Trong phát biểu gần đây, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã ca ngợi thành tích "phi thường" của nền kinh tế Hoa Kỳ. Theo ông, điều này đã tạo điều kiện thuận lợi để các nhà hoạch định chính sách tiền tệ có thể điều chỉnh cắt giảm lãi suất một cách thận trọng và chắc chắn.
"Hiện tại, những tín hiệu từ nền kinh tế không cho thấy chúng ta cần phải hấp tấp trong việc hạ lãi suất", ông Powell nhấn mạnh tại buổi họp ở Dallas vào hôm thứ Năm. "Đà tăng trưởng vững mạnh mà chúng ta đang chứng kiến cho phép chúng tôi có đủ dư địa để cân nhắc mỗi quyết định một cách kỹ lưỡng và toàn diện."
Cụ thể, vào tháng 9 vừa qua, các chuyên gia hoạch định chính sách tiền tệ Mỹ đã đưa ra động thái mạnh mẽ khi cắt giảm lãi suất 50 bps. Tiếp đó, họ một lần nữa hạ thêm 25 bps trong tuần trước. Các nhà hoạch định cũng bày tỏ thiện chí trong việc tiếp tục cắt giảm lãi suất, với điều kiện xu hướng lạm phát tiếp tục được kiềm chế. Quan điểm của Chủ tịch Powell dường như đồng thuận với nhiều đồng nghiệp của ông, những người đang ủng hộ chiến lược điều chỉnh lãi suất một cách từ tốn và thận trọng trong thời gian tới.
"Chúng ta đang đến ngưỡng cửa của một giai đoạn tạm dừng," Lindsey Piegza - Chuyên gia kinh tế trưởng của Tập đoàn Tài chính Stifel - nhận định. "Có thể thấy rõ ràng rằng Fed đã áp dụng các biện pháp thắt chặt chính sách quá mức cần thiết trong thời điểm hiện tại."
Trong các phân tích của mình, bà Piegza dự báo sẽ xuất hiện một đợt tạm dừng cắt giảm lãi suất vào tháng Một, và trong năm tới sẽ chỉ có tối đa ba đợt cắt giảm lãi suất.
Tiếp nối bài phát biểu chính, trong phiên thảo luận có điều phối, ông Powell đã làm sáng tỏ thêm một luận điểm quan trọng: những bất định xung quanh mức lãi suất trung lập - ngưỡng lãi suất không tạo ra tác động kích thích hay kìm hãm đà tăng trưởng của nền kinh tế - chính là một lý do then chốt khiến Fed cần duy trì thái độ thận trọng trong từng bước đi. Đáng chú ý, nhiều quan chức Fed đều nhận định rằng lãi suất quỹ liên bang vẫn đang ở vùng thắt chặt và họ ủng hộ việc điều chỉnh giảm dần một cách có kiểm soát để lãi suất tiến về mức trung tính.
"Trong bối cảnh hiện tại, sự thận trọng là điều tối cần thiết," ông Powell khẳng định. Khi đề cập đến việc Fed đang tiến gần tới "vùng lãi suất trung tính khả dĩ", vị Chủ tịch Fed nhấn mạnh thêm, "chúng tôi có thể sẽ làm chậm lại nhịp độ điều chỉnh, nhằm tối ưu hóa khả năng đạt được kết quả mong muốn."
Dữ liệu kinh tế được công bố vào đầu tuần này cho thấy một bức tranh đáng chú ý về chỉ số lạm phát cơ bản tại Hoa Kỳ, khi con số này vẫn duy trì ở mức cao trong tháng 10. Đáng chú ý, CPI lõi - một thước đo không tính đến biến động của giá thực phẩm và năng lượng - đã ghi nhận mức tăng 0.3% trong ba tháng liên tiếp.
"Mặc dù tỷ lệ lạm phát đã có những bước tiến đáng kể, xích lại gần hơn với mục tiêu dài hạn 2% của chúng tôi, nhưng chúng ta vẫn chưa đạt được đích đến cuối cùng," Chủ tịch Powell khẳng định. "Chúng tôi kiên định với cam kết sẽ hoàn thành sứ mệnh này. Với bối cảnh thị trường lao động đang duy trì trạng thái cân bằng tương đối và lạm phát kỳ vọng được kiểm soát tốt, tôi tin tưởng rằng đà giảm lạm phát sẽ tiếp tục hướng về mốc 2%, dù con đường phía trước có thể không phải lúc nào cũng bằng phẳng."
Đáng lưu ý, trong phát biểu của mình, ông Powell đã không đề cập đến khả năng điều chỉnh lãi suất tại cuộc họp quan trọng tháng 12 sắp tới.
Nhìn về phía trước, chính sách tiền tệ có thể phải đối mặt với nhiều thách thức đan xen trong năm tới, đặc biệt là trong bối cảnh Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể sẽ thực thi các cam kết trong chiến dịch tranh cử của mình, bao gồm cắt giảm thuế nội địa, siết chặt chính sách nhập cư và áp dụng các biện pháp thuế quan mới. Thêm vào đó, những bất định về mặt chính sách cũng có thể là một trong những yếu tố chính khiến Fed đang thể hiện thái độ thận trọng hơn trong việc điều chỉnh giảm lãi suất ở thời điểm hiện tại.
Chính sách của Trump và những tác động
Trong phiên thảo luận chất vấn, Chủ tịch Powell một lần nữa khẳng định quan điểm của mình rằng thời điểm hiện tại vẫn còn quá sớm để các nhà hoạch định chính sách đưa ra những điều chỉnh dựa trên phỏng đoán về các chính sách tài khóa hay thương mại mới.
"Chúng tôi nhận thấy rằng vẫn còn đủ dư địa về thời gian để thẩm định một cách toàn diện về những tác động tổng hợp mà các thay đổi chính sách có thể mang lại đối với nền kinh tế, trước khi đưa ra bất kỳ động thái phản ứng nào," vị Chủ tịch Fed nhấn mạnh.
Đặc biệt, ông chỉ ra rằng trong trường hợp có sự xuất hiện của các biện pháp thuế quan mới, phản ứng từ các đối tác thương mại của Hoa Kỳ sẽ tạo ra một bức tranh tác động phức tạp hơn nhiều đối với nền kinh tế. Những ảnh hưởng tiêu cực đến đà tăng trưởng có thể sẽ đi ngược lại với những tác động tích cực dự kiến từ chính sách tài khóa.
"Một câu hỏi then chốt khác cần được đặt ra là: Điều gì sẽ xảy ra khi các biện pháp trả đũa được kích hoạt?" ông Powell nêu vấn đề một cách thẳng thắn. "Hơn thế nữa, những diễn biến này lại có thể trùng với thời điểm xuất hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ nền kinh tế. Vậy câu hỏi đặt ra là: Đâu sẽ là tác động ròng cuối cùng của tất cả những yếu tố này?"
Trong một diễn biến liên quan, Tổng thống Trump đã nhiều lần công khai bày tỏ quan điểm chỉ trích về Fed và cá nhân ông Powell. Đáp lại những chỉ trích này, tại cuộc họp báo ngày 7/11, Chủ tịch Powell đã thể hiện lập trường kiên định khi tuyên bố sẽ không rời khỏi cương vị của mình ngay cả khi bị yêu cầu từ chức. Ông cũng khẳng định một cách dứt khoát rằng mọi nỗ lực nhằm hạ bậc chức vụ của ông hay bất kỳ vị Thống đốc Fed nào khác trong ban lãnh đạo đều là hành vi vi phạm các quy định của pháp luật.
Nền kinh tế Hoa Kỳ đang thể hiện sức bền phi thường khi duy trì đà tăng trưởng vững mạnh, với tốc độ tăng trưởng ấn tượng đạt trung bình khoảng 3% trong hai năm qua. Song song với đó, mặc dù thị trường lao động đã có dấu hiệu điều chỉnh, nhưng vẫn thể hiện khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Trong đánh giá của mình, Chủ tịch Powell khẳng định thị trường lao động đang trong trạng thái vô cùng vững chắc, và theo nhiều chỉ báo quan trọng, thị trường lao động đã trở về mức độ cân bằng hơn, hoàn toàn phù hợp với mục tiêu tạo việc làm tối đa.
"Những cải thiện đáng kể về điều kiện cung ứng đã đóng vai trò nền tảng cho thành tích xuất sắc của nền kinh tế," ông Powell phân tích. "Chúng ta đang chứng kiến sự mở rộng nhanh chóng của lực lượng lao động, đồng thời năng suất lao động trong năm năm gần đây đã tăng trưởng với tốc độ vượt trội so với hai thập kỷ trước đại dịch. Điều này không chỉ nâng cao tiềm năng sản xuất của nền kinh tế mà còn tạo điều kiện cho đà tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ mà không gây ra những căng thẳng quá mức."
Đáng chú ý, năng suất lao động được cải thiện - thể hiện qua khả năng tạo ra nhiều sản phẩm hơn trong mỗi giờ làm việc của người lao động - đang đóng vai trò then chốt kép: vừa giúp kiểm soát áp lực lạm phát, vừa là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững trong dài hạn.
Trong bối cảnh này, một số nhà hoạch định chính sách có tầm ảnh hưởng, điển hình như ông Neel Kashkari - chủ tịch Fed Minneapolis, đã đưa ra nhận định rằng sự cải thiện về năng suất có thể dẫn đến việc thu hẹp dư địa cho các đợt cắt giảm lãi suất trong tương lai.
"Xét đến cùng," Chủ tịch Powell đúc kết, "diễn biến của lãi suất chính sách sẽ phụ thuộc vào các dữ liệu kinh tế mới và bức tranh triển vọng kinh tế tổng thể."
Tổng Rà soát Khung Chính sách Điều hành
Trong diễn biến đáng chú ý, Chủ tịch Fed đã có những chia sẻ sâu rộng và toàn diện nhất từ trước đến nay về chiến lược rà soát khung chính sách sắp tới của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ.
Theo tiết lộ của vị Chủ tịch, trọng tâm của đợt rà soát này sẽ tập trung vào việc đánh giá mức độ quan ngại của các nhà hoạch định chính sách về "ngưỡng zero" - mức lãi suất thấp nhất có thể đạt được. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hiện tại, khi lãi suất được dự báo sẽ neo ở mức cao hơn đáng kể so với giai đoạn tiền đại dịch. Đáng lưu ý, kể từ năm 2008, các nhà điều hành chính sách đã buộc phải hạ lãi suất chuẩn xuống mức 0% hai lần, một động thái đã phần nào làm suy giảm tính hiệu quả của các công cụ chính sách tiền tệ.
Dù nhấn mạnh rằng Fed vẫn chưa đi đến những quyết định cuối cùng, ông Powell đã hé lộ về khả năng Ngân hàng Trung ương sẽ chuyển hướng sang một cách tiếp cận mới, hướng tới mục tiêu lạm phát theo phương thức truyền thống hơn. Điều này khác biệt với khung chính sách hiện hành được ban hành năm 2020, vốn yêu cầu các nhà hoạch định chính sách phải theo đuổi một giai đoạn cho phép lạm phát vượt quá mục tiêu 2% của Fed, trong trường hợp tăng trưởng giá cả liên tục duy trì dưới ngưỡng mục tiêu đã đề ra.
"Trong tình hình hiện tại, chúng tôi đang cân nhắc việc quay trở lại với một phương thức phản ứng chính sách mang tính truyền thống hơn," Chủ tịch Powell làm rõ quan điểm. "Thay vì đưa ra cam kết về việc cho phép vượt ngưỡng mục tiêu, chúng tôi sẽ tập trung vào việc nhắm đến mục tiêu lạm phát một cách trực tiếp hơn. Mặc dù chưa đi đến kết luận cuối cùng, nhưng đây chính là những vấn đề then chốt mà chúng tôi sẽ đặt lên bàn thảo luận trong thời gian sắp tới."
Bloomberg
