Theo thống kê từ Chứng khoán KIS, “Hiệu ứng tháng Giêng” xuất hiện trên thị trường chứng khoán Việt Nam với lợi nhuận và xác suất tăng trưởng tốt nhất trong năm. Bên cạnh đó, tháng 2 cũng cho thấy sự tích cực tương tự. Điều này gợi ý hai tháng đầu năm mới luôn là giai đoạn tạo lợi nhuận tốt nhất.
Hiệu ứng tháng Giêng trên thị trường chứng khoán
Theo Chứng khoán KIS, hiệu ứng tháng Giêng là một hiện tượng nổi tiếng trên thị trường chứng khoán, mô tả xu hướng giá cổ phiếu thường tăng trong tháng 1 (tháng Giêng). Hiệu ứng này có thể được giải thích như sau: Trước tiên, các nhà đầu tư (đặc biệt là nhà đầu tư tổ chức) có xu hướng bán cổ phiếu vào cuối năm để hiện thực hóa lợi nhuận hoặc tận dụng ưu đãi thuế, sau đó quay lại thị trường vào tháng Giêng. Điều này tạo ra lực cầu lớn trong tháng Giêng và đẩy giá cổ phiếu tăng cao.
Bên cạnh đó, tâm lý tích cực khi bước sang năm mới cũng đóng vai trò quan trọng. Các nhà đầu tư kỳ vọng vào những cơ hội kinh doanh mới, các chính sách hỗ trợ kinh tế hoặc triển vọng kinh tế khả quan, từ đó sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn trong giai đoạn đầu năm. Một yếu tố khác cũng tạo nên hiệu ứng này là sự thay đổi trong cấu trúc danh mục đầu tư của các quỹ đầu tư và tổ chức lớn. Sau khi đã cân đối danh mục vào cuối năm, các quỹ thường đẩy mạnh việc mua vào những cổ phiếu tiềm năng trong tháng Giêng, tạo hiệu ứng dây chuyền trên thị trường.
Tâm lý tích cực khi bước sang năm mới đóng vai trò quan trọng thúc đẩy nhà đầu tư giải ngân.
Các yếu tố như suy thoái kinh tế, biến động địa chính trị, chính sách thắt chặt tiền tệ hoặc sự hiệu quả của thị trường cũng có thể tác động đến sự xuất hiện của hiện tượng này. Tuy nhiên, Chứng khoán KIS nhận thấy hiệu ứng tháng Giêng vẫn chi phối trên thị trường chứng khoán Việt Nam với độ tin cậy tương đối cao.
Chứng minh hiệu ứng tháng Giêng qua tỷ suất sinh lợi vượt trội
Chứng khoán KIS sử dụng tỷ suất sinh lợi (TSSL) vượt trội để kiểm chứng hiệu ứng tháng Giêng. TSSL vượt trội được tính bằng TSSL hàng tháng trừ đi TSSL trung bình của năm. Ví dụ, TSSL trong tháng 11/2023 là 6.4%, TSSL trung bình trong năm 2023 của VN-Index là 1%, thì TSSL vượt trội là 5.4%. Việc sử dụng TSSL vượt trội nhằm loại bỏ xu hướng tăng dài hạn của thị trường chứng khoán để dễ nhận biết xu hướng trong các tháng.
Bảng dưới thể hiện TSSL vượt trội từ năm 2021 đến 2023 và tỷ lệ tăng trưởng của các tháng trong năm. Bảng này cũng chia thành các giai đoạn khác nhau để xem xét, như từ năm 2001-2023, 2011-2020 và 2014-2023. Chứng khoán KIS nhận thấy tháng 1 có lợi nhuận tốt nhất khi TSSL vượt trội cao nhất và xác suất tháng 1 có lợi nhuận dương là cao nhất. Trong giai đoạn 2014-2023, có 7/10 năm, tháng 1 đạt TSSL tốt nhất trong năm với mức lợi nhuận cao hơn trung bình khoảng 2.5%. Hiện tượng này có sự nhất quán trong các giai đoạn từ 2001-2023 và 2011-2020. Do đó, Chứng khoán KIS cho rằng "hiệu ứng tháng Giêng" có thể tồn tại trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Tỷ suất sinh lợi vượt trội hàng tháng - Nguồn : Phòng phân tích Công ty chứng khoán KIS Việt Nam
Tỷ suất sinh lợi vượt trội trung bình - Nguồn : Phòng phân tích Công ty chứng khoán KIS Việt Nam
Xác suất Tỷ suất sinh lợi vượt trội dương cho từng tháng trong năm - Nguồn : Phòng phân tích Công ty chứng khoán KIS Việt Nam
Tháng 2 cũng cho thấy mức sinh lợi tốt và xác suất tăng trưởng cao (trên 50%). Vì thế, có thể nói tháng 1 và 2 hàng năm là thời gian có TSSL tốt nhất trong năm với xác suất tăng trưởng cao nhất.
Giai đoạn sinh lợi tốt nhất với cổ phiếu trên sàn HNX
Chứng khoán KIS áp dụng cách thức tương tự để xem xét tháng tạo lợi nhuận tốt nhất trong năm với chỉ số HNX-Index. Kết quả cho thấy, trái ngược với sàn HOSE, Chứng khoán KIS nhận thấy tháng tạo TSSL tốt nhất với HNX-Index là tháng 2, khi xác suất lợi nhuận dương vượt mức 50%. Tháng 1 tuy vẫn tạo ra TSSL vượt trội dương, nhưng xác suất tháng 1 tăng trưởng không cao, chỉ ở mức 50% trong 10 năm gần đây. Nếu tính từ năm 2001 đến nay, xác suất này ở mức thấp dưới 40%. Ngoài tháng 2, tháng 12 cũng là thời điểm có lợi nhuận tốt với cổ phiếu HNX-Index khi lợi nhuận gần như ở mức cao và xác suất từ 50% trở lên.
Tỷ suất sinh lợi vượt trội hàng tháng - Nguồn : Phòng phân tích Công ty chứng khoán KIS Việt Nam
Tỷ suất sinh lợi vượt trội trung bình - Nguồn : Phòng phân tích Công ty chứng khoán KIS Việt Nam
Xác suất Tỷ suất sinh lợi vượt trội dương cho từng tháng trong năm - Nguồn : Phòng phân tích Công ty chứng khoán KIS Việt Nam
