Vụ việc FTX sụp đổ tưởng chừng bất ngờ nhưng thực tế cho thấy có khói mới có lửa.
Trong một năm tràn ngập những phơi bày đáng kinh ngạc, không gì có thể so sánh với vụ sụp đổ gây hoang mang của sàn giao dịch FTX do Sam Bankman-Fried lãnh đạo. Trong khi nhiều người sửng sốt, có một vài dấu hiệu nhận biết cho thấy không phải mọi thứ đều hoàn hảo như mơ tại trụ sở FTX.
Những vấn đề này bắt đầu phức tạp hơn và nhiều người nhận thấy nguy cơ đã quyết định bắt đầu rút tiền ra khỏi FTX, đồng thời Short FTT từ đầu tháng 10.
Nguồn: Ishan B
Điểm mấu chốt là mọi thứ dường như không ổn. Một tháng sau, sàn giao dịch từng nằm trong top 3 về khối lượng hoàn toàn sụp đổ thực sự.
Tuy thiệt hại mà thị trường phải gánh chịu là không nhỏ nhưng đây cũng là một cơ hội đắt giá để học hỏi từ những sai lầm tập thể và tạo ra các hệ thống cần thiết để ngăn chặn mức độ gian lận này tái diễn.
Bây giờ, chúng ta có những cáo buộc mạnh mẽ rằng những gì đã xảy ra đủ để cấu thành gian lận ở mức cao nhất, do người ít có thể tưởng tượng nhất thực hiện. Dưới đây là một số lý do có thể nhận biết trước những trường hợp này và cách khắc phục trong tương lai.
Các nhà điều hành hàng đầu thôi việc
Mặc dù nhận thức muộn màng, nhưng một chuỗi các nhà điều hành hàng đầu của FTX thôi việc lẽ ra phải là cờ đỏ khổng lồ. CEO Sam Trabucco của Alameda Research đã tuyên bố từ chức vào ngày 24/8, tiếp theo là CEO FTX US Brett Harrison vào ngày 27/9. Vào ngày 3/10, có thông tin cho rằng trưởng bộ phận doanh số tổ chức và OTC Jonathan Cheesman của FTX cũng đã rời công ty.
Cheesman và Harrison đã làm việc tại công ty hơn 1 năm. Nếu các điều khoản thỏa thuận của họ không có gì khác biệt, vốn chủ sở hữu thường được khóa trong khoảng thời gian nhiều năm. Vì vậy, tại sao các nhà điều hành hàng đầu lại rời đi mà không đầu tư toàn bộ vốn chủ sở hữu của họ vào một công ty trị giá 30 tỷ đô la đang phát triển nhanh chóng?
Hiệu quả kinh doanh kém
Là một công ty tư nhân, thật khó để nắm bắt đầy đủ triển vọng tài chính của FTX, nhưng đã xuất hiện những dấu hiệu rắc rối.
Đầu tiên, khối lượng giao dịch giảm đáng kể xuống mức của tháng 12/2020 – các mức chưa từng thấy kể từ khi đợt tăng giá hoành tráng bắt đầu.
Thiếu khối lượng tương quan trực tiếp đến doanh thu thấp hơn. Cùng với sự phát triển của các đối thủ cạnh tranh phi tập trung như Gains Network và GMX, điều này có nghĩa là doanh nghiệp không ở trạng thái hoạt động lành mạnh nhất — nhưng FTX vẫn chi tiêu như thể họ rất ổn:
– Thị trường NFT FTX không mấy hấp dẫn người dùng nhưng chắc hẳn đó là một nỗ lực khá tốn kém.
– Gần đây, họ đã đồng ý với một thỏa thuận trị giá 212 triệu đô la để đặt tên cho đấu trường Miami Heat.
– FTX Ventures – nhánh đầu tư mạo hiểm của công ty liên tục thực hiện các khoản đầu tư lớn ở giai đoạn cuối. Quy mô vốn đầu tư khổng lồ vào các vị trí rất kém thanh khoản.
FTX US sau đó đã giới thiệu cổ phiếu FTX để cung cấp cho các nhà đầu tư Hoa Kỳ khả năng tiếp xúc với cổ phiếu — động thái mở rộng sản phẩm kỳ lạ của một công ty gốc tiền điện tử. Tại sao không cung cấp nhiều sản phẩm liên quan hơn hoặc tạo ra các giải pháp để hỗ trợ ngành? Ngay cả khi đó, đó dường như là nỗ lực yếu ớt trong việc khôi phục một số doanh thu bị mất do giảm khối lượng.
Làm thế nào có thể khắc phục điều này?
Một nhà thông thái đã từng nói: “Những bài học lớn nhất của cuộc đời thường được học vào những thời điểm tồi tệ nhất từ những sai lầm đau thương nhất”.
Vì vậy, những bài học quan trọng nhất rút ra từ những thời điểm này là gì? Phân cấp.
Phân cấp đòi hỏi một môi trường không cần niềm tin. Tại đây, thông tin có thể được xác minh bất cứ lúc nào. Ví dụ, nếu bạn nghĩ rằng FTX có thể có lỗ hổng hơn 5 tỷ đô la trong bảng cân đối kế toán, bạn cần có khả năng xác minh điều đó đúng như thế nào. Các vấn đề phát sinh khi những câu hỏi đơn giản này được cố tình che giấu để lừa gạt các nhà đầu tư tổ chức và bán lẻ.
Tại sao phân cấp lại quan trọng?
Không có chuyện một ai được đối xử đặc biệt trong lĩnh vực tài chính phi tập trung. Cho dù bạn là một người nổi tiếng được giới truyền thông săn đón, niềm tin đối với bạn không được xây dựng từ đó trong DeFi. Nếu bạn có một khoản vay, nó phải được hoàn trả hoặc sẽ bị thanh lý.
Tài chính phi tập trung là bộ cân bằng tuyệt vời. Lĩnh vực tiếp tục hoạt động mà không có bất kỳ trục trặc nào giữa một trong những vụ sụp đổ lớn nhất, không lường trước được trong lịch sử tài chính.
Điều gì tiếp theo?
Nhiều người ủng hộ DeFi tin rằng chúng ta chỉ đơn giản là tua nhanh lịch sử tài chính và tất cả những bài học đã học được về tiền tệ, tài chính, kinh tế… trong 2.000 năm qua. Có vẻ là như vậy.
Mặc dù FTX sụp đổ có thể là vết nhơ sâu sắc đối với toàn ngành, nhưng vẫn còn nhiều điều thú vị. Hãy coi đây là cơ hội để nhân đôi tầm quan trọng của việc tự lưu ký (custody), giảm thiểu sự tin cậy và quyền truy cập nguồn mở, không cần xin phép — là những đặc điểm thực sự của không gian này.
Cuối cùng, hãy nhớ đừng bao giờ tin tưởng những nhân vật vĩ đại hơn ngoài đời, trở nên lừng lẫy từ không gian tiền điện tử, bất kể họ có vẻ vị tha hay hoàn hảo đến mức nào. Không tin tưởng ai mà thay vào đó hãy tự xác minh.
