Các vụ phá sản doanh nhiệp tăng lên mức kỷ lục cũng là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Nhật Bản đang chuyển từ thời kỳ hỗ trợ Covid-19 sang một chu kỳ thông thường, đó là thành lập và phá sản.
Nhật Bản ghi nhận hơn 9.000 doanh nghiệp phá sản lần đầu tiên sau 9 năm vào năm tài chính 2023 khi các công ty phụ thuộc vào cứu trợ của chính phủ trong giai đoạn Covid-19 không thể tiếp tục gắng gượng.
Theo dữ liệu công bố hôm thứ Hai của Tokyo Shoko Research, các vụ phá sản liên quan đến các khoản nợ từ 10 triệu yên (16 tỷ VND) trở lên đã tăng 32% lên 9.053 trong năm tài chính 2023 kết thúc vào tháng 3. Một số nhà phân tích dự đoán rằng con số này có thể vượt 10.000 trong năm tài chính này.
Trong lĩnh vực xây dựng, tỷ lệ phá sản tăng 39% lên 1.777 doanh nghiệp trong bối cảnh giá vật liệu tăng mạnh. Ngành bán buôn tăng 27% lên 1.048.
Trong khi sự gia tăng các vụ phá sản phản ánh tình cảnh khó khăn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ do lạm phát chi phí và thiếu hụt lao động, đây cũng là dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang chuyển từ thời kỳ hỗ trợ Covid-19 sang một chu kỳ thông thường, đó là doanh nghiệp thành lập và phá sản.
Các vụ phá sản lan rộng khắp đất nước. Shikoku, hòn đảo nhỏ nhất trong bốn hòn đảo chính của Nhật Bản, bị ảnh hưởng nặng nề nhất với mức tăng 57%.
Trong thời kỳ đại dịch, doanh nghiệp được hưởng lợi từ các khoản vay “0-0”, tức là không cần trả lãi hoặc gốc trong một thời gian. Khi thời gian ân hạn kết thúc, các khoản hoàn trả tăng vào năm 2023. Trong số các doanh nghiệp phá sản, có 622 vụ là từ các công ty nhận khoản vay 0-0, tăng 14%.
Các vụ phá sản trong ngành nhà hàng đã đạt mức cao kỷ lục 930 trong năm tài chính 2023. Ngành này vốn nhận được cứu trợ lớn thời kỳ đại dịch dưới hình thức trợ cấp cho việc đóng cửa tạm thời hoặc giảm giờ làm.
Trong một cuộc khảo sát vào tháng 2 với khoảng 3.000 công ty của Tokyo Shoko Research, chỉ 4% doanh nghiệp được hỏi cho biết họ có thể xoay sở được khi chi phí nguyên vật liệu và nhiên liệu tăng lên, trong khi 38% nói không.
Cuộc khảo sát kinh tế hàng tháng do Văn phòng Nội các công bố hôm thứ Hai trích lời một nhân viên kế toán thuế ở khu vực Hokuriku cho biết có rất nhiều vụ phá sản trong ngành xây dựng vì thiếu vốn.
Một quan chức việc làm ở vùng Tohoku nói rằng tình trạng phá sản ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp tục gia tăng, đồng thời có một số lượng đáng kể nghỉ việc vì bị sa thải hoặc do các quyết định khác của công ty.
Một nhân viên ngành tài chính ở khu vực Kanto nhận xét rằng nhiều công ty sẽ phá sản vì giá nguyên liệu và nhiên liệu tiếp tục tăng.
Ngoài việc hoàn trả các khoản vay bằng 0 và giá cả tăng cao, giới hạn về thời gian làm thêm giờ trong ngành xây dựng và hậu cần đã có hiệu lực vào tháng 4 này. Trong bối cảnh tuyển dụng lao động như tài xế ngày càng khó khăn, số vụ phá sản do thiếu lao động đã lên tới 191 trong tất cả các ngành vào năm tài chính 2023 và có khả năng còn tăng thêm.
Nobuo Tomoda, giám đốc điều hành của Tokyo Shoko Research cho biết: “Chi phí vận tải tăng do thiếu lao động trong ngành hậu cần sẽ tác động đến nhiều ngành công nghiệp”.
Nói về khả năng chi phí vay có thể tăng trong nửa cuối năm tài chính 2024 sau khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất, Tomoda nói rằng “đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào các công ty vốn xây dựng mô hình kinh doanh dựa trên giả định lãi suất thấp và rất có khả năng số vụ phá sản sẽ vượt quá 10.000 trong năm tài chính 2024”.
Trong khi các công ty gặp khó khăn đang rút thị trường, các công ty khởi nghiệp vẫn tiếp tục phát triển. Theo cơ sở dữ liệu khởi nghiệp ban đầu, vốn rót vào các startup năm 2023 ước đạt tổng cộng khoảng 850 tỷ yên. Mặc dù thấp hơn mức cao kỷ lục khoảng 970 tỷ yên vào năm 2022 nhưng con số này vẫn gấp 1,7 lần mức khoảng 500 tỷ yên của năm 2018.
Theo Nikkei Asia
