Chỉ trong vòng hai tuần, giá thép tại Mỹ đã tăng vọt hơn 15% - một diễn biến khiến các nhà sản xuất nhỏ như Glen Calder ở Nam Carolina phải đối mặt với áp lực chi phí ngày càng lớn. Trong khi đó, cách nửa đất nước, nhà máy của Brian Nelson tại Illinois thậm chí không thể nhận được báo giá hiện tại từ các nhà cung cấp.
"Họ đang chờ đợi thuế quan", Nelson nói.
Mặc dù phải đến ngày 12/03, kế hoạch áp thuế 25% đối với thép và nhôm của Tổng thống Donald Trump mới có hiệu lực, nhưng những tác động của nó đã lan rộng trong toàn bộ mạng lưới các nhà sản xuất và xây dựng phụ thuộc vào kim loại. Và không theo chiều hướng tích cực.
Trump từng vận động tranh cử với lời hứa sẽ sử dụng thuế quan để thúc đẩy sản xuất trong nước và xem đây như một nguồn thu bổ sung nhằm bù đắp nguồn thu bị mất vì kế hoạch cắt giảm thuế của ông. Tuy nhiên, trong khi các nhà máy Mỹ được hưởng lợi nhờ khả năng tăng giá, các doanh nghiệp mua và chế biến kim loại thành các sản phẩm như tủ lạnh, ô tô và máy gặt đập liên hợp lại phải gánh chịu chi phí tăng cao.
Giá thép ở Mỹ đã tăng vọt trong những ngày gần đây, tiếp nối đà tăng kể từ khi Trump nhậm chức. Theo nhà cung cấp dữ liệu Fastmarkets, giá thép cuộn cán nóng (HRC) ở khu vực Trung Tây đã tăng 12% lên 839 USD/tấn ngắn (tương đương 924 USD/tấn) trong hai tuần tính tới ngày 20/02 và tăng 20% kể từ khi Trump nhậm chức vào ngày 20/01.
Trong khi đó, giá thép cùng loại chỉ tăng 6% ở Bắc Âu và hầu như không thay đổi ở miền Đông Trung Quốc trong cùng thời kỳ.
Một cuộc khảo sát gần đây của Bain & Co. cho thấy 40% giám đốc điều hành và lãnh đạo cấp cao dự đoán chi phí đầu vào của họ sẽ tăng hai con số do thuế quan, trong khi khoảng 80% đang điều chỉnh hoặc xem xét điều chỉnh dự báo tài chính để đối phó với các chi phí phát sinh. 45% người tham gia khảo sát đến từ Mỹ.
Đầu tháng này, Leon Topalian, CEO của nhà sản xuất thép hàng đầu Nucor, đã ca ngợi kế hoạch thuế quan của Trump, gọi đó là những bước đầu tiên trong "Chương trình Thương mại Nước Mỹ Trước tiên của ông ấy". Nucor tuần trước đã tăng giá thép HRC lần thứ tư kể từ đầu năm.
Nỗi lo của các công ty dùng thép
Các doanh nghiệp thường mua kim loại trực tiếp từ nhà máy hoặc thông qua các trung tâm dịch vụ - những đơn vị nhỏ hơn chuyên mua số lượng lớn từ nhà máy và chế biến kim loại theo yêu cầu cụ thể của khách hàng, chẳng hạn như cắt theo chiều dài cụ thể.
Nelson, CEO của HCC ở Mendota, Illinois, áp dụng cả hai cách thức mua hàng này. Tuy nhiên, hiện tại ông không thể nhận được báo giá từ các nơi cung ứng thông thường. Người phụ trách mua hàng cấp cao của ông cho biết các nhà máy đã hủy đơn hàng, tạm dừng tiếp nhận đơn mới và kéo dài thời gian giao hàng do sự bất ổn về thuế quan.
"Thời gian giao hàng đang bị đẩy ra xa bởi vì giờ đây khách hàng đang mua hàng trong hoảng loạn", ông nói.
Brian Nelson, CEO HCC
Nelson ví doanh nghiệp của mình như "người ở giữa trong chiếc bánh sandwich" - bị ép từ trên xuống và từ dưới lên. HCC sản xuất phụ tùng cho máy gặt đập liên hợp và máy gặt lớn. Công ty bị kẹp giữa các nhà sản xuất thép và khách hàng của mình: Các nhà sản xuất thiết bị nông nghiệp lớn như Deere và AGCO.
Nelson kể rằng ông vừa trao đổi với một trong những nhà sản xuất lớn đó, người đã hỏi ông dự định hấp thụ bao nhiêu phần trăm mức tăng giá liên quan đến thuế quan thép.
"Tôi nói, 'Chúng tôi sẽ chuyển tất cả chi phí cho bạn và bạn sẽ quyết định xem có muốn chuyển nó cho khách hàng cuối cùng hay không'", Nelson chia sẻ.
Giá đầu vào của nhà máy đã liên tục leo thang. Một cuộc khảo sát được S&P Global công bố vào ngày 21/02 chỉ ra rằng chỉ số đo lường giá đầu vào mà doanh nghiệp phải chi trả đã tăng từ 57.4 trong tháng 1 lên 58.5 trong tháng này. Sự gia tăng này chủ yếu bắt nguồn từ chỉ số sản xuất - vốn đã tăng mạnh từ 57.4 lên 63.5 so với tháng trước. Theo báo cáo, các nhà quản lý mua hàng "hầu hết đều quy trách nhiệm cho thuế quan và đợt tăng giá mà các nhà cung cấp đưa ra liên quan đến chính sách này".
Một phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết thuế quan chỉ là một phần trong chương trình nghị sự kinh tế của chính quyền, bao gồm cắt giảm quy định, giảm chi phí năng lượng, cũng như kiềm chế lạm phát và cắt giảm chi tiêu sẽ làm giảm lãi suất và cuối cùng làm cho các nhà sản xuất thép và nhôm Mỹ trở nên cạnh tranh hơn.
"Mục đích của các khoản thuế này là tạo không gian cho các nhà sản xuất thép và nhôm trong nước và giúp họ tăng công suất sản xuất", Phát ngôn viên Nhà Trắng nói. "Giá thép và nhôm tăng lên là kết quả tự nhiên của điều đó".
Giữa dòng chảy tăng giá
Glen Calder cho biết công ty ông chấp nhận hấp thụ phần tăng về chi phí. Calder Brothers, có trụ sở tại Nam Carolina, sản xuất máy rải nhựa đường trị giá 200,000 USD được bán cho các nhà thầu nhựa đường và thành phố cho các công việc như rải nhựa đường trong bãi đậu xe và đường phố khu dân cư.
Giá thép mà ông Calder phải trả đã tăng lên rất nhanh và đột ngột trong vài tuần qua. Không chỉ vậy, các nhà cung cấp của ông còn thông báo rằng giá sẽ tiếp tục tăng cao hơn nữa trong thời gian tới.
"Tính đến sáng nay, giá thép mà tôi phải trả đã tăng 15.2% kể từ đầu tháng", ông chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Reuters vào ngày 17/02. "Giá máy móc của tôi không tăng 15.2%, tôi có thể nói với bạn điều đó".
Nhà máy với 100 nhân viên của Calder đang cạnh tranh với bốn công ty trong nước lớn hơn, và ông cho biết kinh doanh hiện đang yếu, một phần do khách hàng ngần ngại đầu tư vào máy móc mới trong bối cảnh lãi suất vẫn còn cao. "Đây không phải là thời điểm tốt để thậm chí nghĩ đến việc tăng giá của tôi", Calder nói.
Không chỉ là thép
Thép không phải là mối lo duy nhất của Calder về thuế quan. Ông còn mua động cơ hạng nặng từ Cummins, nhà sản xuất lớn của Mỹ, và mẫu động cơ được thiết kế cho máy móc của ông được sản xuất bởi một công ty ở Trung Quốc. Chính quyền Trump đã tăng thuế quan đối với Trung Quốc lên 10% vào đầu tháng này.
Để chuẩn bị kịch bản ứng phó, nhiều nhà sản xuất đang lục lại ký ức về năm 2018 khi Trump lần đầu áp thuế quan lên các kim loại cơ bản trong nhiệm kỳ đầu tiên.
"Chắc chắn nó sẽ làm tăng giá", A.H. McElroy II, Giám đốc điều hành của McElroy Manufacturing ở Tulsa nói. Ông nhận xét rằng trong quá khứ, các nhà cung cấp trong nước không ấn định tăng giá khớp với mức tăng của giá nhập khẩu. Thay vào đó, họ "tăng giá ở mức chỉ thấp hơn một chút so với hàng nhập khẩu".
Công ty của McElroy sản xuất máy hàn ống nhựa. Thép thô chiếm một phần tương đối nhỏ trong tổng chi phí của họ, nhưng nhiều nhà cung cấp của ông cũng sử dụng thép và nhôm trong các thành phần họ cung cấp.
Để có cái nhìn rõ ràng hơn về mức độ ảnh hưởng, công ty đã dành một tuần để khảo sát 15 nhà cung cấp nguyên liệu thô hàng đầu. Kết quả cho thấy một loạt các dự đoán, từ "không dự đoán được tác động của thuế quan” đến "chắc chắn rằng chi phí sẽ tăng khi nhu cầu trong nước tăng và các nhà sản xuất tăng giá bán".
