Trump 2.0 có thể đưa căng thẳng thương mại với Trung Quốc lên tầm cao mới

Cựu Tổng thống Donald Trump có thể sẽ đưa các chính sách phân tách kinh tế và xung đột thương mại lên một tầm cao mới nếu ông đắc cử nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng.

Trong khi Tổng thống Joe Biden cũng đặt cạnh tranh chiến lược với Trung Quốc lên hàng đầu trong chính sách kinh tế của mình, các nhà kinh tế và chuyên gia thương mại phần lớn kỳ vọng chính quyền cựu Tổng thống Trump sẽ tăng thuế hơn nữa và gây bất ổn cho quan hệ thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Eswar Prasad, giáo sư kinh tế tại Đại học Cornell cho biết: “Chiến thắng của ông Trump rất có thể sẽ làm gia tăng sự thù địch về thương mại và kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc, làm tăng thêm sự chia rẽ về thương mại và tài chính giữa hai nước.

Trump dựa vào thuế quan để ngăn chặn hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Ông Biden – trong khi vẫn giữ nguyên các mức thuế đó và thậm chí tăng thuế đối với một số mặt hàng nhập khẩu – đã tập trung nhiều hơn vào việc hạn chế khả năng tiếp cận chuyển giao công nghệ và chip máy tính của Trung Quốc”.

Chính quyền cựu Tổng thống Trump đã gây ra cuộc chiến thương mại với Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Ông áp đặt một loạt thuế lên 250 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc, bất chấp cảnh báo rằng thuế sẽ làm tăng giá và gây tổn hại cho người tiêu dùng.

Vào năm 2020, chính quyền Tổng thống Biden vẫn giữ nguyên mức thuế của tổng thống tiền nhiệm và thậm chí còn bổ sung thuế của riêng mình, công bố các mức thuế mới cứng rắn đối với hàng nhập khẩu trị giá khoảng 18 tỷ USD của Trung Quốc, bao gồm xe điện, pin mặt trời, pin lithium, thép và nhôm.

Stephen Weymouth, giáo sư kinh tế chính trị quốc tế tại Đại học Georgetown cho biết: “Tôi chắc chắn không biết liệu Trump có sẵn sàng theo đuổi các biện pháp cực đoan như vậy hay không, nhưng tôi tin rằng ông ấy có thể sẽ tăng thuế ở một mức độ nào đó trong nhiệm kỳ thứ hai”.

Nhà kinh tế học Stephen Roach cho rằng, việc chính quyền cựu Tổng thống Trump tăng thuế trong nhiệm kỳ thứ hai sẽ là “chức năng tương đương với lựa chọn hạt nhân” trong xung đột kinh tế quốc tế.

William Reinsch, Chủ tịch Scholl về kinh doanh quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết, thuế quan có nguy cơ dẫn đến một cuộc chiến thương mại khác sẽ chấm dứt hầu hết hoạt động trao đổi hàng hóa giữa hai nước với “chi phí kinh tế khổng lồ”.

Ngay cả khi mục tiêu của chính quyền cựu Tổng thống Trump không phải là tách rời hoàn toàn mà là buộc Trung Quốc đàm phán một thỏa thuận thương mại thuận lợi hơn, thì có rất ít lý do để tin rằng điều đó sẽ hiệu quả.

Chiến tranh công nghệ

Ngược lại, các chính sách quan trọng của chính quyền Tổng thống Biden-Harris tập trung vào việc hạn chế khả năng tiếp cận chuyển giao công nghệ của Trung Quốc và chỉ đạo trợ cấp trong nước để phát triển các ngành công nghệ cao và chuỗi cung ứng ở Mỹ.

Chính quyền Tổng thống Biden-Harris đã mở rộng đáng kể danh sách các công nghệ và công ty Trung Quốc chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ trong nỗ lực cắt giảm hỗ trợ cho các ngành công nghệ quan trọng ở Trung Quốc, chẳng hạn như chất bán dẫn tiên tiến. Chính quyền cựu Tổng thống Trump đã ban hành một số biện pháp kiểm soát tương tự.

Chính quyền Tổng thống Biden cũng công bố các quy định hạn chế đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc đang phát triển các công nghệ nhạy cảm, với lý do lo ngại về an ninh quốc gia.

Có lẽ là động thái lớn nhất của chính quyền Tổng thống Biden là dành gần 53 tỷ USD để đầu tư vào nghiên cứu và sản xuất chất bán dẫn trong nước nhằm tăng khả năng cạnh tranh của Mỹ với Trung Quốc.

Rorry Daniels, Giám đốc điều hành của Viện Chính sách Xã hội Châu Á cho biết, nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump cũng sẽ tác động đến chính sách ngoại giao và đối thoại của Mỹ với Trung Quốc ngoài các vấn đề thương mại.

Chính quyền Tổng thống Biden hiện tại cũng đang tìm kiếm sự phối hợp chặt chẽ hơn với “các đối tác có cùng chí hướng” như vận động Nhật Bản và Hà Lan hợp tác về các hạn chế bán dẫn.

Nick Marro, nhà phân tích hàng đầu về thương mại toàn cầu của Economist Intelligence Unit cho biết: “Điều đó vừa giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ các hành động chính sách thương mại của ông ấy, vừa khiến chúng hiệu quả hơn về nhiều mặt”.