Việc bắt buộc thanh toán qua ngân hàng khi mua nhà chỉ áp dụng với chủ đầu tư, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản. Còn các cá nhân tự mua bán thì không bắt buộc thanh toán bằng chuyển khoản.
Luật Kinh doanh bất động sản 2023 có hiệu lực từ 1/8 quy định về thanh toán trong kinh doanh bất động sản tại Điều 48.
Điều 48. Thanh toán trong kinh doanh bất động sản
1. Việc thanh toán trong giao dịch bất động sản, dự án bất động sản do các bên thỏa thuận trong hợp đồng và tuân thủ quy định của pháp luật.
2. Chủ đầu tư dự án, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản nhận tiền thanh toán theo hợp đồng kinh doanh bất động sản, hợp đồng kinh doanh dịch vụ bất động sản từ khách hàng thông qua tài khoản mở tại tổ chức tín dụng trong nước hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài đang hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.
3. Việc phạt và bồi thường thiệt hại do bên mua, bên nhận chuyển nhượng, bên thuê, bên thuê mua chậm tiến độ thanh toán hoặc bên bán, bên chuyển nhượng, bên cho thuê, bên cho thuê mua chậm tiến độ bàn giao bất động sản do các bên thỏa thuận và phải được ghi trong hợp đồng.
Hiện, đây là quy định được nhiều người quan tâm khi chỉ còn hơn nửa tháng nữa Luật Kinh doanh bất động sản 2023 chính thức có hiệu lực. Để làm rõ hơn về quy định này, ông Nguyễn Anh Quê, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội bất động sản Việt Nam chỉ ra rằng: "Đối với các giao dịch sơ cấp bất động sản giữa chủ thể chủ đầu tư, sàn giao dịch bất động sản và khách hàng phải thanh toán qua hình thức chuyển khoản.
Đối với giao dịch thứ cấp bất động sản giữa các chủ thể doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản với khách hàng phải thanh toán qua chuyển khoản theo hợp đồng kinh doanh bất động sản đã ký.
Đối với giao dịch thứ cấp bất động sản giữa bên mua và bên bán là cá nhân không qua doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ bất động sản, nhân viên môi giới bất động sản thì không bắt buộc phải thanh toán qua chuyển khoản".
Về việc này, ông Quê cho rằng: "Theo tôi đây là lỗ hổng của Luật Kinh doanh bất động sản 2023, nội dung này cần phải điều chỉnh lại trong nghị định, thông tư hướng dẫn luật. Nếu không điều chỉnh nội dung này thì sẽ dễ dàng sảy ra tình trạng lách luật bán 2 giá, tiếp tay cho hoạt động rửa tiền, gây khó khăn cho hoạt động định giá, quản lý thị trường bất động sản, xây dựng dữ liệu bất động sản, thất thoát tiền thuế cho nhà nước".
Bên cạnh đó, ông Quê lưu ý, việc chuyển khoản trong giao dịch bất động sản phải đảm bảo các yếu tố: Là tài khoản chính chủ giữa các bên tham gia, nội dung chuyển khoản phải đúng với giao dịch bất động sản, đúng số tiền giao dịch thực tế giao dịch.
Tại Điều 47 luật này cũng quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh bất động sản phải ghi đúng giá giao dịch thực tế trong hợp đồng và chịu trách nhiệm nếu giá hợp đồng không đúng với giá thực tế.
Trước đây, tình trạng mua bán bất động sản kê khai hai giá, tức giá ghi trên hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn nhiều giá chuyển nhượng thực tế, diễn ra phổ biến để giảm số thuế phải nộp, nhằm trốn tránh nghĩa vụ. Theo Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), tính đến năm 2022, có khoảng 30.000 trường hợp giao dịch nhà đất đã phải rà soát lại việc kê khai chuyển nhượng bất động sản.
Ông Quê cho rằng, cần xử lý nghiêm các hành vi bán 2 giá, hình thức thanh toán sai quy định, nội dung giao dịch không rõ ràng gây khó khăn trong công tác quản lý thị trường bất động sản của nhà nước, công tác định giá, thu thập xây dựng dữ liệu đất đai, thất thoát tiền thuế cho nhà nước.
