300 tỷ euro tháo chạy, kinh tế châu Âu chao đảo vì mất khí đốt Nga

Trong bối cảnh nền kinh tế EU lao đao vì chi phí năng lượng tăng vọt và xung đột kéo dài tại Ukraine, dòng vốn trị giá 300 tỷ euro mỗi năm đang ồ ạt chảy ra khỏi thị trường nội khối.

Tại cuộc họp báo ngày 20/3, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa đã đưa ra tuyên bố quan trọng về tình hình kinh tế của Liên minh châu Âu (EU).

Theo thông cáo báo chí chính thức của Hội đồng châu Âu, mỗi năm, khoảng 300 tỷ euro tiền tiết kiệm của các gia đình EU chảy ra khỏi thị trường nội khối – một thực trạng đáng lo ngại khi EU đang cân nhắc tăng gấp đôi hỗ trợ quân sự cho Ukraine lên 40 tỉ euro (tương đương 43,7 tỉ USD) trong năm 2025.

Theo ông, đây là mối lo ngại lớn đối với sự phát triển kinh tế của khối. Trong thông cáo chính thức, ông Costa nhấn mạnh các giải pháp để cải thiện tình hình, trong đó bao gồm việc giảm 25% thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, và 35% cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Đồng thời, chủ tịch Costa kêu gọi áp dụng các biện pháp giảm giá năng lượng để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, và tích hợp thị trường tài chính để tạo nguồn vốn cho các công ty sáng tạo.

Mục tiêu chính của EU là tạo thêm việc làm chất lượng, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp then chốt như ô tô, thép và kim loại. Ông Costa khẳng định: "Chúng tôi muốn đảm bảo châu Âu vẫn là một lục địa của đổi mới và năng động công nghệ."

Hiện tại, chi phí năng lượng trong EU đang ở mức cao nhất trong 2 năm, gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp và ngành công nghiệp. Việc 300 tỷ euro tiền tiết kiệm của các hộ gia đình không được sử dụng để đầu tư trong nội khối là một thực tế đáng lo ngại mà EU đang tìm cách giải quyết.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) António Costa cũng cảnh báo Liên minh châu Âu (EU) không thể tiếp tục hoạt động theo cách cũ nếu muốn giữ chân dòng vốn và duy trì vị thế kinh tế.

Tại Brussels, lo ngại ngày càng gia tăng về khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể chấm dứt viện trợ quân sự cho Kiev. Điều này buộc EU phải chuẩn bị cho kịch bản tự thân gánh vác phần lớn hỗ trợ.

Tuy nhiên, kế hoạch này không nhận được sự đồng thuận tuyệt đối. Hungary tiếp tục là lực cản lớn khi từ chối ký vào tuyên bố chung kêu gọi tăng viện trợ, với lập luận rằng EU đã gần cạn kiệt tài chính. Thủ tướng Viktor Orban thẳng thắn tuyên bố: “Chúng ta không còn một xu nào để tiếp tục hỗ trợ Ukraine”.

Khi được hỏi liệu những căng thẳng gần đây trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương có khiến EU ngừng mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ hay không, bà Ditte Juul Jørgensen – Tổng Giám đốc Năng lượng của Ủy ban châu Âu – khẳng định: “Chắc chắn là không. EU sẽ tiếp tục mua".

Phát biểu này cho thấy châu Âu gần như không còn nhiều lựa chọn. Kể từ khi Nga đưa quân tới Ukraine vào năm 2022, EU đã dần loại bỏ sự phụ thuộc vào khí đốt Nga, bất chấp sự phản đối từ một số quốc gia thành viên như Slovakia và Hungary.

Tại một hội nghị năng lượng tổ chức ở Houston (Mỹ), bà Jørgensen nhấn mạnh nhu cầu duy trì mối quan hệ năng lượng ổn định với Washington: “Ngay cả trong một thế giới đầy bất ổn, bạn vẫn cần những mối quan hệ đối tác.”

Những phát biểu sau đó của bà cũng phần nào lý giải vì sao EU chấp nhận những lời chỉ trích từ phía Mỹ trong thời gian gần đây. Theo bà, châu Âu “không được ưu đãi về mặt địa lý” và đã phải hứng chịu hậu quả của việc “vũ khí hóa năng lượng”.

Trong bối cảnh các chính phủ châu Âu tiếp tục từ bỏ khí đốt Nga, các nhà cung cấp LNG của Mỹ đã trở thành giải pháp quan trọng, nhanh chóng đáp ứng nhu cầu nhờ mở rộng các cơ sở xuất khẩu tại Vịnh Mexico.

Hiện tại, Pháp, Anh và Hà Lan là ba trong số những khách hàng lớn nhất của Mỹ về khí LNG – minh chứng rõ ràng cho sự dịch chuyển năng lượng của châu Âu trong thời kỳ hậu Nga.

Trong bối cảnh giá năng lượng cao, môi trường đầu tư kém hấp dẫn và ngân sách bị bào mòn bởi cuộc xung đột phía Đông, EU đang đối mặt với thách thức sống còn về kinh tế. Câu hỏi đặt ra là liệu các nỗ lực cải cách của Brussels có đủ mạnh để ngăn dòng vốn tháo chạy, hay EU sẽ tiếp tục chứng kiến tình trạng “chảy máu” tài chính ngày càng nghiêm trọng.

Tham khảo Reuters, EC Press, Intrigue

>> EU muốn lập quỹ quốc phòng 800 tỷ USD, đồng euro tăng vọt