Nhật Bản bắt đầu xem xét lại các rào cản thương mại phi thuế quan mà Tổng thống Mỹ Donald Trump phản đối, gồm ô tô, nông sản, vì Tokyo hy vọng sẽ cải thiện được khả năng đàm phán thuế với Washington.
Một cảng công nghiệp ở Yokohama, Nhật Bản. (Ảnh: Reuters).
Tại cuộc họp ngân sách của hạ viện vào ngày 14/4 Thủ tướng Shigeru Ishiba phát biểu về các cuộc đàm phán với Mỹ như sau: "Tôi muốn tiến hành phân tích chi tiết nhất có thể. Chúng ta cần nhanh chóng và rõ ràng nêu cách Nhật Bản sẽ giải quyết các rào cản phi thuế quan", ông trích dẫn các ví dụ như tiêu chuẩn an toàn ô tô.
Ông Trump từ lâu đã tuyên bố rằng các hoạt động kinh doanh của Nhật Bản tách biệt sản phẩm trong nước với nước ngoài là rào cản đối với các công ty Mỹ đang cố gắng mở rộng hoạt động tại Nhật Bản.
Tokyo đang sử dụng Báo cáo ước tính thương mại quốc gia năm 2025 về rào cản thương mại nước ngoài, do Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) công bố vào ngày 31/3, để xem xét những vấn đề này.
Báo cáo dài gần 400 trang này dành 11 trang cho Nhật Bản. Ô tô và sản phẩm nông nghiệp được đề cập nổi bật và Tokyo hy vọng sẽ xác định được những thay đổi có tác động hạn chế đến các ngành công nghiệp trong nước.
Chính phủ sẽ xem xét nới lỏng các quy định đối với ô tô nước ngoài. Những chiếc ô tô như vậy xuất khẩu sang Nhật Bản phải trải qua các cuộc kiểm tra theo tiêu chuẩn an toàn của Nhật Bản. Ngoài ra, việc lấy được chứng nhận loại cần thiết để sản xuất hàng loạt tại Nhật Bản mất khoảng hai tháng.
Báo cáo cũng cho rằng các hệ thống trợ cấp chủ yếu có lợi cho những nhà sản xuất ô tô trong nước. Bài báo trích dẫn tiêu chuẩn sạc nhanh xe điện (EV) của Nhật Bản là một yếu tố khiến EV của Mỹ không vào được thị trường của nước này.
Các hệ thống chứng nhận an toàn đã xuất hiện trong chính phủ như một lựa chọn để nới lỏng những quy định. Các tiêu chuẩn hiện tại yêu cầu những chiếc xe đang hoạt động tại Nhật Bản phải được thử nghiệm về mức độ hư hỏng của chúng trong một vụ va chạm từ phía sau. Một đề xuất sẽ cho phép các tiêu chuẩn của Mỹ đánh giá kết quả của các cuộc thử nghiệm như vậy.
Ông Trump thường "phàn nàn" Nhật Bản vì thiếu xe ô tô Mỹ trên đường: "Chúng tôi không nghĩ rằng xe ô tô Mỹ sẽ bán được ở Nhật Bản ngay cả khi các rào cản phi thuế quan bị xóa bỏ, nhưng việc thể hiện thiện chí sửa đổi các quy định sẽ tiếp thêm cho chúng tôi sức mạnh", một người thân cận với thủ tướng Ishiba cho biết.
Nhật Bản cũng đang xem xét sửa đổi các rào cản đối với những sản phẩm nông nghiệp. Về gạo, cùng với mức thuế quan cao, báo cáo của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) chỉ trích hệ thống nhập khẩu, bán buôn và bán lẻ của Nhật Bản là "được quản lý chặt chẽ và không minh bạch", nhấn mạnh mối lo ngại về việc thiếu gạo Mỹ trên thị trường Nhật Bản.
Về thịt lợn, báo cáo tuyên bố Nhật Bản sử dụng một cơ chế "đánh thuế ngày càng cao đối với hàng nhập khẩu giá rẻ", về cơ bản là hạn chế nhập khẩu. Đối với thịt bò, báo cáo kêu gọi xóa bỏ yêu cầu của Nhật Bản về việc loại bỏ một số mô gia súc mà Tokyo định nghĩa là có nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
Về giáo dục, báo cáo nêu rõ rằng "Nhật Bản không coi các cơ sở tại Nhật Bản của những trường đại học nước ngoài là tương đương với các tổ chức giáo dục đại học trong nước về mục đích thuế, học bổng, tài trợ và trợ cấp nghiên cứu".
Ông Ryosei Akazawa, Bộ trưởng Chính sách kinh tế và tài chính Nhật Bản và là nhà đàm phán thương mại của nước này với Mỹ, đã họp với người đồng cấp Mỹ, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent vào tuần trước. Nhật Bản hy vọng sẽ sử dụng việc xem xét các rào cản phi thuế quan của mình làm lá bài mặc cả.
"Nếu chủ đề này được nêu ra, tất nhiên chúng tôi sẽ cởi mở để thảo luận", ông Akazawa nói về các rào cản phi thuế quan tại một cuộc họp báo vào cuối tuần trước. Ông Bessent cũng bày tỏ mong muốn thảo luận về vấn đề này. Nhưng việc giảm các rào cản như vậy có thể khó khăn.
"Nhiều trong số những điều này đã được chỉ ra từ lâu", trưởng chuyên gia kinh tế thị trường Kohei Okazaki của Nomura Securities cho biết. "Không dễ để thực hiện những thay đổi đối với các hệ thống có thể làm tăng chi phí mua sắm của Nhật Bản".
Ông Okazaki đã trích dẫn các tiêu chuẩn cho bộ sạc EV và chìa khóa ô tô là những lĩnh vực có thể đàm phán. Ông thừa nhận rằng việc giải quyết vấn đề thương mại chung chỉ bằng các rào cản phi thuế quan sẽ rất khó khăn, đồng thời cho biết "cam kết mở rộng nhu cầu trong nước có thể là một điểm thảo luận khả thi".
