Chuyên gia ô tô từ lâu đã đánh giá Xe điện (EV) là quá đắt, bất tiện và không thực tế. Nhưng mọi chuyện đã thay đổi vào năm 2022, EV đã không còn là “đồ chơi” của riêng giới công nghệ và các nhà bảo vệ môi trường mà dần trở thành một phương tiện “khá hợp lý” cho người dùng phổ thông.
Một năm ấn tượng của EV
Theo InsideEVs, lần đầu tiên vào năm 2022, doanh số xe điện sẽ vượt mốc 10 triệu chiếc, chiếm 10% thị trường toàn cầu.
Một chuyên gia của Cox Automotive cho hay: "Năm 2022 là thời điểm bắt đầu của thời kỳ chấp nhận và bình thường hóa xe điện, doanh số năm 2022 tương đương với tổng doanh số từ năm 2017 đến năm 2020."
Nhận ra tiềm năng của ngành EV, hàng chục tỷ USD đang được đổ vào các dây chuyền sản xuất, với quyết tâm cho ra đời những mẫu xe mới, những công nghệ pin tân tiến…
Từ General Motors, Ford cho đến Hyundai, các "ông lớn" trong ngành đang kỳ vọng tốc độ tăng trưởng ít nhất 20% của ngành xe điện, đặc biệt là ở thị trường Mỹ với doanh thu ước tính 1 triệu chiếc mỗi năm, chiếm 8% tổng doanh thu xe tại đây.
Đó là một con số ấn tượng, nhưng điều đó cũng có nghĩa là ô tô chạy xăng vẫn sẽ chiếm hơn 90% doanh số.
Nhưng còn đó những khó khăn
Để nhiều người chuyển sang sử dụng xe điện đòi hỏi một mạng lưới trạm sạc dễ tiếp cận, khi phần lớn người dùng không có khả năng sạc tại nhà. Xe điện cũng cần có mức giá hợp lý hơn để thu hút người dùng phổ thông.
Tuy nhiên, việc xe điện giảm giá mạnh gần như không thể xảy ra trong thời gian tới, tại thị trường Mỹ, giá trung bình của một mẫu xe điện mới là hơn 65.000 USD, so với mức giá trung bình 48.600 USD cho một chiếc xe mới.
Tại Việt Nam, mẫu xe VinFast VF e34 dù được đánh giá khá cao nhưng vẫn nằm ở phân khúc gần 700 triệu VNĐ, chạm vào các bản cao của dòng xe hạng B như Kia Seltos, Hyundai Kona, Mazda CX-3… khiến khách hàng khá khó khăn để đưa ra quyết định.
Đó là chưa kể phiên bản cao cấp VinFast VF 8 nằm ở phân khúc 1,1 tỷ - 1,2 tỷ VNĐ, cạnh tranh với rất nhiều mẫu SUV cỡ D bán chạy như Hyundai Santa Fe, Mazda CX-8, Toyota Fortuner…
Trong năm 2022, các hãng EV phải vật lộn với vấn đề chuỗi cung ứng, đặc biệt là sự khan hiếm chất bán dẫn, khiến quá trình sản xuất bị chậm lại và đẩy giá xe lên cao trên diện rộng. Không những thế, xe điện còn phải đối mặt với giá nguyên liệu thô biến động, đặc biệt là đối với lithium, niken, coban và các kim loại khác cần thiết cho pin lithium-ion.
"Lithium sẽ tiếp tục hạn chế nhu cầu mua xe điện cho đến cuối năm 2025 hoặc đầu năm 2026" Cameron Perks, nhà phân tích cấp cao của Benchmark Minerals cho hay: "Xe điện sẽ không giảm giá cho đến lúc đó."
Tuy vẫn có nhiều mẫu xe điện "giá phải chăng" trên thị trường, nhưng sau khi cân nhắc những tính năng nổi bật cũng như thương hiệu, Tesla Model Y và Tesla 3 Sedan với giá từ 47.000 USD đến 66.000 USD vẫn đang đứng đầu phân khúc.
Eric Noble, người sáng lập và chủ tịch của công ty tư vấn The CARLAB cho biết: "Bao lâu nay, những chiếc xe có giá từ 55.000 USD trở lên, về cơ bản chỉ có 3% đến 5% người mua có đủ khả năng chi trả."
Sự quan tâm đến xe điện của người tiêu dùng cũng dần được cải thiện, dù còn một chặng đường dài phía trước. Hiện chỉ có 20% người trưởng thành tại Mỹ "rất quan tâm" đến việc mua một chiếc ô tô điện trong 5 năm tới, theo Morning Consult's Automotive & Mobility Tracker.
Nhưng những người được khảo sát đồng thời bày tỏ lo ngại về việc thiếu các trạm sạc, 48% trong số họ cho đó là một yếu tố chính. Morning Consult cho biết chi phí sở hữu một chiếc xe điện, chủ yếu là giá mua, cũng là một vấn đề cần cân nhắc với 69% số người được hỏi.
Vị trí "lung lay" của Tesla
Sự thống trị thị trường của Tesla trong lĩnh vực xe điện đang dần suy yếu, theo thông tin từ S&P Global Mobility. Mặc dù Tesla vẫn thống trị 65% thị phần doanh số xe điện mới của Mỹ, nhưng con số này đã giảm từ 79% vào năm 2020 và có thể giảm xuống dưới 20% vào năm 2025.
Sự suy yếu của Tesla đến từ sản lượng bị không đồng đều và thiếu hẳn các mẫu xe với khoản giá dễ tiếp cận dưới 50.000 USD. Với mức giá "phải chăng" này, nhiều đối thủ đã có mặt như Hyundai, Kia, Volkswagen, Chevrolet, Nissan và mẫu VF8 của Vinfast với giá chào bán 42.000 USD.
Về phân khúc "sang trọng", thị trường EV đã chứng kiến sự tăng trưởng của Mercedes-Benz, BMW, Audi và Rivian.
Tuy vẫn đứng đầu thị trường với 3 dòng xe, nhưng các đói thủ của Tesla đã dần bắt kịp các vị trí cao này, với các mẫu xe được đánh giá cao như Chevy Bolt, Nissan Leaf, BMW i3…
Câu chuyện tương tự xảy ra ở thị trường Úc, hiện Tesla đang chiếm gần 8% doanh số xe điện mới hàng tháng, nhưng ngay sau đó là 28 mẫu EV khác nhau đến từ 17 hãng xe nổi tiếng, đủ sức cạnh tranh sòng phẳng với Testla trong những năm tới.
Tại thị trường Việt Nam, trong tháng 11, VinFast đã bán được tổng cộng 594 chiếc ô tô điện. trong đó là 182 chiếc VF e34 và 412 chiếc VF 8, khá khiêm tốn so với mẫu Hyundai Accent với 2.097 xe được bán ra trong tháng.
Với thế mạnh của mình, một số hãng xe taxi cũng đã đưa vào đội xe Vinfast chạy điện, nhằm mang lại trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng, chẳng hạn như hãng Lado tại khu vực Đà Lạt.
Tuy nhiên, con số này vẫn chỉ là một phần nhỏ so với 25.000 đơn đặt hàng của Vinfast, công ty cho biết từ tháng 12 năm nay sẽ bàn giao hàng nghìn chiếc VF e34 và VF 8 cho khách hàng nhờ chuỗi cung ứng đã ổn định trở lại và việc sản xuất không còn bị gián đoạn.
