Sản lượng xe điện của Trung Quốc tăng vọt đã thúc đẩy nhu cầu về chip ô tô, nhưng các công ty trong nước vẫn phụ thuộc tới hơn 90% nhu cầu vào các nhà cung cấp nước ngoài.
Các quan chức của Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc (MIIT) đã nhiều lần nhấn mạnh đến khả năng tự cung tự cấp thấp của Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn ô tô. "Hiện tại, tỷ lệ tự cung tự cấp chip ô tô ở Trung Quốc là dưới 10%", Luo Daojun, Phó giám đốc Viện Linh kiện và Vật liệu tại MIIT cho biết.
Wang Qing, Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển của Hội đồng Nhà nước Trung Quốc cho biết, sự phụ thuộc của Trung Quốc vào các nhà cung cấp chip ô tô nước ngoài lên tới 95%. "Đối với chip điện toán và điều khiển, tỷ lệ tự cung tự cấp là dưới 1%, trong khi đối với chip điện và bộ nhớ chỉ là 8%", ông cho biết.
Sự phụ thuộc của Trung Quốc vào chip ô tô nhập khẩu đã trở thành vấn đề cấp bách hơn khi nước này tìm cách khẳng định vị thế dẫn đầu trên thị trường xe điện toàn cầu trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị với Mỹ gia tăng. Vào tháng 5, Nikkei Asia đưa tin rằng chính phủ Trung Quốc đã thúc giục các nhà sản xuất ô tô nước này tìm nguồn cung ứng tới 25% chip trong nước vào năm 2025.
Áp lực xuất hiện trong bối cảnh sản xuất xe điện tăng trưởng bùng nổ. Tính đến tháng 11/2024, dữ liệu của Cục Thống kê Quốc gia cho thấy Trung Quốc đã sản xuất 11,49 triệu ô tô điện trong năm, tăng 37,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, xe điện chiếm 40,8% tổng số ô tô được sản xuất trong nước.
Sự bùng nổ của xe điện đã dẫn đến nhu cầu về chất bán dẫn tăng vọt, vì xe điện và xe thông minh cần nhiều chip hơn đáng kể so với xe động cơ đốt trong truyền thống. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc (CAAM) cho biết, xe ô tô truyền thống thường cần 600 - 700 chip cho mỗi xe, trong khi xe điện cần khoảng 1.600 chip, xe thông minh cần tới 3.000 chip.
Mật độ chip tăng cũng dẫn tới giá trị bán dẫn cao hơn cho mỗi xe. He Hao, Chủ tịch của Seres Automobile - nhà sản xuất ô tô hợp tác với Huawei Technologies - đã phát biểu tại một hội nghị của ngành vào tháng 6 rằng, chi phí chip tính theo tỷ lệ phần trăm của tổng chi phí xe sẽ tăng từ 4% vào năm 2019 lên 20% vào năm 2030.
Bất chấp sự thúc đẩy của các nhà chức trách, ngành ô tô của Trung Quốc vẫn còn mất nhiều thời gian để tiến tới sự độc lập về chất bán dẫn. Các công ty toàn cầu như Infineon Technologies, NXP Semiconductors, STMicroelectronics, Texas Instruments và Renesas Electronics vẫn tiếp tục chiếm lĩnh thị trường.
Trong phân khúc chip tiên tiến, chẳng hạn như chip điều khiển miền lái xe thông minh (bộ não của xe tự lái), các công ty nước ngoài đang dẫn đầu với khoảng cách lớn. Theo công ty nghiên cứu ngành công nghiệp địa phương Gasgoo, từ tháng 1 đến tháng 9, chip Orin-X của Nvidia và chip FSD của Tesla lần lượt chiếm 37,8% và 26,7% thị phần bộ điều khiển miền lái xe thông minh được cài đặt sẵn của Trung Quốc. Công ty Qualcomm của Mỹ dẫn đầu về nguồn cung cấp chip cho bảng điều khiển trong buồng lái của xe.
Khi Mỹ thắt chặt lệnh trừng phạt đối với ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc, các hiệp hội ngành vào đầu tháng 12 đã thúc giục các công ty trong nước, bao gồm cả các thành viên của họ trong ngành công nghiệp ô tô, chip và viễn thông, tránh sử dụng chip do Mỹ sản xuất.
"Để bảo vệ an ninh và sự ổn định của chuỗi ngành công nghiệp ô tô và chuỗi cung ứng rộng hơn, hiệp hội đề xuất các doanh nghiệp ô tô Trung Quốc nên thận trọng khi mua chip của Mỹ", một tuyên bố từ CAAM cho biết.
Mặt khác, những tiến bộ trong sản xuất chip "nút trưởng thành" (mature node) - các loại chip sử dụng công nghệ thấp hơn - ở Trung Quốc đang thúc đẩy cải thiện khả năng tự cung tự cấp cho chip tương tự, thiết bị điện và cảm biến. Tuy nhiên, việc sản xuất hàng loạt chip tiên tiến đang phải đối mặt với một nút thắt đáng kể sẽ mất thời gian để khắc phục.
Ngày càng có nhiều công ty, bao gồm các công ty khởi nghiệp và nhà sản xuất ô tô tham gia vào cuộc đua phát triển chip. Nio và Xpeng đều công bố trong năm nay rằng chip lái xe thông minh do họ tự phát triển đã hoàn thành thành công các bản ghi chép, đây là giai đoạn thiết kế cuối cùng của một con chip mới.
"Những nỗ lực này nhằm mục đích kết hợp các chip tùy chỉnh với phần mềm hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến độc quyền để nâng cao trải nghiệm lái xe được hỗ trợ và tạo ra sự khác biệt… Thị trường cuối cùng có thể hội tụ vào các sản phẩm được tiêu chuẩn hóa, làm giảm hiệu quả về chi phí của quá trình phát triển hệ thống trên chip nội bộ (in-house)", Ceyuan Liu, nhà phân tích tại Canalys cho biết.
