Tham vọng 'thâu tóm cả thế giới', một quốc gia tích cực 'bơm' tiền ra nước ngoài: Liệu có phải ván cược mạo hiểm?

Trong những năm gần đây, Quỹ đầu tư quốc gia Public Investment Fund (PIF) của Ả Rập Xê-út đã ngày càng tích cực đầu tư vào các tài sản cao cấp nhằm hoàn thành sứ mệnh giúp nền kinh tế giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ.

Cách đây gần 1 thập kỷ, ông Mohammed bin Salman - khi đó vẫn chưa là Thái tử Ả Rập Xê-út - đã được trao “chìa khóa” quan trọng để mở ra tương lai cho đất nước, đó là toàn quyền quản lý Quỹ đầu tư quốc gia Public Investment Fund (PIF).

Vào năm 2015, khi ông Mohammed bin Salman trở thành Chủ tịch của PIF, quỹ này đã được “lên dây cót” để trở thành gã khổng lồ đầu tư có sức ảnh hưởng lớn trên toàn cầu.

Trong những năm gần đây, PIF đã ngày càng tích cực đầu tư vào các tài sản cao cấp nhằm hoàn thành sứ mệnh giúp nền kinh tế Ả Rập Xê-út giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ.

Nhiệm vụ đó là một phần của chương trình Vision 2030 mà Thái tử Mohammed bin Salman phụ trách. PIF cần tạo ra lợi nhuận từ các khoản đầu tư lớn ở nước ngoài và tận dụng chúng để xây dựng những ngành công nghiệp mới hấp dẫn trong nước.

“Tham vọng của Thái tử là đưa Ả Rập Xê-út trở thành nền kinh tế hậu dầu mỏ được quốc tế tôn trọng và được biết đến trên diện rộng. PIF là công cụ quan trọng nhất của ông để thực hiện kế hoạch này”, Steffen Hertog, Phó Giáo sư tại Trường Kinh tế London, nói với Business Insider (BI).

Và khi PIF ngày càng mở rộng hoạt động, nhiều người đã ngày càng không rõ liệu nó có thể thành công đến mức nào.

Ả Rập Xê-út “vươn ra biển lớn”

Nhìn vào danh mục đầu tư của PIF, những cái tên nổi tiếng trong giới kinh doanh toàn cầu đều xuất hiện. Trong lĩnh vực công nghệ, PIF đã rót 3,5 tỷ USD vào Uber, đầu tư 45 tỷ USD vào Quỹ Vision của SoftBank, nắm giữ 60% cổ phần của Lucid - hãng xe điện đối thủ của Tesla. PIF cũng là chủ sở hữu đa số của startup thiết bị thực tế tăng cường Magic Leap, theo Business Insider.

PIF cũng góp hàng tỷ USD vào giải đấu chuyên nghiệp LIV Golf, thâu tóm câu lạc bộ bóng đá Newcastle United, hỗ trợ quỹ đầu tư cơ sở hạ tầng của Blackstone với 20 tỷ USD và đầu tư vào Carnival, công ty điều hành du thuyền lớn nhất thế giới. Vào tháng 6, PIF còn tăng cổ phần trong sân bay Heathrow ở London.

Theo các dữ liệu được công bố hồi tháng 7 bởi công ty GlobalSWF, PIF là quỹ đầu tư quốc gia triển khai nhiều vốn nhất trên thế giới trong nửa đầu năm 2024. Tổng cộng quỹ này đã đầu tư gần 100 tỷ USD chỉ trong vòng 6 tháng.

Theo Giáo sư Hertog, việc PIF chú ý đến các công ty nổi tiếng không phải chỉ để tăng sự hiện diện của mình. Ông cho rằng phần lớn chúng là những công ty hoạt động trong các lĩnh vực mà PIF và Thái tử bin Salman coi là thiết yếu trong nỗ lực đa dạng hóa nền kinh tế nội địa của Ả Rập Xê-út.

Để thực hiện những thỏa thuận đó, nước này cũng phải nỗ lực để tiếp cận và kết nối với các gã khổng lồ trong ngành tài chính.

Vào tháng 2, họ đã ủng hộ một Hội thảo kéo dài hai ngày tại Miami, nơi những người như lãnh đạo Blackstone Stephen Schwarzman và con rể của ông Donald Trump là Jared Kushner được mời làm diễn giả.

Vào tháng 10, Ả Rập Xê-út cũng sẽ tiếp đón giới tinh hoa toàn cầu đến tham dự Hội thảo đầu tư được ví như “Davos trong sa mạc”.

Có thể nói, đối với các công ty toàn cầu, các nhà quản lý quỹ và ngân hàng, sự giàu có của Ả Rập Xê-út đang rất thu hút ở thời điểm hiện tại. Trong khi nhiều nhà đầu tư trở nên thận trọng khi đối mặt với môi trường lãi suất cao, nước này vẫn duy trì rót tiền ra nước ngoài.

Một phần là do PIF đặt mục tiêu nâng khối tài sản quản lý lên 2.000 tỷ USD vào cuối thập niên này và đang chạy đua với thời gian để đáp ứng thời hạn cho chương trình Vision 2030 của mình.

Ngoài ra, Ả Rập Xê-út cũng đang cạnh tranh quyết liệt với các cường quốc kinh tế khác tại Trung Đông. Các quỹ đầu tư quốc gia của UAE được đánh giá là đều đang nỗ lực hoàn tất các thương vụ quốc tế lớn.

“Ván cược mạo hiểm”?

Dù Ả Rập Xê-út sẵn sàng bơm tiền ra nước ngoài, PIF cũng phải đối mặt với một số rủi ro, BI viết. Có thể thấy, một số khoản đầu tư nổi tiếng của PIF đã gặp khó khăn về mặt tài chính. Ví dụ, hồi đầu tháng này, PIF phải lấp đầy lỗ hổng tài chính của Lucid bằng 1,5 tỷ USD.

Được biết, nhà sản xuất xe điện này đã lần đầu huy động được hơn 1 tỷ USD từ Ả Rập Xê-út vào năm 2018. Nhưng trong thời gian gần đây, nhu cầu dành cho xe điện đang sụt giảm.

PIF cũng phải hỗ trợ cho một công ty khác. Theo hồ sơ được công bố tại Anh vào tháng này, kể từ đầu năm ngoái, PIF đã đầu tư 750 triệu USD vào Magic Leap trong lúc công ty này cố gắng phổ cập sản phẩm kính thực tế tăng cường.

Đối với Giáo sư Hertog, các công ty như Lucid đang gặp khó khăn và những ván cược khác của PIF như quỹ Vision cũng “chưa thực sự thành công”. Dẫu vậy, ông cho rằng vẫn còn quá sớm để đánh giá hiệu quả đầu tư của PIF.

Hertog nhấn mạnh: "Đầu tư vào các lĩnh vực mới luôn tiềm ẩn rủi ro nên điều quan trọng không phải là thất bại của từng công ty mà là hiệu quả hoạt động của toàn bộ danh mục".

Theo BI

>> Siêu dự án tòa nhà chọc trời cao nhất thế giới: Chiều cao 2.000m với chi phí hơn 125 nghìn tỷ, xô đổ mọi kỷ lục của lịch sử loài người