IEA: Nhu cầu năng lượng hoá thạch sẽ đạt đỉnh vào năm 2030

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) nhận định căng thẳng Nga - Ukriane sẽ đẩy nhu cầu nhiên liệu hoá thạch bao gồm khí đốt, dầu mỏ, than tăng vọt. Tuy nhiên, đi kèm với xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch, dự kiến nhu cầu năng lượng hoá thạch sẽ chạm đỉnh vào cuối thập kỷ này.

Sự chuyển dịch sang năng lượng sạch

Theo Financial Times, ông Fatih Birol, giảm đốc IEA cho biết thế giới đang nhanh chóng tiến đến “thời điểm quan trọng của lịch sử ngành năng lượng” khi nhiên liệu hoá thạch trở thành trụ cột của nền kinh tế hiện đại trong suốt nhiều năm.

“Sau khi lượng tiêu thụ khí đốt tăng trưởng nhanh chóng trong 10 năm qua, chúng tôi nghĩ rằng thời kỳ hoàng kim của loại nhiên liệu này sắp kết thúc. Cùng với sự sụt giảm về than và dầu, chúng tôi cho rằng mức đỉnh của nhu cầu cầu nhiên liệu hoá thạch sẽ đạt đỉnh vào năm 2030”, ông Birol nói. 

Vị này cho biết chính sách năng lượng của chính phủ các nước được thay đổi nhanh chóng để ứng phó tác hại từ quyết định của Nga trong việc cắt giảm nguồn cung khí đốt cho Châu Âu. 

Trong Báo cáo Triển vọng Năng lượng Thế giới được công bố hôm 27/10, IEA dự báo đến các khoản đầu tư vào năng lượng sạch tăng khoảng 50% vào những năm cuối thập kỷ này lên 2.000 tỷ USD/năm. 

Tuy nhiên, IEA nhắc lại hậu quả của lệnh cấm xuất khẩu dầu của Arab Saudi những năm 1970 và cảnh báo mức độ đầu tư cho các dự án năng lượng sạch cần phải đẩy mạnh hơn nữa lên 4.000 tỷ USD/năm vào năm 2030.

Các nhóm hoạt động vì mô trường cho rằng dự báo này của IEA sẽ tạo thêm động lực cho các nước trong việc hạn chế đầu tư cho các dự án khai thác nhiên liệu hoá thạch mới. 

Mark Campanale, người sáng lập của tổ chức Carbon Tracker Initiative cho biết: “Không còn nghi ngờ gì về triển vọng dài hạn cho các doanh nghiệp sản xuất nhiên liệu hoá thạch, bao gồm cả khí đốt”.

Ông Birol đánh giá cao tác động của Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ, và kế hoạch Fit for 55 của EU sẽ đẩy mạnh quá trình chuyển dịch năng lượng bền vững và thân thiện với môi trường hơn.“Thế giới năng lượng đang thay đổi đáng kể. Các phản ứng của chính phủ trên khắp thế giới hứa hẹn sẽ biến đây trở thành một bước ngoặt lịch sử và dứt khoát ”, ông Birol nói. 

Tuy nhiên, sẽ còn nhiều việc phải làm, đặc biệt là đối với các nền kinh tế đang phát triển, nơi nhu cầu khí đốt và các loại năng lượng hoá thạch khác đang tăng cao. 

Tuy nhiên tại Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ năng lượng hoá thạch lớn nhất thế giới, nhu cầu than và dầu mỏ được dự báo sẽ đạt đỉnh trước năm 2030 nhờ việc tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo. 

Trong khi đó, IEA dự báo khí phát thải toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào năm 2025. IEA cũng có một kịch bản để đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, được coi là cần thiết để đạt được mục tiêu nóng lên 1,5°C được quy định trong Thỏa thuận khí hậu Paris vào năm 2016.

IEA cho rằng Nga sẽ thua trong “cuộc chiến” năng lượng. Thị phần của nước này trên thế giới có thể giảm từ 20% ở thời điểm hiện tại xuống 13% vào năm 2030. Trong khi đó, thị phần của Mỹ và các nước Trung Đông sẽ tăng lên. 

“Vãi trò của Nga trên thị trường năng lượng quốc tế sẽ dần mờ nhạt”, ông Birol nói. 

Mùa đông năm nay và năm tới sẽ là khoảng thời gian khó khăn với những quốc gia vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn cung khí đốt của Nga, ngay cả khi giá bắt đầu dần hạ nhiệt trong những ngày gần đây. Trong khi các nước thành viên EU đã tích đầy kho dự trữ khí đốt cho mùa đông sắp tới, Birol cho biết những thách thức sẽ vẫn còn kéo dài đến mùa xuân năm 2023. 

OPEC cho rằng thời điểm nhu cầu đạt đỉnh sẽ xa hơn IEA dự báo

Theo tờ Wall Street Journal, các nhóm khác, bao gồm Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC), đã đặt ra mốc thời gian nhu cầu nhiên liệu hoá thạch đạt đỉnh xa hơn nhiều so với dự báo của IEA. OPEC đã nói rằng nhu cầu dầu mỏ ở các nước phát triển thực chất đạt đỉnh từ giữa năm 2020, nhưng ở các quốc gia nghèo hơn sẽ tiếp tục tăng ít nhất cho đến năm 2045. 

Vài giờ sau khi báo cáo của IEA được công bố, Giám đốc điều hành Shell PLC ông Ben van Beurden cho rằng trong khi nhu cầu nhiên liệu hóa thạch chắc chắn sẽ đạt đỉnh, thế giới vẫn cần đầu tư vào các dự án mới để đáp ứng nhu cầu sẽ tăng đáng kể trong nhiều năm tới.

Ông van Beurden nói: “Không có nghi ngờ gì về thực tế nhu cầu và nguồn cung dầu sẽ đạt đỉnh trong thập kỷ này. Nhưng điều đó không có nghĩa chúng tôi sẽ không cần đầu tư vào các dự án mới” ông van Beurden nói. 

Ông và lãnh đạo điều hành các công ty khai thác dầu mỏ, khí đốt khác đã cảnh báo rằng nếu không có đầu tư mới, nguồn cung sẽ giảm nhanh hơn cầu, dẫn đến tình trạng thiếu hụt mà các quốc gia đang phải vật lộn để đối phó như hiện nay.

IEA cho rằng cơn khát dầu mỏ, khí đốt và than ở thời điểm hiện tại sẽ không được giải quyết nhanh chóng. Là một phần của nguồn cung cấp năng lượng toàn cầu, nhiên liệu hóa thạch đã giữ ổn định ở mức 80% trong nhiều thập kỷ. IEA cho biết tỷ trọng này có thể thay đổi do cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay sẽ giảm xuống dưới 75% vào năm 2030 và xuống 60% vào năm 2050.