Từ nay đến năm 2030, Việt Nam dự kiến khởi công 9 dự án đường sắt quốc gia với tổng vốn đầu tư khoảng 100 tỷ USD. Nhiều tập đoàn trong nước như Hòa Phát, Viettel, Fecon sẵn sàng tham gia, hướng tới làm chủ ngành công nghiệp đường sắt.
Cục Đường sắt Việt Nam (Bộ Xây dựng) cho biết, từ nay đến năm 2030, cả nước dự kiến khởi công 9 dự án đường sắt quốc gia trên toàn mạng lưới, với tổng vốn đầu tư khoảng 100 tỷ USD. Cụ thể:
| Ảnh minh họa |
1. Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đầu tư mới hoàn toàn, dài khoảng 1.541km, từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP. HCM). Tuyến đường sắt đôi, khổ 1.435mm, có tốc độ thiết kế 350km/h và tải trọng trục 22,5 tấn. Tuyến đi qua 20 tỉnh, thành phố, có 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa. Công năng chính là vận chuyển hành khách, có thể chở hàng khi cần thiết.
Tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 67,34 tỷ USD, sử dụng ngân sách Nhà nước và các nguồn vốn hợp pháp khác. Dự kiến lập báo cáo nghiên cứu khả thi (BCNCKT) từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành vào năm 2035.
2. Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dài khoảng 388,1km, gồm đoạn chính từ Lào Cai đến cảng Lạch Huyện dài 383km; đoạn ga Lào Cai - điểm nối ray dài 5,1km; nhánh nối cảng Đình Vũ dài 7,3km và nhánh nối ga Yên Viên dài 7,73km.
Tuyến bắt đầu từ điểm nối ray với Trung Quốc (TP. Lào Cai), kết thúc tại ga cảng Lạch Huyện (Hải Phòng), đi qua 9 tỉnh, thành phố, có 30 ga hành khách và 2 depot tại Yên Thường, Yên Viên. Tốc độ thiết kế đạt 160km/h, phục vụ cả hành khách và hàng hóa.
Tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 8,39 tỷ USD, theo hình thức đầu tư công. Dự kiến lập BCNCKT từ năm 2025, hoàn thành chậm nhất vào năm 2030.
3. Dự án đường sắt vành đai phía Đông Hà Nội dài khoảng 31km, từ ga Ngọc Hồi đến ga Kim Sơn (Hà Nội), tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tàu hàng khoảng 80km/h. Dự kiến khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành năm 2032.
4. Dự án đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân dài khoảng 131km, sử dụng khổ lồng 1.435mm và 1.000mm, điểm đầu tại ga Yên Viên (Hà Nội), điểm cuối tại ga Cái Lân (Quảng Ninh). Tuyến từng được đầu tư nhưng bị đình hoãn theo Nghị quyết 11/NQ-CP ngày 24/02/2011. Hiện Bộ Xây dựng đã giao Ban Quản lý dự án đường sắt lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (NCTKT). Dự kiến khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành năm 2030.
5. Dự án đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành dài khoảng 42km, từ ga Thủ Thiêm (TP. HCM) đến ga Long Thành (nằm trong khu vực sân bay Long Thành, Đồng Nai), phục vụ vận chuyển hành khách. Hiện đang lập báo cáo NCTKT. Dự kiến khởi công năm 2027, hoàn thành năm 2030. Bộ Xây dựng đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP. HCM làm cơ quan chủ quản đầu tư và bổ sung dự án vào quy hoạch đường sắt đô thị TP. HCM.
6. Dự án đường sắt TP. HCM - Cần Thơ dài khoảng 175,2km, từ ga An Bình (Bình Dương) đến ga Cần Thơ. Tốc độ thiết kế: tàu khách 200km/h, tàu hàng 120km/h. Hiện tại, dự án đang được lập báo cáo NCTKT. Dự kiến khởi công năm 2027, cơ bản hoàn thành năm 2032.
7. Dự án đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu dài khoảng 132km, từ ga Trảng Bom (Đồng Nai) đến ga Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu). Tốc độ tàu khách khoảng 160km/h, tàu hàng 120km/h. Hiện đang lập báo cáo NCTKT. Dự kiến khởi công trước năm 2030, hoàn thành năm 2035.
8. Dự án đường sắt Vũng Áng - Mụ Giạ dài khoảng 105km, từ ga Vũng Áng (Hà Tĩnh) đến ga Mụ Giạ (Quảng Bình), đường đơn khổ 1.435mm. Tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tàu hàng 80km/h. Nhà đầu tư đang lập báo cáo NCTKT. Dự kiến khởi công trước năm 2030, hoàn thành năm 2035.
9. Dự án đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt dài khoảng 84km, từ ga Tháp Chàm (Ninh Thuận) đến ga Đà Lạt (Lâm Đồng), đường đơn khổ 1.000mm. Tốc độ tàu khách khoảng 120km/h, tàu hàng 80km/h. Nhà đầu tư đang lập báo cáo NCTKT. Dự kiến khởi công trước năm 2030, hoàn thành năm 2035.
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đăng ký tham gia
Thông tin thêm, Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam Trần Thiện Cảnh cho biết, tới năm 2030, cả nước sẽ phát triển thêm 16 tuyến đường sắt với tổng chiều dài lên tới 4.802km (tăng so với hiện tại 2.362km). Đến năm 2050, con số tương ứng là 25 tuyến, chiều dài 6.354km (tăng 1.552km).
Hiện, nhiều địa phương đã có quy hoạch đường sắt đô thị, đường sắt liên vùng. Riêng Hà Nội, đến năm 2035 sẽ đầu tư 415km, TP. HCM đầu tư 355km. Giai đoạn đến năm 2045, Hà Nội có nhu cầu đầu tư 200km, trong khi con số này tại TP. HCM là 155km.
| Hòa Phát có công suất sản xuất 15 triệu tấn thép/năm, sẽ khởi công nhà máy sản xuất thép ray 10.000 tỷ đồng vào quý II - III/2025 |
Khẳng định Tập đoàn Hòa Phát có thể làm chủ công nghệ sản xuất thép ray cung ứng cho thị trường đường sắt, ông Nguyễn Việt Thắng - Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát cho biết, từ năm 2025, Hòa Phát nâng tổng công suất sản xuất thép lên 15 triệu tấn/năm, trở thành một trong 30 doanh nghiệp sản xuất thép lớn nhất thế giới. Hòa Phát có thể sản xuất nhiều sản phẩm thép phục vụ các dự án đường sắt.
Hòa Phát đã triển khai dự án đầu tư sản xuất khoảng 10.000 tỷ đồng, khởi công cuối quý III - IV/2025. Thời gian thực hiện dự án khoảng 24 - 30 tháng, cuối năm 2027 sẽ ra sản phẩm thép ray đầu tiên.
"Hòa Phát cam kết sản xuất ray đảm bảo chất lượng, giá thành cạnh tranh so với các sản phẩm nhập ngoại. Nhưng với mức đầu tư lớn như vậy, chúng tôi cũng mong Nhà nước có cam kết cụ thể với doanh nghiệp" - ông Thắng đề nghị.
Với lĩnh vực thông tin tín hiệu đường sắt, ông Lê Quang Hiếu, Phó Tổng Giám đốc Viettel Solutions (Tập đoàn Viettel) cho biết Viettel đã thành lập nhóm về định hướng, triển khai tham gia công nghiệp đường sắt từ tập đoàn đến các đơn vị thành viên ở các lĩnh vực như: làm chủ sản xuất thiết bị, vô tuyến, tín hiệu điều khiển, phần mềm thông tin bảo mật…
Ông Đỗ Mạnh Cường, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Fecon cho biết thêm, từ năm 2014, Fecon đã cử các chuyên gia, kỹ sư đi làm thuê cho nước ngoài để học hỏi về lĩnh vực đường sắt đô thị. Với tuyến metro số 3 của Hà Nội, Fecon là nhà thầu phụ của liên danh Hyundai & Ghella.
Từ kinh nghiệm này, ông Cường khẳng định các doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể tiếp cận công nghệ, chủ động thi công các hạng mục hạ tầng bằng công nghệ hiện đại với phần nền, móng và toàn bộ kết cấu dưới ray.
Ưu tiên sử dụng doanh nghiệp nội địa
| Thủ tướng Phạm Minh Chính ưu tiên sử dụng doanh nghiệp nội địa thực hiện dự án đường sắt |
Trước đó, tối 29/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm quốc gia trong lĩnh vực đường sắt. Tại đây, Thủ tướng nhấn mạnh: "Chúng ta quyết tâm xây dựng bằng được ngành công nghiệp đường sắt, làm chủ công nghệ, sản xuất được toa xe, đầu máy, phát triển hệ sinh thái công nghiệp đường sắt. Coi trọng thời gian, trí tuệ và quyết đoán đúng thời điểm là những yếu tố quyết định thành công. Đây cũng là một cơ hội để đất nước ta, dân tộc ta có thêm động lực, cảm hứng để vươn lên, phát triển".
Với mục tiêu làm chủ ngành công nghiệp đường sắt, Thủ tướng khuyến khích thành lập các tập đoàn lớn, kể cả tư nhân để tham gia lĩnh vực này, nếu vượt thẩm quyền thì báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định, sửa đổi các quy định liên quan.
>> Dự án đường sắt 67 tỷ USD chốt lịch khởi công, Thủ tướng chỉ đạo làm ra đầu máy, toa xe ngay trên đất Việt Nam
