Quỹ Nhà ở quốc gia được kỳ vọng sẽ là "cứu cánh" cho hàng triệu người lao động có thu nhập thấp, giúp họ có cơ hội 'an cư lạc nghiệp'. Tuy nhiên, để quỹ này hoạt động hiệu quả, cần có sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp và người lao động.
Một dự án nhà ở xã hội cho công nhân các khu công nghiệp tại Bình Dương- Ảnh:VGP
Thêm cơ hội an cư cho hàng triệu người lao động
Theo TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, trong quá trình phát triển kinh tế và đô thị hóa mạnh mẽ, Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc của thị trường bất động sản (BĐS).
Tuy nhiên, sự phát triển này không đồng đều, dẫn đến tình trạng thiếu hụt trầm trọng nhà ở xã hội (NƠXH), đặc biệt là nhà ở cho thuê với chất lượng tốt và giá cả phù hợp với thu nhập của người lao động.
Thực tế tại nhiều khu công nghiệp ở Việt Nam cho thấy, quỹ nhà ở cho công nhân vẫn còn thiếu hụt nghiêm trọng. Điều này dẫn đến tình trạng công nhân phải tự tìm chỗ ở tự phát, không đảm bảo chất lượng, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống và hiệu quả làm việc.
Trong bối cảnh đó, việc phát triển Quỹ Nhà ở quốc gia, đặc biệt là NƠXH và nhà ở cho thuê, là một chủ trương đúng đắn và cấp thiết. Trong những thập kỷ qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể về kinh tế và đô thị hóa. Tuy nhiên, quỹ nhà ở, đặc biệt là NƠXH và nhà ở cho thuê giá rẻ, vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của người lao động. Tại các khu công nghiệp, công nhân thường phải thuê nhà trọ với điều kiện sống thiếu thốn, không đảm bảo an toàn và vệ sinh.
"Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của người lao động mà còn làm giảm năng suất và hiệu quả làm việc", TS. Nguyễn Văn Đính phân tích.
TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển thương hiệu và cạnh tranh cho biết, hiện giá BĐS tại các đô thị lớn liên tục tăng cao, tạo áp lực lớn lên khả năng sở hữu nhà ở của người dân, đặc biệt là người có thu nhập thấp.
Trong bối cảnh đó, việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia được xem là một giải pháp đột phá, mở ra cơ hội an cư cho hàng triệu người. Quỹ Nhà ở quốc gia không chỉ giúp người dân tiếp cận nhà ở phù hợp mà còn góp phần điều tiết thị trường BĐS, hạn chế tình trạng đầu cơ, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Mô hình Quỹ Nhà ở quốc gia được đánh giá là khả thi đối với Việt Nam. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả lâu dài, cần có thiết kế phù hợp với đặc thù thị trường và nguồn lực tài chính trong nước.
TS. Nguyễn Văn Đính cho rằng, thực tế cho thấy, thị trường BĐS phát triển lệch pha, thiếu hụt nghiêm trọng NƠXH, nhà ở cho thuê. Việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia sẽ giúp giải quyết nhu cầu nhà ở cho các đối tượng chính sách, người lao động thu nhập thấp, đảm bảo an sinh xã hội, tạo điều kiện để người dân "an cư lạc nghiệp". Đồng thời, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, đô thị lớn và khắc phục tình trạng lệch pha cung - cầu, đảm bảo tính bền vững của thị trường BĐS .
Rất nhiều người lao động tại các khu Công nghiệp đang hồ hởi đón nhận thông tin đề xuất thực hiện Quỹ Nhà ở quốc gia. Với họ, điều này sẽ tạo thêm cơ hội tiếp cận, cải thiện về chỗ ở để yên tâm làm việc trong bối cảnh các dự án NƠXH chưa đáp ứng được nhu cầu, trong khi các dự án nhà ở thương mại thì giá cao "ngoài tầm với".
Chị Trịnh Thị Huyền, Công nhân Khu Công nghiệp Bắc Thăng Long (Hà Nội) chia sẻ: "Đây là thông tin rất vui đối với người lao động chúng tôi, hy vọng rằng Quỹ Nhà ở quốc gia khi đi vào hoạt động sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người lao động thu nhập thấp có cơ hội tiếp cận nguồn vốn, chỗ ở phù hợp với thu nhập từ các trợ lực của Nhà nước và xã hội".
Cần 'nhạc trưởng' điều phối và trách nhiệm từ nhiều phía
Để giải quyết bài toán Quỹ Nhà ở quốc gia, TS. Nguyễn Văn Đính cho rằng, việc huy động nguồn lực từ nhiều phía là điều tất yếu. Trước hết, Nhà nước cần có quy hoạch và quỹ đất rõ ràng để phát triển quỹ nhà ở.
Việc sử dụng hiệu quả quỹ đất công, kết hợp với các chính sách ưu đãi, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng các dự án nhà ở phù hợp với nhu cầu của người dân.
Tuy nhiên, nguồn lực không chỉ đến từ Nhà nước mà cần có sự chung tay của người lao động thông qua việc đóng góp một phần nhỏ từ tiền lương vào quỹ nhà ở quốc gia. Đây là một giải pháp mang tính xã hội hóa cao, thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp BĐS cũng cần có trách nhiệm xã hội trong việc phát triển NƠXH. Việc trích một phần lợi nhuận từ các dự án nhà ở thương mại để xây dựng NƠXH hoặc nhà ở cho thuê sẽ góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao động có thu nhập thấp.
"Đặc biệt, các khu công nghiệp cần phải gắn trách nhiệm của mình với việc xây dựng nhà ở cho công nhân. Việc phó mặc vấn đề này cho chính quyền địa phương đã gây ra nhiều hệ lụy về an sinh xã hội, môi trường và an ninh trật tự. Các doanh nghiệp cần tham gia vào việc phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng nhà ở và dịch vụ thương mại, hoặc đóng góp tài chính để Nhà nước thực hiện các dự án này", TS Nguyễn Văn Đính chia sẻ.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, TS Võ Trí Thành cho rằng Nhà nước cần đóng vai trò trung tâm trong việc thiết lập, điều phối và vận hành Quỹ Nhà ở quốc gia, đồng thời khuyến khích sự tham gia của các thành phần kinh tế khác nhằm tối ưu hóa nguồn lực.
Quỹ Nhà ở quốc gia sẽ tập trung vào việc cung cấp nhà ở với giá ưu đãi, thông qua hình thức bán hoặc cho thuê, hướng đến các đối tượng như công nhân khu công nghiệp, lao động tự do, cán bộ, công chức, viên chức chưa có nhà ở ổn định và các gia đình trẻ gặp khó khăn về tài chính.
Theo phân tích của TS Võ Trí Thành, cơ chế xét duyệt và giám sát chặt chẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo tính hiệu quả, minh bạch và tránh thất thoát, đồng thời đảm bảo nguồn vốn đến đúng đối tượng thực sự có nhu cầu.
"Nếu được triển khai một cách bài bản, mô hình quỹ nhà ở quốc gia có thể trở thành một giải pháp quan trọng, giúp hàng triệu người dân tiếp cận nhà ở giá hợp lý, đồng thời góp phần ổn định và phát triển thị trường BĐS một cách bền vững", TS Võ Trí Thành kỳ vọng.
