởng, ít nhất là cho đến khi và trừ khi công nghệ của chúng ta tiên tiến đến mức có thể chính thức chứng minh rằng tất cả các cách triển khai ZK-EVM đều tương đương với nhau…”
Tuy nhiên, một khi công nghệ đã được cải thiện đến mức việc triển khai ZK-EVM được tiêu chuẩn hóa phần nào, Vitalik lập luận rằng giải pháp lúc này sẽ là chọn tùy chọn hiệu quả nhất. Anh ấy tin rằng “những thách thức đối với phương án 3 dường như nhỏ hơn so với những thách thức của hai phương án còn lại, ít nhất là vào thời điểm hiện tại”.
Vitalik cũng gật đầu trước sự tiến bộ nhanh chóng gần đây của AI, nói rằng tiến bộ trong AI có thể “tăng tốc” cho sự phát triển của việc chứng minh việc triển khai ZK-EVM.
“Trong tương lai dài hạn, tất nhiên điều gì cũng có thể xảy ra. Có lẽ AI sẽ tăng tốc quá trình xác minh chính thức đến mức có thể dễ dàng chứng minh các cách triển khai ZK-EVM là tương đương và xác định tất cả các lỗi gây ra sự khác biệt giữa chúng.”
