Các vấn đề như thuế quan và sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc sẽ tiếp tục là những điểm nóng trong quan hệ Mỹ - Trung.
Vào ngày 20/1/2025, Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ tuyên thệ nhậm chức trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc, điều này sẽ định hình chính sách đối ngoại của Mỹ. Theo chuyên gia Ofir Dayan từ Trung tâm chính sách Israel-Trung Quốc thuộc Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia (INSS) có trụ sở tại Israel, nội các của ông Trump lần này bao gồm những người có lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc cùng với những cá nhân có lợi ích thương mại đáng kể tại quốc gia này.
Chuyên gia Dayan cho rằng sự giằng xé giữa mong muốn "bắt Trung Quốc phải trả giá" và sự ngưỡng mộ của ông Trump dành cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ là một thách thức lớn cho ông Trump trong nhiệm kỳ thứ hai của mình.
| Ông Donald Trump phát biểu tại Maryland, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN |
Cạnh tranh kinh tế và lợi ích thương mại
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã nhấn mạnh tầm quan trọng của vấn đề kinh tế trong quan hệ Mỹ - Trung. Ông đã đề xuất áp thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, nhấn mạnh rằng quan hệ thương mại hiện tại là không công bằng. Ví dụ, trong một cuộc phỏng vấn trên podcast nổi tiếng của Joe Rogan, ông Trump đã nhắc đến Trung Quốc 11 lần, bốn trong số đó liên quan đến kinh tế, bao gồm cả đề xuất áp thuế 100 - 200% đối với xe điện của Trung Quốc.
Việc đề cử ông Howard Lutnick làm Bộ trưởng Thương mại, người ủng hộ áp thuế 60% đối với hàng hóa Trung Quốc, cho thấy rõ ràng rằng chính quyền Trump mới sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách cứng rắn với Bắc Kinh.
Nội các của chính quyền Trump mới không chỉ có ông Lutnick mà còn có những nhân vật khác như tỷ phú Elon Musk, người có mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc thông qua Tesla. Công ty này đã sản xuất khoảng 155.000 xe mỗi năm tại nhà máy ở Thượng Hải và có thể sẽ tìm cách duy trì quan hệ thương mại suôn sẻ với Bắc Kinh. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào Trung Quốc cũng đặt ra câu hỏi về khả năng ông Musk có thể ảnh hưởng đến chính sách của Mỹ.
Ngược lại, nghị sĩ Marco Rubio, người được đề cử cho chức Ngoại trưởng Mỹ, lại có lập trường cứng rắn hơn. Ông coi Trung Quốc là một mối đe dọa lớn hơn cả Liên Xô trước đây và đã kêu gọi áp dụng lệnh trừng phạt đối với một số quan chức Trung Quốc. Điều này cho thấy sự phân hóa trong nội bộ chính quyền Trump 2.0 về cách tiếp cận đối với Bắc Kinh.
Ông Trump được biết đến với xu hướng tìm kiếm thỏa thuận và có thể sẽ tìm kiếm các cách để điều chỉnh quan hệ kinh tế với Trung Quốc nhằm giảm căng thẳng giữa hai bên. Tuy nhiên, sự đa dạng trong quan điểm của các thành viên nội các sẽ tạo ra những thách thức lớn cho ông trong việc định hình chính sách đối ngoại.
Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế ngày càng gia tăng, các lĩnh vực như xe điện, năng lượng tái tạo và công nghệ tiên tiến sẽ trở thành trọng tâm chính trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump. Việc cân bằng giữa lợi ích thương mại và an ninh quốc gia sẽ là một bài toán khó khăn mà ông cần giải quyết.
Tóm lại, nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump dự kiến sẽ tiếp tục tập trung vào cạnh tranh kinh tế với Trung Quốc, nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức từ nội bộ chính quyền cũng như từ phía Bắc Kinh. Sự phân hóa giữa những người "diều hâu" và những người có lợi ích kinh tế tại Trung Quốc trong nội các Trump 2.0 sẽ định hình hướng đi của quan hệ Mỹ - Trung trong tương lai gần.
