Đợt bán tháo trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn dài đã tăng tốc mạnh mẽ trong những ngày qua khi việc leo thang chiến tranh thương mại gieo rắc nghi ngờ về vị thế trú ẩn an toàn của loại tài sản này.
Chỉ trong một phiên giao dịch, lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 30 năm đã tăng vọt tới 25 điểm cơ bản, chạm mức chưa từng thấy kể từ tháng 11/2023. Tổng mức tăng trong tuần này đã hơn 0.5 điểm phần trăm. Làn sóng bán tháo nhanh chóng lan rộng, khiến lợi suất chuẩn tại các thị trường phát triển như Úc, New Zealand và Nhật Bản cùng tăng vọt, trong khi hợp đồng tương lai trái phiếu Pháp rơi vào tình trạng sụt giảm.
Điều khiến giới đầu tư lo ngại sâu sắc là trái phiếu chính phủ Mỹ - vốn được xem như tài sản trú ẩn an toàn hàng đầu mỗi khi thị trường biến động – dường như đang mất dần vị thế này. Nguyên nhân chính đến từ nỗi lo lạm phát có thể tăng vì hàng rào thuế quan mới, từ đó buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hoãn kế hoạch cắt giảm lãi suất. Đồng thời, xuất hiện nhiều dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư đang rút tiền khỏi trái phiếu để chuyển sang tiền mặt và các công cụ tương đương tiền an toàn hơn, cùng với những biến động bất thường trên thị trường hoán đổi và đồn đoán về việc các quốc gia nước ngoài đang bán tháo nợ Mỹ.
"Đây là một cuộc tháo chạy khỏi trái phiếu Chính phủ", Calvin Yeoh, nhà quản lý danh mục đầu tư tại quỹ đầu cơ Blue Edge Advisors Pte., cho biết. Blue Edge Advisors cũng đang bán hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 20-30 năm. "Điều này cũng giống như việc điêu khắc băng giữa một đám cháy rừng – bất cứ thứ gì trông có vẻ đẹp cách đây một giây đều đã tan chảy và biến mất hoàn toàn".
Ngày 09/04 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cuộc chiến thương mại, khi thuế đối ứng của ông Trump chính thức có hiệu lực. Động thái này làm tăng nguy cơ gây sốc cho nền kinh tế toàn cầu khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc với mức cao tới 104%, đồng thời áp dụng thuế nhập khẩu đối với khoảng 60 đối tác thương mại đang có thặng dư thương mại với Mỹ.
Một số chuyên gia phân tích cho rằng các nhà quản lý dự trữ toàn cầu, đặc biệt là Trung Quốc, có thể đang âm thầm đánh giá lại chiến lược nắm giữ trái phiếu Chính phủ Mỹ.
Cả Trung Quốc và Nhật Bản đều đã giảm lượng nắm giữ trái phiếu Chính phủ Mỹ trong một thời gian, ít nhất là theo dữ liệu chính thức.
"Trung Quốc có thể đang bán chúng để trả đũa thuế quan", Kenichiro Kitamura, Giám đốc chung của bộ phận lập kế hoạch đầu tư và nghiên cứu của Meiji Yasuda tại Tokyo nói. Trái phiếu Chính phủ Mỹ "đang biến động do các yếu tố chính trị hơn là cung cầu, vì vậy trong thời gian tới tôi sẽ chờ và quan sát. Hiện tại rất khó để tham gia".
Diễn biến toàn cầu
Làn sóng bán tháo đã lan sang thị trường trái phiếu Nhật Bản, nơi trái phiếu chính phủ cũng lao dốc mạnh, đặc biệt là ở phân khúc dài hạn. Biến động thị trường cao đã khiến nhà đầu tư thận trọng hơn trước sự biến động của lợi suất. Thị trường trái phiếu Nhật Bản bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu bất ổn khi các nhà đầu tư đứng ngoài cuộc, chờ đợi sự rõ ràng hơn về ảnh hưởng của chiến tranh thương mại đối với chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ).
Điều đáng chú ý là trong một diễn biến bất thường, đồng USD - một tài sản trú ẩn an toàn truyền thống khác - đã suy yếu bất chấp sự gia tăng của lợi suất. Điều này đã thúc đẩy dòng tiền chảy vào các tài sản trú ẩn an toàn thay thế như đồng Yên Nhật và Franc Thụy Sĩ, cả hai đều tăng giá hơn 1% so với đồng đô la.
Tuy nhiên, không phải tất cả thị trường trái phiếu đều chịu ảnh hưởng tiêu cực. Trái phiếu châu Âu, đặc biệt là hợp đồng tương lai trái phiếu Đức đã tăng nhẹ vào ngày 09/04.
"Mức thuế quan cực kỳ cao trên 100% đối với Trung Quốc có thể đang gây ra mối quan ngại lớn cho các nhà quản lý dự trữ”, Rajeev De Mello, quản lý danh mục đầu tư vĩ mô toàn cầu tại Gama Asset Management nhận xét. "Trái phiếu châu Âu đang được hưởng lợi từ tình hình này và chênh lệch lợi suất giữa Mỹ và Đức đã thay đổi mạnh trong tuần qua".
Không phải ai cũng nghĩ rằng trái phiếu Chính phủ Mỹ đã mất đi sức hấp dẫn trú ẩn an toàn. Leah Traub, nhà quản lý tiền tệ tại Lord Abbett & Co., công ty quản lý 217 tỷ USD tài sản, nhớ lại mối tương quan tiêu cực của trái phiếu Chính phủ với cổ phiếu hồi tháng 3 khi thị trường phản ứng với nỗi lo về sự chững lại của nền kinh tế Mỹ.
"Trong trường hợp Mỹ hoặc kinh tế toàn cầu suy thoái, chúng tôi vẫn nghĩ rằng nhà đầu tư sẽ quay trở lại với trái phiếu Chính phủ Mỹ", bà nói.
