Bí quyết Nhật Bản "lội ngược dòng" để tăng tỷ lệ tiêm vaccine, giảm lây nhiễm Covid-19

Vào giữa tuần này, Nhật Bản thông báo tỷ lệ tiêm chủng mũi 1 và 2 đã vượt Mỹ và các nước châu Âu, đưa cuộc sống trở lại trạng thái bình thường mới.

Nhật Bản “lội ngược dòng” giảm tỷ lệ lây nhiễm Covid-19

Các nhà phân tích nhận định rằng, việc Nhật Bản chuyển sang sống chung với Covid-19 do nước này đạt tỷ lệ tiêm chủng cao, số ca mắc giảm chỉ còn 3 con số. Vậy Nhật Bản đã đẩy mạnh chiến dịch tiêm chủng ra sao để trong thời gian ngắn đạt tỷ lệ bao phủ cả 2 mũi vaccine lên mức trên 73% mũi 1 và hơn 64% mũi 2?

Thời điểm bắt đầu tiêm vaccine Covid-19 tại Nhật Bản bắt đầu từ tháng 2 năm nay cho những đối tượng ưu tiên như y tá, bác sĩ…, tháng 4 mở rộng cho đối tượng người già từ 65 tuổi trở lên. Đến cuối tháng 5, chỉ có khoảng hơn 4% số người cao tuổi được tiêm vaccine, mặc dù đây là đối tượng hầu hết đều mong muốn tiêm vaccine. Đến tháng 7 cũng chỉ có khoảng hơn 34% dân số được tiêm mũi 1. Điều này khiến chính phủ bị chỉ trích là tiến hành tiêm chủng quá chậm.

Nguyên nhân chính của việc này là do số vaccine mà Nhật Bản đặt mua không đủ cung cấp cho các địa phương, mặc dù chính phủ đã đặt mua sớm từ các công ty dược của Mỹ, Anh… Mặt khác, Nhật Bản thận trọng trong việc kiểm định, chỉ cho phép sử dụng 2 loại vaccine đó là Pfizer và Moderna trong kế hoạch tiêm chủng, cộng thêm nhiều người không muốn tiêm.

Từ đầu tháng 8 trở đi, tốc độ tiêm chủng được cải thiện hơn bởi số lượng vaccine được cung cấp nhiều hơn, việc thành lập các trung tâm tiêm chủng lớn tại Tokyo và Osaka do quân đội quản lý, cơ sở tiêm tại tất cả các địa phương giúp cho người dân thuận lợi khi tiếp cận tiêm chủng. Tuy nhiên, Nhật Bản vẫn là quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp nhất trong các nước trong nhóm G7.

Tuy nhiên, từ cuối tháng 8, đầu tháng 9 cũng là lúc số ca nhiễm cao kỷ lục, có lúc lên tới hơn 25.000 ca trong một ngày, tỷ lệ tử vong cũng cao chưa từng thấy. Lượng vaccine lúc này mà Nhật Bản sở hữu được, có thể nói là không thiếu. Các điểm tiêm chủng được mở thêm hàng loạt và không cần phải đăng ký trước. Số lượng người tiêm tăng vọt, nhất là người cao tuổi. Nhưng số người trẻ tuổi từ 20 - 40 tuổi đã tiêm mũi 1 chỉ dừng ở mức 20-25% do họ bị tác động bởi những thông tin giả tràn lan trên mạng xã hội.

Chính vì vậy, Nhật Bản lại tập trung cho chiến dịch truyền thông tác động tích cực đến tâm lý giới trẻ. Một số địa phương còn khuyến khích bằng cách phát phiếu uống cà phê miễn phí, tặng quà xinh xắn nếu đi tiêm vaccine. Tuy là biện pháp nhẹ nhàng nhưng lại đem đến hiệu quả cao khi khiến tỷ lệ người trẻ tiêm chủng tăng vọt. Thêm một điều đáng nói nữa là sau khi tổ chức thành công Olympic và Paralympic Tokyo 2020, tâm lý người Nhật Bản thoải mái hơn, chính phủ dồn sức cho việc phòng chống dịch, tiêm chủng nhiều hơn, nên việc tiêm chủng diễn ra thuận lợi hơn.

Bộ Y tế và Lao động Nhật Bản vẫn hết sức tích cực chuẩn bị bổ sung nguồn vaccine. Ngoài số lượng vaccine đủ để tiêm 2 mũi cho toàn dân, Bộ đã ký hợp đồng mua thêm 120 triệu liều vaccine của hãng Pfizer nhằm chuẩn bị cho việc tiêm chủng mũi tăng cường sẽ triển khai rộng rãi vào đầu năm sau.

Từ hàng chục nghìn ca mắc vào đầu tháng 9, chỉ sau hơn một tháng, đến ngày 15/10, số ca mắc trên toàn Nhật Bản chỉ ở mức 3 con số, tỷ lệ tử vong giảm đáng kể. Nhật Bản thực sự đã lội ngược dòng trong việc tiêm chủng và giảm lây nhiễm. 

Cuộc sống bình thường mới

Với tỷ lệ lây nhiễm cải thiện một cách ngoạn mục, đầu tháng 10, việc áp dụng tình trạng khẩn cấp và các biện pháp chống dịch tăng cường đặc biệt đều được bãi bỏ. Theo đó, Nhật Bản đã sẵn sàng tâm lý cho cho cuộc sống mới thích ứng cùng Covid-19.

Kể từ đầu tháng này, các quán rượu, cửa hàng ăn uống trên khắp Nhật Bản dần đông khách trở lại. Tuy nhiên, bàn ghế vẫn được bố trí không quá sát nhau, các tấm ngăn vẫn được sử dụng, việc khử khuẩn đo nhiệt độ vẫn diễn ra và trở thành việc đương nhiên. Các lưu ý như “nên tránh nói chuyện khi ăn”, “đeo khẩu trang” vẫn giữ nguyên với mục đích tạo thói quen cho sinh hoạt hàng ngày cho người dân. Việc bãi bỏ hoàn toàn các quy định đối với cửa hàng ăn uống sẽ phụ thuộc vào quyết định của từng địa phương dựa trên thực tế và chính phủ sẽ không can thiệp vào việc này.

Bắt đầu từ ngày hôm qua (15/10), Tổng cục Du lịch Nhật Bản đã tiến hành thử nghiệm việc sử dụng chứng chỉ vaccine Covid-19 và kết quả xét nghiệm âm tính đối với các du khách tham gia các tour du lịch, song song với việc thực hiện các biện pháp phòng chống lây nhiễm. Theo đó, hơn 100 khách sạn, nhà nghỉ được phép mở cửa đón khách du lịch. Đây cũng là bước đầu nhằm thực hiện trở lại chiến lược kích thích du lịch trong nước bị đình trệ trong thời gian qua.

Việc tiêm vaccine là điều đương nhiên nhưng Nhật Bản vẫn đang rất tích cực cho hoạt động sản xuất thuốc uống trị Covid-19 và các biến thể khác. Ngoài Avigan là loại thuốc vẫn được sử dụng từ trước, một số loại thuốc khác đã được thử nghiệm và cũng cho kết quả khả quan. Đây mới là điều mà Nhật Bản hướng tới.

Tân Thủ tướng Kishida Fumio cho biết, chính phủ hỗ trợ tối đa cho việc nghiên cứu, phát triển, sản xuất thuốc trị Covid-19 trong nước. Nếu có thuốc chữa Covid-19 thì hệ thống y tế sẽ được giảm tải rất nhiều bởi có nhiều bệnh nhân có thể điều trị tại nhà mà không quá lo tới sự an nguy. Đây là chiến lược dài hạn và để bình thường hóa tất cả các hoạt động nhằm ổn định cuộc sống, khôi phục nền kinh tế ngay cả khi số ca nhiễm vẫn còn diễn biến phức tạp.

Có thể thấy, Nhật Bản đang chuẩn bị rất kỹ cho công cuộc sống chung với Covid-19 . Cùng với vaccine thì việc nghiên cứu, sản xuất thuốc điều trị Covid-19 và việc duy trì các biện pháp phòng tránh tại công sở, trường học, bệnh viện… tiếp tục được coi là “chìa khóa” để nước này khôi phục các hoạt động kinh tế - xã hội và tiến tới tái mở cửa biên giới.