Chính sách xe điện mà ông Joe Biden mới ký sẽ khiến cuộc chơi khó hơn.
CUỘC CHƠI KHÓ HƠN
Cách đây chưa lâu, Tổng thống Mỹ, ông Joe Biden, đã đặt bút ký phê duyệt đạo luật Inflation Reduction Act (tạm dịch: Đạo luật Cắt giảm Lạm phát). Được cho là một trong những đạo luật quan trọng nhất lịch sử của nước Mỹ, Inflation Reduction Act cho phép chính quyền của ông Joe Biden chi ra nhiều tỷ USD đầu tư nhằm giúp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và thuốc kê đơn trở nên dễ tiếp cận với đại chúng hơn, đối phó với biến đổi khí hậu, và đánh thuế chặt chẽ hơn với các tập đoàn lớn.
Một trong những vấn đề mà Inflation Reduction Act tác động mạnh mẽ tới và được dân chúng Mỹ quan tâm chính là khoản ưu đãi lên tới 7.500 USD khi mua xe điện không còn dễ tiếp cận như trước.
Tổng thống Mỹ, ông Joe Biden, ký duyệt đạo luật Inflation Reduction Act. Ảnh: Drew Angerer/Getty Images
Trong điều khoản về khí hậu và năng lượng, 2 mục tiêu lớn liên quan đến ngành xe điện được đặt ra là: (1) Xe điện phải dễ tiếp cận hơn, đồng thời (2) thoát ra khỏi chuỗi cung ứng mà Trung Quốc tham gia. Các tiêu chí quy định xem liệu một mẫu xe có được nhận hỗ trợ hay không có thể quy về 3 mục chính, cụ thể:
• Nguồn gốc: Sản xuất / lắp ráp tại Mỹ;
• Giá thành: Dưới 55.000 USD với sedan, dưới 80.000 USD với bán tải, van và SUV;
• Pin xe điện: Cấu thành phải tới từ Mỹ hoặc các quốc gia mà Mỹ ký kết hiệp định thương mại
- Từ năm 2024: 50% cấu thành
- Từ năm 2026: 80% cấu thành
- Từ năm 2029: 100% cấu thành
Với tiêu chuẩn này, sẽ chỉ có khoảng 20 mẫu xe được nhận hỗ trợ, bao gồm:
• Audi Q5 PHEV
• BMW 3 Series PHEV, X5 PHEV
• Cadillac Lyriq
• Chevrolet Bolt EUV, Chevrolet Bolt EV
• Chrysler Pacifica PHEV
• Ford Escape PHEV, F-150 Lightning, Mustang Mach-E, e-Transit
• Jeep Grand Cherokee 4xe, Wrangler 4xe
• Lincoln Aviator PHEV, Corsair PHEV
• Nissan Leaf
• Rivian EDV, R1S, R1T
• Tesla Model 3, Model Y
• Volvo S60
(Nguồn: CarBuzz)
TREO LỢI THẾ "BẰNG SỢI TÓC"
Ford Mustang Mach-E là một trong các mẫu xe đủ tiêu chuẩn nhận hỗ trợ 7.500 USD.
Thời gian trước đó, nhiều hãng xe đã đồng loạt lên tiếng không ủng hộ đạo luật này, do số lượng xe đạt tiêu chuẩn cho gói trợ giá 7.500 USD là quá ít. Khách hàng thì không phải lúc nào cũng có dư tiền, xe điện thì không được có giá cao, pin xe điện thì phải đạt tiêu chuẩn Made In America - tiêu chuẩn mà khó có hãng xe nào đạt được.
Ông John Bozzella, Chủ tịch Liên minh Đổi mới Ô tô (Alliance for Automotive Innovation) đại diện cho nhiều hãng xe lớn trong và ngoài nước Mỹ, phát biểu: "Tiêu chuẩn để khách hàng và các mẫu xe điện được hỗ trợ 7.500 USD đã trở nên khó hơn rất nhiều".
Trước đây, các hãng xe có sản xuất xe điện (không phân biệt xe thuần điện hay xe lai điện) sẽ chỉ được giới hạn 200.000 xe/hãng được nhận ưu đãi 7.500 USD, nhưng khi đạo luật mới đi vào thực thi thì giới hạn này đã không còn nữa, thay vào đó thì đạo luật sẽ hết hạn vào năm 2032, áp dụng chung với tất cả các hãng xe.
Thay đổi quan trọng này khiến một số hãng xe được lợi, như Tesla hay General Motors, nhất là khi cả hai hãng này trong những năm gần đây đều đang dịch chuyển chuỗi cung ứng về khu vực nội địa. Ngoài ra, General Motors còn chuẩn bị thành lập liên doanh sản xuất pin với LG Energy Solution, đặt nhà máy tại bang Ohio, chuyên sản xuất pin dành cho xe điện. Cái bắt tay giữa General Motors và LG được cho là đi đầu làn sóng đầu tư của các nhà sản xuất xe và các nhà sản xuất linh kiện.
Hyundai Ioniq 5 và KIA EV6 là hai mẫu xe điện thu hút nhiều sự chú ý trên trường quốc tế, nhưng không đủ tiêu chuẩn nhận hỗ trợ từ chính phủ Mỹ.
Trái lại, các hãng xe đặt nhà máy sản xuất chính tại quốc gia ngoài Mỹ như Hyundai, KIA sẽ chịu nhiều thiệt thòi. Có thể thấy, danh sách các mẫu xe được hưởng ưu đãi ở trên không có tên mẫu xe nào từ Hàn Quốc. Về vấn đề này, Ngoại trưởng Hàn Quốc, ông Park Jin đã có cuộc điện đàm với ông Antony Blinken, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ, về việc áp dụng Inflation Reduction Act, kêu gọi phía Mỹ có hướng áp dụng "mềm mỏng" hơn.
Tương tự với Hyundai và KIA, khách hàng mua xe của VinFast cũng sẽ không có cơ hội được nhận ưu đãi 7.500 USD, khi VinFast lên kế hoạch nhập khẩu toàn bộ các mẫu xe của hãng từ Việt Nam, tức không phù hợp với tiêu chí đầu tiên - lắp ráp / sản xuất tại Mỹ.
VinFast VF 9 trưng bày tại showroom của hãng đặt ở bang California, Mỹ. Ảnh: VinFast
Việc nhập khẩu xe của VinFast có lẽ sẽ tạm kết thúc khi nhà máy của hãng tại bang Bắc Calorina đi vào hoạt động, dự kiến, từ năm 2024. Trên thực tế, theo kế hoạch đã đề ra từ ban đầu thì nhà máy trị giá đầu tư 2 tỷ USD tại Bắc Calorina cũng sẽ là nơi hãng xe Việt sản xuất pin xe điện, tức sẽ giúp VinFast giải quyết cùng lúc 2 vấn đề.
Song, trong thời gian chờ nhà máy tại Mỹ hoàn thành, chính sách cho thuê pin của VinFast có lẽ vẫn sẽ là một lợi thế mạnh.
Theo biểu giá pin của các mẫu VinFast VF 8 và VF 9 mà VinFast vừa công bố tại thị trường Việt Nam sẽ có mức giá quy đổi từ 15.000 USD đến 19.000 USD (chưa bao gồm VAT). So sánh một cách đơn giản, ngay cả khi các mẫu xe cùng tầm giá của VinFast VF 8 và VF 9 được nhận hỗ trợ 7.500 USD thì cũng chưa có mức giá tốt như hãng xe Việt.
Giả sử, trong tương lai, các mẫu xe của VinFast tiếp tục nhận được hỗ trợ 7.500 USD khi đáp ứng đủ các tiêu chí thì giá xe sẽ là một lợi thế cực lớn so với các mẫu xe khác có mặt trên thị trường, chưa cần bàn về các yếu tố khác như chất lượng xe, công nghệ, chất lượng dịch vụ...
