'Cao tốc cụt' khiến dự án BOT thất thu, đơn vị vận hành sáng cửa 'xin' 4.600 tỷ đồng hỗ trợ từ ngân sách

Đại diện Bộ Xây dựng cho biết việc hỗ trợ từ ngân sách là cần thiết do các bất cập phát sinh từ chính sách phí và vị trí trạm thu phí sau khi triển khai.

Bộ Xây dựng đang đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành nghị quyết nhằm xử lý triệt để những vướng mắc tại các dự án BOT được triển khai trước năm 2015. Trong đó, nhóm 1 gồm 4 dự án gặp khó khăn nghiêm trọng về doanh thu, được đề xuất Nhà nước hỗ trợ khoảng 8.482 tỷ đồng.

Đáng chú ý, trong nhóm này có hai dự án do CTCP Đầu tư Hạ tầng Giao thông Đèo Cả (Mã: HHV – HoSE) tham gia đầu tư gồm:

- Dự án xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả, đề xuất hỗ trợ khoảng 2.280 tỷ đồng (tương đương 37% tổng mức đầu tư);

- Dự án cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn, đề xuất hỗ trợ khoảng 4.600 tỷ đồng (khoảng 38% tổng mức đầu tư).

Đại diện Bộ Xây dựng cho biết việc hỗ trợ từ ngân sách là cần thiết do các bất cập phát sinh từ chính sách phí và vị trí trạm thu phí sau khi triển khai.

Trước đó, SSI Research từng đánh giá mảng BOT của HHV sẽ duy trì tăng trưởng theo lưu lượng phương tiện, do năm 2025 không có kế hoạch điều chỉnh biểu phí. Tuy nhiên, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) đang xem xét tăng mức phí sử dụng đường bộ cao tốc, mở ra dư địa cải thiện dòng tiền cho các dự án BOT.

Với các dự án có lưu lượng xe thấp hơn dự kiến như cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn và hầm Phước Tượng – Phú Gia, HHV có thể được hoàn trả khoảng 6.400 tỷ đồng từ ngân sách.

Được biết, dự án cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn có tổng vốn đầu tư 12.188 tỷ đồng, do liên danh HHV – CTCP Lizen (LCG) – Công ty TNHH Hòa Hiệp – Công ty TNHH Xây dựng Mỹ Đà thực hiện theo hình thức PPP với 100% vốn tư nhân. Dự án đã khai thác từ tháng 1/2020 và bắt đầu thu phí từ ngày 18/2/2020.

Tuy nhiên, sau 4 năm hoạt động, dự án đối mặt nguy cơ vỡ phương án tài chính khi doanh thu thu phí chỉ đạt 30 tỷ đồng/tháng, tương đương 32% kế hoạch. Trong khi đó, vốn tín dụng từ VietinBank mới giải ngân 9.229/10.169 tỷ đồng, khiến các nhà thầu yêu cầu mở thủ tục giải thể do không đủ thanh toán.

Ngân hàng cấp tín dụng đã tạm dừng giải ngân vì dự án không còn đáp ứng được phương án tài chính ban đầu. Việc tuyến cao tốc Hữu Nghị – Chi Lăng chưa hoàn thành càng khiến Bắc Giang – Lạng Sơn trở thành “cao tốc cụt”, không phát huy hiệu quả như kỳ vọng.

Theo đó, UBND tỉnh Lạng Sơn đã có văn bản kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét hỗ trợ 4.600 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương để bù đắp dòng tiền và đề xuất phương án cơ cấu nợ. Phía ngân hàng đồng ý giảm lãi vay, nhà đầu tư cũng chấp nhận giảm tỷ suất lợi nhuận để đảm bảo tính khả thi cho dự án.

Việc hỗ trợ từ ngân sách, theo Bộ Xây dựng, không chỉ nhằm duy trì vận hành các dự án BOT quan trọng mà còn giúp nhà đầu tư có nguồn lực tiếp tục khai thác, đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công – tư.

>> Nước cờ 'thoát hiểm' cho Đèo Cả (HHV) trước nguy cơ mất trắng vốn tại dự án BOT nghìn tỷ