Đến nay, Bộ Tài chính đã tổng hợp, có khoảng gần 12.626 tỷ đồng (36,5% kế hoạch đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành, địa phương) được các bộ, ngành, địa phương có văn bản chính thức đề xuất trả lại kế hoạch vốn để báo cáo cấp có thẩm quyền, xem xét theo quy định.
Ông Võ Hữu Hiển, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, đối với số vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài không thể giải ngân trong năm nay thì các bộ, ngành, địa phương căn cứ tiến độ thực hiện dự án đã điều chỉnh để bố trí vào kế hoạch vốn của năm tiếp theo đối với các hiệp định vay vẫn còn thời hạn giải ngân.
Đối với các hiệp định hết thời hạn giải ngân, không được gia hạn thời hạn giải ngân trong năm tiếp theo thì số vốn vay nước ngoài không thể sử dụng sẽ được cơ quan chủ quản báo cáo cấp có thẩm quyền và gửi nhà tài trợ huỷ vốn vay này và bố trí nguồn vốn khác để hoàn thành dự án.
Theo ông Võ Hữu Hiển, việc 8 bộ, ngành và 33 địa phương xin trả lại vốn đầu tư công được giao năm 2022, các chủ dự án chắc chắn đã rà soát tiến độ khả năng giải ngân để báo cáo cơ quan chủ quản đề xuất với cấp có thẩm quyền trả lại số vốn không có khả năng giải ngân trong năm.
Có nguyên nhân, một số dự án không thể giải ngân phải đề xuất trả lai kế hoạch vốn như chưa hoàn thành thủ tục đầu tư, dừng triển khai, chưa hoàn tất các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay, ảnh hưởng của thiên tai...
Đến nay, Bộ Tài chính đã tổng hợp, có khoảng gần 12.626 tỷ đồng (36,5% kế hoạch đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các bộ, ngành, địa phương) được các bộ, ngành, địa phương có văn bản chính thức đề xuất trả lại kế hoạch vốn để báo cáo cấp có thẩm quyền, xem xét theo quy định.
Năm 2022, các bộ, ngành, địa phương được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài là 34.586 tỷ đồng cho 13 bộ và 59 địa phương. Trong 11 tháng vừa qua tỷ lệ giải ngân mới đạt hơn 9.015 tỷ đồng, đạt khoảng 26% dự toán được giao. Như vậy, giải ngân của 11 tháng năm 2022 đang bị chậm, so với giải ngân của năm 2021.
Bên cạnh đó, cũng có khoảng hơn 2.800 tỷ đồng các chủ dự án đã chuyển hồ sơ sang Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi nhưng hiện nay, các chủ dự án (chủ yếu tập trung ở địa phương) chưa chuyển hồ sơ lên Bộ Tài chính để làm đề xuất nhà tài trợ giải ngân.
Nếu tính khoảng hơn 2.800 tỷ đồng cho các dự án đã có khối lượng hoàn thành đã được kiểm soát chi sẽ giải ngân trong thời gian tới thì dự kiến là mức giải ngân khoảng 34-35% so với dự toán được phê duyệt.
Theo ông Võ Hữu Hiên nguyên nhân khiến cho việc giải ngân chậm là tháng 5/2022, Thủ tướng Chính phủ giao vốn kéo dài của năm 2021 khoảng 5.322 tỷ đồng. Sau khi được giao, một số địa phương được phân bổ nguồn vốn này tập trung cho giải ngân vốn năm 2021 kéo dài nên nhiều dự án không thể giải ngân kế hoạch vốn năm 2022 trước.
Cùng với đó, việc tổ chức thực hiện các chương trình dự án còn vướng mắc chủ yếu tập trung vào việc chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư, đấu thầu; vướng mắc trong đấu thầu, thẩm định; dự án thực hiện điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay,… dẫn đến không có khối lượng để chuyển Kho bạc Nhà nước kiểm soát chi theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Đầu tư công.
Ngoài ra, do dự án đầu tư công nói chung, dự án ODA trải dài trên cả nước nên một số khu vực chịu ảnh hưởng của thiên tai, lũ lụt nên có một số dự án tại các khu vực này không triển khai được.
Ông Võ Hữu Hiển cho biết phải nhắc đến nguyên nhân từ khuôn khổ, thể chế chính sách, chẳng hạn, trong thiết kế cơ sở phải có bộ chuyên ngành xem xét thẩm định; trong phòng, cháy chữa cháy vẫn có việc thẩm định nhất định của Bộ Công an; trong một số định mức tiêu chuẩn kỹ thuật, đặc biệt với các dự án đường sắt đô thị thì chưa ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật để áp dụng,… nên các chủ dự án, cơ quan chủ quản còn lúng túng trong triển khai, dẫn đến chậm giải ngân.
Thời gian còn lại của năm, ông Võ Hữu Hiển cho biết sẽ tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, kiến nghị xử lý theo hướng đề nghị các chủ dự án đã có khối lượng hoàn thành hoặc đang thực hiện việc nghiệm thu các khối lượng hoàn thành, tập hợp chứng từ gửi Kho bạc Nhà nước khẩn trương kiểm soát chi, trên cơ sở đó gửi Bộ Tài chính làm thủ tục gửi nhà tài trợ thanh toán khối lượng này.
Theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, niên độ ngân sách đến 31/1/2023, nhưng do Tết âm lịch vào cuối tháng 1/2023, các chủ dự án cần gửi hồ sơ trước ngày 10/1/2023 để có thời gian gửi nhà tài trợ xem xét giải ngân theo quy định.
Song song với đó, đối với các vướng mắc như giải phóng mặt bằng, tái định cư, đấu thầu, tổ chức thực hiện dự án, thẩm định, phê duyệt, các vấn đề vướng mắc trong khâu tổ chức thực hiện đề nghị các cơ quan chủ quản chỉ đạo các chủ dự án sớm rà soát.
Trường hợp thuộc thẩm quyền xử lý của cơ quan chủ quản, cơ quan chủ quản chủ động khẩn trương xử lý; trường hợp thuộc trách nhiệm Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính hoặc bộ chuyên ngành, đề nghị gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, phối hợp xử lý dứt điểm.
Đối với những vấn đề liên quan đến điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay, sử dụng vốn dư, đề nghị cơ quan chủ quản phối hợp với Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan tháo gỡ cho từng dự án có đề xuất, đẩy nhanh các thủ tục liên quan.
Đối với các chương trình, dự án khó có khả năng triển khai trong năm 2022, các bộ, ngành, địa phương gửi đề xuất đề nghị giảm kế hoạch vốn về Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ chủ trì, tổng hợp trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
