Trong năm 2025, Chính phủ dự kiến tăng hơn 120 nghìn tỷ đồng vốn đầu tư công so với năm 2024, điều này vừa là thách thức đối với các Bộ, ngành, địa phương trong việc đảm bảo tiến độ giải ngân, vừa là cơ hội cho các doanh nghiệp ngành vật liệu xây dựng.
Tỷ lệ giải ngân chưa đạt kỳ vọng
Theo Bộ Tài chính, tính đến ngày 31/12/2024, cả nước đã giải ngân hơn 529.632 tỷ đồng vốn đầu tư công, đạt 70,24% kế hoạch và 77,55% so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Tuy nhiên, tỷ lệ này thấp hơn so với cùng kỳ năm 2023 khi đạt 73,5% kế hoạch và 81,87% so với kế hoạch được giao. Điều này cho thấy tiến độ giải ngân đầu tư công năm 2024 chưa đạt kỳ vọng.
Đáng chú ý, có 16 bộ, ngành và 37 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân cao hơn mức trung bình, bao gồm Đài Truyền hình Việt Nam (100%), Ngân hàng Chính sách Xã hội (100%), Bắc Kạn (91,32%), Bình Định (91,19%) và Nghệ An (90,59%). Tuy nhiên, vẫn còn 30 bộ, ngành và 26 địa phương giải ngân thấp hơn mức trung bình, trong đó TP. HCM đạt hơn 51%, kéo giảm tỷ lệ giải ngân chung của cả nước.
Trong năm 2025, kế hoạch của Chính phủ dự kiến tổng vốn đầu tư công là 790.727 tỷ đồng, tăng hơn 120.000 tỷ đồng so với năm 2024, chiếm khoảng 31% tổng chi ngân sách nhà nước. Kế hoạch này tạo áp lực lớn đối với các bộ, ngành và địa phương trong việc đảm bảo tiến độ giải ngân.
Để giải quyết các khó khăn này, Chính phủ đã yêu cầu tăng cường giám sát, đẩy nhanh giải phóng mặt bằng và đơn giản hóa thủ tục đấu thầu. Đồng thời, các địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp cần rút kinh nghiệm, triển khai các biện pháp quyết liệt hơn nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.
Dự báo những ngành có thể hưởng lợi
Nhóm ngành Xây dựng
Theo chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán VPS (VPS) nhận định, năm 2025 dự kiến là cột mốc quan trọng với hàng loạt dự án hạ tầng giao thông lớn.
Trong đó, dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 (721 km, 12 dự án thành phần) đã hoàn thành 60,8% giá trị hợp đồng. Công tác giải phóng mặt bằng đạt 99,96%, tạo điều kiện thuận lợi để đẩy nhanh tiến độ. Một số công trình lớn dự kiến hoàn thành trước ngày 30/04/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Ngoài ra, tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Tây dài 1.200 km đi qua 23 tỉnh, thành phố cũng sẽ được triển khai.
Đặc biệt, đoạn Gia Nghĩa - Chơn Thành (128,8 km, vốn đầu tư 25.540 tỷ đồng) kết nối Tây Nguyên với Đông Nam Bộ, hứa hẹn thúc đẩy phát triển kinh tế vùng. Song song đó, hạ tầng đường sắt, cảng biển, cảng hàng không và cửa khẩu quốc tế cũng nằm trong danh sách đầu tư ưu tiên.
Theo chuyên gia phân tích VPS dự báo, các doanh nghiệp xây dựng hưởng lợi lớn từ xu hướng này bao gồm: CTD, VCG, LCG và HHV.
Nhóm ngành Vật liệu xây dựng
Theo Bộ Xây dựng, các dự án hạ tầng trọng điểm sẽ tiêu thụ khoảng 21,5 triệu m3 vật liệu xây dựng và đá trong giai đoạn 2023 - 2025. Tại TP. HCM, ba dự án lớn đang được triển khai đồng bộ, góp phần thúc đẩy tiêu thụ vật liệu xây dựng:
Hệ thống đường Vành đai 3: Đã hoàn thành 30% và dự kiến đạt 75% tiến độ trong năm nay.
Cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu: Dự kiến hoàn tất giải phóng mặt bằng vào tháng 1/2025, sau đó đẩy mạnh thi công.
Sân bay Quốc tế Long Thành: Mục tiêu cơ bản hoàn thành vào cuối năm 2025.
Theo chuyên gia VPS, nhờ các dự án này, nhu cầu vật liệu xây dựng sẽ tiếp tục tăng cao, mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp như KSB, VLB, và HT1.
Nhóm ngành Thép
Ngành Thép cũng được hưởng lợi từ việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công. Các dự án trọng điểm như sân bay Long Thành, cảng quốc tế Cần Giờ, đường Vành đai 3 và cao tốc Bắc – Nam là động lực chính cho nhu cầu thép trong giai đoạn 2024-2025.
Đặc biệt, dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam vừa được Quốc hội thông qua vào ngày 30/11/2024 sẽ tiêu thụ khoảng 6 triệu tấn thép các loại. Đây là cơ hội lớn để các doanh nghiệp thép như HPG và TVN gia tăng sản lượng và cải thiện biên lãi.
Mặc dù có triển vọng tích cực, chuyên gia VPS nhìn nhận nhóm cổ phiếu đầu tư công vẫn đối mặt với một số thách thức, như việc chậm trễ trong thủ tục pháp lý khiến tiến độ giải phóng mặt bằng và đấu thầu vẫn là điểm nghẽn của nhiều dự án.
Ngoài ra, việc nguồn cung vật liệu xây dựng thiếu ổn định như cung ứng đá, xi măng và thép đối mặt nguy cơ thiếu hụt nếu nhu cầu gia tăng đột biến.
Bên cạnh đó, còn có rủi ro kinh tế vĩ mô như biến động lãi suất, đồng VND và đà lạm phát đều có thể ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn cho các dự án. (*)
(*) Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư tham khảo. Quan điểm, dự báo và những ước tính trong báo cáo này chỉ thể hiện ý kiến của tác giả tại thời điểm phát hành và có thể thay đổi mà không cần thông báo trước. Bài viết không mang tính chất mời chào hay bán bất kỳ chứng khoán nào, nhà đầu tư nên có nhận định độc lập về thông tin trong bài viết này.
