Tăng trưởng tín dụng được dự báo sẽ là động lực chính cho lợi nhuận của ngành ngân hàng năm 2025 chứ không phải là biên lãi thuần (NIM).
Bước sang năm 2025, ngành ngân hàng tiếp tục giữ vai trò then chốt khi bước vào chu kỳ bơm tiền nhằm hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Trong cuộc họp gần đây, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú đã nhấn mạnh NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 16% để hỗ trợ đạt mức tăng trưởng GDP mục tiêu 8%. Điều này dựa trên mối tương quan được ông Tú chỉ ra: "Trung bình hơn 2% tăng trưởng tín dụng sẽ giúp GDP tăng thêm 1%".
Tương quan giữa tín dụng và GDP
Nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc lớn vào nguồn vốn từ hệ thống ngân hàng khi so sánh với các kênh huy động vốn khác như chứng khoán hay trái phiếu. Tỷ lệ vốn hóa thị trường chứng khoán so với GDP hiện đạt 62,5%. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp, mặc dù từng tăng trưởng nhanh, nhưng gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn 2022-2023.
Trong khi đó, tỷ lệ dư nợ tín dụng trên GDP của Việt Nam đã tăng lên 135,6% vào năm 2024 so với mức 89,7% năm 2015, cho thấy sự phụ thuộc ngày càng tăng vào nguồn vốn từ ngân hàng.
Thực tế, GDP và tăng trưởng tín dụng có sự đồng pha rất rõ nét, với 12 trong tổng số 14 năm gần nhất, tăng trưởng tín dụng thường dao động quanh mức gấp đôi tăng trưởng GDP. Chỉ riêng giai đoạn 2020-2021, dưới tác động của đại dịch Covid-19, tăng trưởng GDP chậm lại nhưng tăng trưởng tín dụng vẫn duy trì ở mức cao.
Do vậy, với mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025, tăng trưởng tín dụng được kỳ vọng đạt mức 16%. Xa hơn, trong bối cảnh Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt mục tiêu GDP tăng trưởng hai con số trong những năm tới, tăng trưởng tín dụng hoàn toàn có thể vượt mức 20% để hỗ trợ mục tiêu này.
Tăng trưởng tín dụng có xu hướng gấp đôi tăng trưởng GDP (Nguồn: Chu Anh Tuấn CKG Analyst tổng hợp)
Biên lãi ròng (NIM) không còn là động lực chính
Hiện tại, thu nhập từ hoạt động ngoài lãi của các ngân hàng vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ so với thu nhập từ hoạt động tín dụng (năm 2024 chiếm trên 78% tổng lợi nhuận các ngân hàng niêm yết). Động lực tăng trưởng thu nhập từ hoạt động tín dụng chủ yếu đến từ hai yếu tố: biên lãi ròng (NIM) và tăng trưởng tín dụng.
Từ tháng 4/2024 đến nay, lãi suất huy động của các ngân hàng duy trì ổn định và được dự báo sẽ tiếp tục duy trì trong năm 2025. Trong bối cảnh lãi suất ít biến động, NIM - phụ thuộc vào sự chênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay - cũng khó có khả năng tăng mạnh. Ngoài ra, áp lực cạnh tranh về lãi suất giữa các ngân hàng, cùng với xu hướng giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ phục hồi kinh tế, cũng khiến NIM khó có thể bứt phá.
Theo dự báo của các công ty chứng khoán và quỹ đầu tư, NIM năm 2025 chỉ hồi phục nhẹ (ACBS; VCBS; SSI; Vietcap) và có xu hướng ổn định (VinaCapital; VDS). Các yếu tố trên cho thấy NIM sẽ không tạo ra động lực tăng trưởng lợi nhuận đáng kể. Trong hai yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng, tăng trưởng tín dụng sẽ là yếu tố mấu chốt trong năm 2025.
Dự báo của các tổ chức về xu hươgs NIM trong các báo cáo chiến lược 2025 (Nguồn: Chu Anh Tuấn CKG Analyst tổng hợp)
. Dữ liệu lịch sử từ 2013 đến 2024 cho thấy, quý 1, quý 2 và quý 4 có sự đồng pha rõ ràng giữa tăng trưởng tín dụng và giá cổ phiếu ngân hàng. Tăng trưởng tín dụng lần lượt là 5,2%; 2,5%; 3,4%, tương ứng giá cổ phiếu tăng 8%; 3,1%; và 3,7%.
Tuy nhiên, quý 3 lại có sự nghịch pha rõ rệt. Dù tăng trưởng tín dụng đạt mức cao nhất trong năm (6,3%), nhưng lợi suất cổ phiếu ngành ngân hàng chỉ đạt mức thấp 1,5%.
Mối quan hệ đồng pha và nghịch pha giữa tăng trưởng tín dụng và tỷ suất sinh lời của cổ phiếu ngân hàng (Nguồn: Chu Anh Tuấn CKG Analyst tổng hợp)
Việc hiểu rõ và nắm bắt được các chu kỳ tăng trưởng tín dụng, cũng như theo sát các mục tiêu tăng trưởng kinh tế, sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn vào cổ phiếu ngân hàng trong năm 2025.
Ông Chu Anh Tuấn, Trưởng bộ phận phân tích Ngân hàng, CKG Analyst
