Trung Quốc “hái quả ngọt” nhờ nỗ lực quốc tế hóa đồng nhân dân tệ

Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã tăng cường sử dụng đồng nhân dân tệ trong giao dịch xuyên biên giới sau khi các lệnh trừng phạt của Mỹ làm hạn chế khả năng giao dịch bằng đồng USD của Nga.

Theo tờ Financial Times, việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong các giao dịch thương mại quốc tế của Trung Quốc đã đạt mức cao kỷ lục trong năm nay, khi mối quan hệ chặt chẽ hơn với Nga thúc đẩy nỗ lực quốc tế hóa đồng nhân dân tệ và giảm tối đa sự phụ thuộc vào đồng USD.

Dữ liệu mới nhất do Cục Quản lý Ngoại hối (Safe) của Trung Quốc công bố cho thấy khoảng 53% giao dịch trong và ngoài nước của Trung Quốc đã sử dụng đồng nhân dân tệ (NDT) trong tháng 7, tăng từ khoảng 40% vào tháng 7/2021.

Theo dữ liệu của Safe, giao dịch chuyển tiền xuyên biên giới do các ngân hàng thay mặt cho các khách hàng và chủ yếu thể hiện việc thanh toán thương mại.

Việc sử dụng đồng nội tệ trong giao dịch thương mại giữa Nga và Trung Quốc đã được thúc đẩy mạnh mẽ khi các lệnh trừng phạt của Washington đối với Moscow liên quan đến chiến sự tại Ukraine làm hạn chế khả năng giao dịch bằng USD của Nga. Hồi tháng 2 năm nay, Thống đốc Ngân hàng trung ương Nga Elvira Nabiullina cho biết, việc sử dụng đồng nhân dân tệ để thanh toán, giao dịch tài chính và tiền gửi với Moscow đã "tăng vọt".

Chuyên gia Alexandra Prokopenko tại Viện Carnegie lý giải thêm rằng các biện pháp trừng phạt của Mỹ đối với Nga đã tạo ra động lực lớn để chính quyền Bắc Kinh phát triển hệ thống tài chính cũng như tìm các giải pháp để liên kết với hệ thống tài chính của Moscow.

Bên cạnh đó, tăng trưởng thương mại được thanh toán bằng NDT cũng được đẩy mạnh nhờ các kênh hoán đổi tiền tệ mà Trung Quốc đã mở hoặc gia hạn trong năm 2023 với Ả Rập Saudi, Argentina và Mông Cổ - những nhà cung cấp hàng hóa hàng đầu của Bắc Kinh.

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), kể từ năm 2022, các ngân hàng thanh toán bù trừ mới cho đồng NDT cũng đã được thành lập tại Lào, Kazakhstan, Pakistan, Brazil và Serbia.

Một số nhà phân tích nói rằng lý do chính khiến Trung Quốc giữ tỷ giá hối đoái với đồng USD ổn định kể từ đầu năm đến nay bất chấp áp lực bán tháo đối với đồng NDT là để khuyến khích các đối tác thương mại giao dịch nhiều hơn bằng đồng nội tệ của nước này.

Chuyên gia Louis-Vincent Gave của Công ty dịch vụ tài chính Gavekal nhận định với tờ Financial Times: "Bạn không thể đến Indonesia, Thái Lan, Hàn Quốc và kêu gọi rằng hãy giao dịch bằng đồng NDT thay vì sử dụng đồng bạc xanh của Mỹ nếu bạn có một đồng nội tệ yếu. Để điều đó xảy ra, bạn cần phải có một đồng tiền ổn định".

Những nỗ lực trước đây của Trung Quốc nhằm quốc tế hóa đồng NDT đã bị chững lại sau khi PBOC tiến hành phá giá tiền tệ vào năm 2015 để ngăn chặn đà suy giảm tăng trưởng kinh tế. Điều này đã thúc đẩy khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu của Trung Quốc, nhưng lại dẫn đến sự suy giảm đáng kể trong việc sử dụng đồng NDT để thanh toán.

Theo giáo sư chuyên về quốc tế hóa đồng NDT Edwin Lai tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông (Trung Quốc), việc các cường quốc kinh tế thế giới như Trung Quốc thanh toán hầu hết các giao dịch bằng đồng tiền của mình là "bình thường".

Ông Edwin Lai cho rằng Bắc Kinh không muốn cạnh tranh với đồng bạc xanh của Mỹ nhưng các quan chức Trung Quốc "không muốn phụ thuộc" vào đồng tiền này.

Trong giao dịch thương mại toàn cầu, đồng NDT hiện xếp vị trí thứ hai, sau đồng USD. Theo dữ liệu mới nhất từ ​​mạng lưới thanh toán quốc tế Swift, đồng NDT cũng chỉ chiếm 4,74% các khoản thanh toán toàn cầu, sau đồng USD, euro và bảng Anh.

Tuy nhiên, theo ông Lucy Ingham, Tổng biên tập của FXC Intelligence, các hệ thống thanh toán thay thế như CIPS của Trung Quốc và các mạng lưới tư nhân khác khiến việc dựa vào hệ thống Swift để cung cấp bức tranh toàn cảnh về các giao dịch tiền tệ toàn cầu trở nên kém tin cậy hơn.

>> Trung Quốc mạnh tay 'bơm' 471 tỷ nhân dân tệ vực dậy nền kinh tế