Bức tranh tài chính và kinh doanh rất sáng sủa nhưng rốt cuộc, Công ty cổ phần Thủy sản Việt Úc lại từ bỏ kế hoạch lên sàn chứng khoán chính thức, mà chỉ đưa cổ phiếu lên giao dịch tại UPCoM.
Biên lợi nhuận cao, không có nợ vay
Công ty cổ phần Thuỷ sản Việt Úc vừa chốt xong danh sách cổ đông để tiến hành lưu ký chứng khoán và giao dịch cổ phiếu trên sàn UPCoM.
Trước đó, đại hội cổ đông thường niên 2022 của Công ty đã thông qua kế hoạch chào bán cổ phần ra công chúng để tăng vốn điều lệ và niêm yết cổ phiếu trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE). Sau một năm, kế hoạch này đã có sự thay đổi.
Năm 2022, doanh nghiệp ghi nhận doanh thu thuần hợp nhất 1.733 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế hợp nhất 264 tỷ đồng, tăng 4% và giảm 26,8% so với năm 2021. Trong 6 năm gần đây, doanh thu của Việt Úc tăng đều (từ mức 1.156 tỷ đồng năm 2017 lên 1.733 tỷ đồng năm 2022) nhưng lợi nhuận thì từ năm 2020 đến nay đã có sự giảm tốc.
Tại đại hội đồng cổ đông thường niên 2023 mới diễn ra, doanh nghiệp đặt chỉ tiêu năm nay đạt doanh thu thuần hợp nhất 1.937 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế hợp nhất 395 tỷ đồng, tăng 12% và 50% so với mức thực hiện của năm 2022.
Trong ngành tôm, Việt Úc có doanh thu và lợi nhuận khiêm tốn so với những doanh nghiệp đàn anh nhưng lại có biên lợi nhuận gộp cao vượt trội. Cụ thể, năm 2022, Minh Phú ghi nhận doanh thu 16.425 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế hơn 832 tỷ đồng, biên lợi nhuận gộp đạt 16,7%; Stapimex có doanh thu 7.915 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 555 tỷ đồng, biên lãi gộp 15%; Thực phẩm Sao Ta đạt doanh thu 5.702 tỷ đồng, lãi sau thuế 319,5 tỷ đồng, biên lãi gộp 11%; Camimex đạt doanh thu 2.900 tỷ đồng, lãi sau thuế 95,1 tỷ đồng, biên lãi gộp 12,3%... Trong khi đó, Thuỷ sản Việt Úc có biên lãi gộp lên tới 56%.
Biên lợi nhuận cao là nhờ Công ty tập trung vào sản phẩm ngách: tôm giống. Theo công bố của Thủy sản Việt Úc, doanh nghiệp hiện nắm 30% thị phần tôm giống Việt Nam, dẫn đầu ngành. Trong cơ cấu doanh thu hàng năm, mảng tôm giống luôn chiếm khoảng 80%, sau đó là tôm thương phẩm, thức ăn thuỷ sản và một phần nhỏ doanh thu đến từ cá tra.
Biên lợi nhuận gộp cao cũng giúp cho tỷ lệ hoàn vốn (ROR) của Thủy sản Việt Úc vượt trội so với mặt bằng chung của ngành. Năm ngoái, Công ty đạt ROR 13,8%, so với mức 5 - 7% của các doanh nghiệp ngành tôm khác.
Kết quả kinh doanh của Thủy sản Việt Úc những năm gần đây (ĐVT: tỷ đồng). |
Năm 2017, doanh nghiệp có tổng tài sản là 1.438 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 1.191 tỷ đồng. Đến nay, cả hai chỉ tiêu này đều tăng gấp đôi.
Thủy sản Việt Úc từng là hiện tượng khi duy trì tỷ lệ sinh lời trên mỗi cổ phiếu (EPS) ở mức rất cao trong một thời gian dài. Giai đoạn 2017 - 2020, EPS của Công ty lần lượt đạt 44.948 đồng, 46.155 đồng, 47.769 đồng và 29.828 đồng. Hiện tượng này chỉ chấm dứt từ năm 2022, sau khi Công ty tăng vốn gấp 13 lần, làm pha loãng giá trị cổ phiếu, trong khi lợi nhuận có xu hướng đi xuống.
Cụ thể, Công ty đã phát hành thêm 124,1 triệu cổ phiếu để trả cổ tức bằng nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, với tỷ lệ 1.200%, tức là cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu được nhận 12 cổ phiếu.
Nhưng ngay cả khi đã sử dụng 1.240 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để chi trả cổ tức bằng cổ phiếu, cuối năm 2022, Việt Úc vẫn còn 1.066,1 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối lũy kế. Với nguồn vốn chủ sở hữu dồi dào, Công ty không có nợ vay.
Vào năm 2018, nhóm nhà đầu tư STIC (Hàn Quốc) đã mua lại 9,8% cổ phần Thủy sản Việt Úc với giá 764.843 đồng/cổ phiếu. Với mức giá này, nhà đầu tư Hàn Quốc đã định giá “vua tôm giống” vào khoảng 7.400 tỷ đồng, trong khi định giá của doanh nghiệp đầu ngành như Thủy sản Minh Phú khi đó chỉ đạt 8.300 tỷ đồng, dù quy mô doanh thu lớn hơn nhiều.
Cơ cấu cổ đông cô đặc
Thuỷ sản Việt Úc là doanh nghiệp thuộc “hệ sinh thái” Tập đoàn Việt Úc, do ông Lương Thanh Văn (Việt kiều Úc) thành lập từ năm 2001. Đến nay, tập đoàn này có 18 công ty thành viên, hơn 2.000 công ty liên kết, hơn 1.000 ha diện tích nuôi tôm thương phẩm công nghệ cao, 3 trung tâm gen và nhân giống tôm bố mẹ, với tổng năng lực sản xuất tôm hạt đạt hơn 50 tỷ con giống/năm.
Cơ cấu cổ đông của CTCP Thủy sản Việt Úc (Tại ngày 31/12/2022). |
Hiện Thủy sản Việt Úc có 9 công ty sản xuất tôm giống trải dài từ Bắc vào Nam, trong đó có vùng nuôi tôm thâm canh trong nhà kính đặt tại Bạc Liêu, Bình Định và Quảng Ninh.
Ngoài ra, tại tỉnh Bến Tre, Công ty còn sở hữu 32,5% (tính đến cuối năm 2022) vốn cổ phần trong một nhà máy chế biến thức ăn. Tại An Giang, Công ty cũng sở hữu một khu sản xuất cá tra giống với diện tích 104 ha.
Mới đây, doanh nghiệp này khánh thành nhà máy chế biến thủy sản trị giá 400 tỷ đồng tại Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu, chính thức khép kín quy trình sản xuất từ tôm bố mẹ, tôm giống, tôm thương phẩm, thức ăn cho tôm, đến tôm thành phẩm.
Theo báo cáo tài chính kiểm toán 2022 của Thuỷ sản Việt Úc, tại thời điểm 31/12/2022, ông Lương Thanh Văn cùng vợ là bà Nguyễn Kim Thùa sở hữu 52,4% cổ phần doanh nghiệp này (ông Văn nắm giữ 18 triệu cổ phiếu, tương đương 13,4%; bà Thùa nắm 52,4 triệu cổ phiếu, tương đương 39%). Hai cổ đông lớn Viet Uc Hong Kong và Lotus Asia Investments nắm 11,39% và 7,59%. Nhân viên Việt Úc nắm 17,24%.
Trên thực tế, tỷ lệ sở hữu của gia đình ông Lương Thanh Văn tại Việt Úc đạt gần 64%. Bởi Viet Uc Hong Kong chính là công ty liên quan của Chủ tịch Thủy sản Việt Úc.
Bên cạnh khoản đầu tư của nhóm cổ đông STIC vào Thủy sản Việt Úc năm 2018, các cổ đông thuộc Công ty Chứng khoán SSI, gồm Quỹ Daiwa – Ssiam Vietnam Growth Fund III và Công ty Quản lý quỹ SSI nắm tổng cộng 1,67% cổ phần.
Như vậy, tỷ lệ cổ phần trôi nổi của Thủy sản Việt Úc chiếm tỷ lệ nhỏ.
Cũng với cơ cấu sở hữu này, chỉ tính riêng đợt tăng vốn gấp 13 lần thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu hồi tháng 3/2022 và 3 đợt chia cổ tức bằng tiền vào năm 2019, 2020 và 2021 với tổng giá trị cổ tức lần lượt là 51,5 tỷ đồng, 103 tỷ đồng và 104,8 tỷ đồng, có thể thấy dòng cổ tức này đã chảy phần lớn vào túi vợ chồng Chủ tịch Lương Thanh Văn.
Ngoài lĩnh vực thủy sản, gia đình vị doanh nhân gốc Bạc Liêu này tham gia một số ngành nghề kinh doanh khác. Theo dữ liệu tra cứu, bà Nguyễn Kim Thùa, vợ ông Lương Văn Thanh hiện đang đứng tên đại diện cho hàng loạt pháp nhân trong lĩnh vực bất động sản, nông nghiệp, yến sào… tại Long An, Trà Vinh, Kiên Giang, Cần Thơ…
