Hóa đơn điện tử bán lẻ xăng dầu: doanh nghiệp cần lộ trình triển khai

Áp dụng hóa đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu, nhiều doanh nghiệp lo lắng về khoản đầu tư ban đầu lớn và sẽ đội chi phí trong kinh doanh lên cao…, nhất là sau hơn 2 năm qua họ khó khăn vì kinh doanh bị thua lỗ nhiều.

Các doanh nghiệp kiến nghị cần thêm thời gian và có lộ trình thực hiện, thành phố làm trước, nông thôn làm sau, có thí điểm “không thể như mưa cả trời được”.

• Siết chặt quản lý hóa đơn điện tử đối với doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu
• Giá xăng dầu được điều hành vào thứ Năm hàng tuần

Thông tin này được ghi nhận tại Tọa đàm trực tuyến với chủ đề: “Triển khai hóa đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu – Thực trạng và giải pháp” diễn ra tại TPHCM vào chiều ngày 26-12 . Sự kiện với hàng loạt tranh luận của các doanh nghiệp, cơ quan thuế, chuyên gia liên quan đến việc triển khai hóa đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu.

Cả nước hiện có hơn 17.000 cửa hàng xăng dầu, nhưng đến nay chỉ mới có trên 2.700 cửa hàng thực hiện xuất hoá đơn bán lẻ với người mua. Đáng chú ý, con số 16% số cửa hàng thực hiện xuất hóa đơn này thuộc hai doanh nghiệp là Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam và Công ty TNHH MTV Dầu khí TPHCM.

Doanh nghiệp lo lắng chi phí tăng vọt

Vấn đề xuất hoá đơn điện tử cho bán lẻ xăng dầu được Chính phủ rất quan tâm. Đáng chú ý, chỉ trong vòng 1 tháng, Thủ tướng liên tiếp có 2 công điện rốt ráo yêu cầu ngành thuế triển khai các hoạt động liên quan đến tăng cường công tác quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử đối với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.

Ngày 1-12-2023, Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 1284/CĐ-TTg về tăng cường công tác quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử đối với hoạt động kinh doanh, bán lẻ xăng dầu.

Trước đó, ngày 18-11-2023, Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 1123/CĐ-TTg về tăng cường quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử, góp phần đẩy mạnh công tác chuyển đổi số.

Theo đánh giá của cơ quan thuế, việc triển khai hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền cho các doanh nghiệp kinh doanh bán lẻ xăng dầu góp phần tích cực vào công cuộc chuyển đổi số, chống thất thu và tăng thu ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh đó, việc các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân khi mua xăng, dầu tại các cửa hàng bán lẻ yêu cầu người bán hàng lập hóa đơn theo đúng số lượng hàng hóa đã mua cũng là giải pháp giúp tăng cường công tác quản lý thuế, tạo thói quen tiêu dùng văn minh, mua bán hàng hóa có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.

Tuy nhiên, tại tòa đàm do báo Tiền Phong tổ chức, nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu tư nhân bày tỏ, việc triển khai hóa đơn điện tử là áp lực rất lớn, đặc biệt là về mặt tài chính.

Ông Hoàng Trung Dũng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phát triển Phụ gia và Sản phẩm dầu mỏ (APP), bày tỏ nỗi lo lắng với khoản chi phí đầu tư lớn doanh nghiệp phải đầu tư để có thể xuất hóa đơn điện tử cho mỗi mã bơm xăng dầu.

Theo ông Dũng tính toán để thực hiện việc xuất hóa đơn thì mỗi cửa hàng xăng dầu phải đầu tư từ 400 – 700 triệu cho phần cứng, chưa nói đến phần mềm và các chi phí khác liên quan. Hiện APP và các công ty liên kết có nhiều cây xăng nên đây là một khoản đầu tư lớn. mà lãnh đạo công ty hết sức trăn trở. “Rất nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cũng rất lo lắng.

Để thực hiện việc xuất hóa đơn thì mỗi cửa hàng xăng dầu phải đầu tư từ 400 – 700 triệu cho phần cứng, chưa nói đến phần mềm và các chi phí khác liên quan. Tất cả các khoản đầu tư đó, hiện doanh nghiệp bán lẻ không biết lấy từ đâu ra, trong khi tại APP và nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu kinh doanh thua lỗ trong 2 năm nay.

Đề cập đến “hoa hồng” kinh doanh bán lẻ xăng dầu nhận được, ông Dũng cho biết, dù cơ quan quản lý có tháo gỡ, thay đổi nhưng doanh nghiệp cũng chỉ được hoa hồng ở mức 500 – 600 đồng/lít. Do đó, nếu đầu tư các thiết bị để có thể xuất hóa đơn điện tử, khi hạch toán thì ngay lập tức là không ai cho ông đầu tư. “HĐQT công ty không có ai duyệt khi tôi trình dự án đầu tư với đống máy móc thiết bị như vậy để làm việc đó. Thật lòng thì doanh nghiệp rất lo lắng!”, ông Dũng trăn trở.

Ông Dũng còn cho biết thêm, gần đây mỗi ngày doanh nghiệp ông nhận đến 10 cuộc điện thoại từ cơ quan thuế địa phương yêu cầu phải triển khai hóa đơn điện tử bán lẻ, gây áp lực, bức xúc cho doanh nghiệp. “Doanh nghiệp nhận thức phải làm và sẽ làm nhưng Tổng Cục Thuế, các cơ quan chức năng cũng cần nhìn nhận khó khăn để tháo gỡ cho doanh nghiệp”, ông Dũng nói.

Tương tự, theo ông Đặng Hoài Phương, Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Phương Nam Lâm Đồng, trước đây, chi phí bình quân về việc xuất hóa đơn của một cửa hàng khoảng 1 triệu đồng/năm. Hiện tại, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nhận báo giá của các công ty phần mềm, cung cấp hóa đơn điện tử với chi phí từ 100 – 165 triệu đồng/năm.

“Mức đầu tư này cao gấp hơn 100 lần so với hóa đơn mà doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu đang sử dụng dẫn đến làm đội chi phí, ảnh hưởng trực tiếp đến người dân, doanh nghiệp”, ông Phương nói.

Cũng cho rằng thực trạng bán lẻ xăng dầu trong 4 năm nay rất khó khăn, ông Văn Tấn Phụng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Dầu khí Đồng Nai, và là Chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Đồng Nai, băn khoăn việc triển khai đồng loạt hóa đơn bán lẻ xăng dầu là áp lực tài chính lớn cho doanh nghiệp hiện nay.

Cùng với đó, hạ tầng công nghệ địa phương cũng cần phải tương thích, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo,… còn rất nhiều khó khăn về hạ tầng nên sẽ không thể triển khai cùng một lần. “Chúng tôi kiến nghị có lộ trình, thành phố làm trước, nông thôn làm sau… có thí điểm “không thể như mưa cả trời được””, ông Phụng bày tỏ.

Các doanh nghiệp cũng chia sẻ, từ khi có chủ trương triển khai hóa đơn bán lẻ xăng dầu, các công ty phần mềm, công ty hóa đơn “mọc lên như nấm sau mưa”. Do đó, về vấn đề hạ tầng kỹ thuật, doanh nghiệp mong muốn có sự hỗ trợ của các cơ quan chức năng, cơ quan thuế, Bộ Khoa học Công nghệ,… để giúp doanh nghiệp tìm được giải pháp kỹ thuật đáp ứng yêu cầu, tiết kiệm chi phí.

Bà Trần Thuy Thùy Trâm, Giám đốc Công ty TNHH TM Đoan Việt, kiến nghị cơ quan quản lý thuế có chi phí kinh doanh định mức (chiết khấu) cho doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu trên từng hóa đơn điện tử bán lẻ mặt hàng này. Còn đối với khách hàng không có nhu cầu nhận hóa đơn điện tử, một số doanh nghiệp đề nghị xuất gộp vào cuối ngày.

“Hiện nay, chiết khấu doanh nghiệp nhận được chỉ 300-400 đồng/lít xăng, nhưng phải chịu nhiều chi phí như lương thưởng, bảo hiểm xã hội cho nhân viên, thuế, chi phí vận chuyển… Sắp tới đây còn phải gánh thêm chi phí cho hóa đơn điện tử và hệ thống phần mềm quản lý về hóa đơn điện tử thì càng khó khăn”, bà Trâm tâm tư.

Bên cạnh lo lắng vì chi phí tăng vọt và khoản đầu tư lớn, nhiều doanh nghiệp còn bày tỏ quan ngại trước một loạt sự cố như đang bơm hàng thì mất mạng internet, mất điện cùng nhiều lỗi kỹ thuật khác… Thực tế ở doanh nghiệp cho thấy xuất hoá đơn chỉ diễn ra khi mọi việc bình thường. Nhưng khi xảy ra sự cố như đang bơm hàng thì mất mạng, mất điện, lỗi dầu đổ vào xăng, xăng đổ vào dầu, người mua đem xăng dầu trả lại thì có xuất hoá đơn không? Tính thuế thế nào?

Một bất cập nữa là bán hàng vào ban đêm. Lúc này, cửa hàng không có kế toán, nhân viên bán hàng không đủ năng lực, vậy xuất hóa đơn thế nào? Tôi đồng ý đề xuất ai lấy hoá đơn thì xuất, còn không thì gửi bảng kê…

Các doanh nghiệp kiến nghị có thời gian và lộ trình cụ thể để triển khai bởi hầu hết doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn sau đại dịch Covid-19.

Phải đi thì mới đến được…

Đã làm việc hơn 20 năm trong lĩnh vực luật thuế, Luật sư Lê Bá Thường, cho rằng mỗi chính sách mới ra đều có ưu điểm và nhược điểm. Hóa đơn điện tử có ưu điểm không mất mát, tránh được cháy nổ, tổng hợp thống kê quyết toán thuế thuận lợi chi phí rẻ hơn hóa đơn giấy.

Ở góc độ doanh nghiệp, LS Thường nhận thấy những khó khăn của các doanh nghiệp xăng dầu đặc biệt doanh nghiệp khối tư nhân khó khăn hơn khối quốc doanh. Cụ thể chưa thống nhất về phần mềm được sự đảm bảo của cơ quan thuế để doanh nghiệp sử dụng thuận lợi.

Bình quân mỗi năm cả nước tiêu thụ xấp xỉ 20,5 – 21 triệu m³ – tấn xăng, dầu. Như vậy, nếu nhân với số hóa đơn sẽ phải xuất ra mỗi lần bán lẻ theo chủ trương mới sẽ lên tới hàng chục triệu hóa đơn, thậm chí cả trăm triệu hóa đơn được phát hành mỗi tháng.

Bên cạnh đó là các khoản định phí, chiết khấu, hoa hồng, cơ quan thuế cần tìm hiểu để đưa ra giải pháp phù hợp. Ông Thường kiến nghị phía cơ quan thuế ban hành thống nhất hóa đơn có phần mềm kế toán do đơn vị cung cấp có sự đồng ý của cơ quan thuế. Nếu có thể thì cơ quan thuế nên ban hành để có sự nhất quán.

Luật sư, chuyên gia kinh tế Lê Bá Thường cũng cho rằng Nghị định 123 và Nghị định 80 có nhiều ưu việt, tuy nhiên thời gian áp dụng nghị định quá cấp bách với một số doanh nghiệp đặc biệt doanh nghiệp vừa và nhỏ ở các tỉnh. Cơ quan thuế nên gia hạn thêm thời gian để tập huấn cho các doanh nghiệp nhằm đảm bảo tốt cho các hoạt động của doanh nghiệp và ý nghĩa của hóa đơn điện tử mang lại.

Còn chuyên gia kinh tế, TS. Vũ Đình Ánh mong cơ quan quản lý nhà nước, trong đó, đại diện cơ quan ngành thuế, áp dụng chính sách, triển khai pháp lý từ trên xuống, hết sức quan tâm đến hoàn cảnh thực tế của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu trải qua những năm kinh doanh rất khó khăn.

Mặc dù vậy, chuyên gia Ánh cũng lưu ý với doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu rằng hóa đơn điện tử là xu hướng tất yếu và đã luật hóa. Việc triển khai thuế điện tử, hóa đơn điện tử là tất yếu, là bình thường và buộc phải thực hiện khi bối cảnh công nghệ số, Chính phủ số…

TS. Vũ Đình Ánh trăn trở, đến bao giờ ngành xăng dầu Việt Nam, cửa hàng bán lẻ xăng dầu có thể làm được một việc mà các quốc gia phát triển đã triển khai hàng chục năm nay, đó là khách hàng tự phục vụ? Song bài toán đặt ra ở đây là kinh phí triển khai và việc phân bổ chi phí đó như thế nào để đảm bảo doanh nghiệp vẫn có lợi nhuận, vẫn hoạt động được.

Liên quan đến những lo ngại của doanh nghiệp, ông Nguyễn Khơ Din, Tổng giám đốc Công ty Giải pháp Chuyển đổi số Doanh nghiệp BKAV cho biết đã sẵn sàng các giải pháp công nghệ để phục vụ việc xuất hóa đơn điện tử cho cả các doanh nghiệp đã có phần mềm quản lý lẫn những đối tượng chưa trang bị.

“Về giá thành, chúng tôi cam kết hỗ trợ chính sách tốt nhất. Xăng dầu là lĩnh vực đặc thù, do đó chúng tôi có ưu đãi giá thành chỉ 50-130 đồng/hóa đơn, chi phí không lớn nếu so với mức khoảng 300-500 đồng/hóa đơn cho các doanh nghiệp thông thường”, ông Din nói.

Với VNPT, ông Đinh Đức Thụ, Giám đốc Ban Khách hàng tổ chức doanh nghiệp cũng cho biết nếu doanh nghiệp đã có cây xăng điện tử và phần mềm quản lý xăng dầu thì VNPT sẽ tích hợp hóa đơn điện tử miễn phí và tính phí 50-130 đồng/hóa đơn.

Tuy nhiên, ông cũng cho biết thực tế triển khai có những khó khăn như thời gian gấp rút, hạch toán hóa đơn bán ra chưa sẵn sàng. Ông kiến nghị Tổng cục Thuế giãn thời gian chính thức áp dụng lên khoảng 6 tháng để các doanh nghiệp chuẩn bị, đồng thời tổ chức nhiều buổi hội thảo, tọa đàm để trang bị thêm kiến thức cho các doanh nghiệp.

Tại tọa đàm, các chuyên gia cho rằng, việc triển khai hóa đơn điện tử trong lĩnh vực bán lẻ xăng dầu là việc làm tất yếu, phù hợp với bối cảnh công nghệ số, Chính phủ số…

Ông Mai Sơn, Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thuế, ghi nhận những khó khăn của doanh nghiệp khi triển khai việc xuất hóa đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu.

Với ý kiến khó khăn về việc cây xăng đang bơm mà mất điện, mất mạng, khó xuất hoá đơn thì nằm ở vấn đề quản trị doanh nghiệp.

“Như Tiến sĩ Vũ Đình Ánh nói, chúng ta phải đi rồi mới đến được, nhưng đi thì có thể có những trục trặc. Mong doanh nghiệp đồng hành, chia sẻ với cơ quan quản lý Nhà nước”, ông Mai Sơn nói. Về câu chuyện chi phí hoá đơn, theo ông nếu có nhiều hóa đơn thì sẽ có giá từ 20 – 60 đồng, ít thì 100 đồng/hoá đơn. Càng xã hội hoá, thì mức độ cạnh tranh sẽ lớn, xã hội hoá mang lại nhiều lợi ích hơn.

Theo ông Mai Sơn, không chỉ có hóa đơn điện tử và xăng dầu, mà toàn quốc đang sử dụng hóa đơn điện tử và kết nối vào cơ sở dữ liệu. “Chúng tôi phải có một trung tâm để xử lý những dữ liệu này, không để làm trục trặc ảnh hưởng đến doanh nghiệp”, vị đại diện Tổng Cục Thuế nhắn nhủ.

Để đồng hành cùng doanh nghiệp, Tổng cục Thuế sẽ công khai danh sách những đơn vị công nghệ uy tín để doanh nghiệp có thể lựa chọn giải pháp an toàn, giá thành tốt. Đồng thời, ngành thuế cam kết sẵn sàng về mặt công nghệ và đảm bảo đường dây nóng để hỗ trợ các nhà cung cấp giải pháp và doanh nghiệp trong mọi tình huống.