Khi thế giới thoát khỏi tình trạng phong toả do đại dịch vào đầu năm 2021, một cú sốc chuỗi cung ứng đã để lại dấu ấn lâu dài lên chi phí sở hữu ô tô tại Mỹ, từ giá xe đã qua sử dụng đến xe mới, rồi đến phụ tùng thay thế và cuối cùng là chi phí cho vay và phí bảo hiểm xe.
Lạm phát kéo dài trong ngành ô tô tại Mỹ (với giá xe và phụ tùng cao hơn 20% so với trước đại dịch; bảo hiểm cao hơn 60%) đã tạo ra một áp lực liên tục cho lạm phát tiêu dùng nói chung, mà Tổng thống Donald Trump có thể sẽ tăng cường áp lực hơn nữa với mức thuế 25% đối với xe nhập khẩu.
“Thuế quan 25% đối với ô tô và phụ tùng sẽ tạo ra mức tăng giá ngay lập tức và gây ra sự tàn phá đối với chuỗi cung ứng", Art Wheaton, Giám đốc nghiên cứu tại Trường Quan hệ Công nghiệp và Lao động của Đại học Cornell đồng thời là chuyên gia trong ngành vận tải cho biết.
Ông Wheaton ước tính rằng các khoản thuế của Tổng thống Trump (sau khi tính đến tác động của việc hoãn thuế đối với các linh kiện nhập khẩu) có thể làm tăng thêm 10.000 đến 20.000 USD cho mỗi chiếc xe. Và nếu mục tiêu cuối cùng là tăng sản lượng phụ tùng và lắp ráp tại Mỹ, thì thuế quan có thể cần phải nhất quán trong nhiều thập kỷ để có thể lập kế hoạch cho chuỗi cung ứng đang thay đổi.
Nhà kinh tế học Michael Feroli của JP Morgan cho rằng thuế quan sẽ làm tăng lạm phát trong năm nay và làm giảm tăng trưởng chung do tác động đến người tiêu dùng, triển vọng này cũng phù hợp với các dự báo gần đây của các nhà hoạch định chính sách của Cục Dự trữ Liên bang (Fed).
Dữ liệu chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) mới nhất cho tháng 2 cho thấy giá cơ bản đã tăng 2,8% so với 2,7% vào tháng 1, đánh dấu một tháng nữa không có tiến triển nào hướng tới mục tiêu lạm phát 2% của Fed.
Trong khi đó, các quan chức Nhà Trắng cho biết, họ đang thiết kế sự trở lại của sự thống trị sản xuất và việc làm của Mỹ, với hy vọng sản xuất sẽ mở rộng nhanh chóng. Nhưng rủi ro cũng có thể tăng nhanh và được cảm nhận rõ nhất trong số các hộ gia đình trung lưu mà Tổng thống Trump đã cam kết trong chiến dịch bảo vệ khỏi giá cả tăng cao.
Trong trường hợp này, ông đang cố gắng đảo ngược sự hội nhập quốc tế mà ngành sản xuất ô tô đã hướng tới trong nhiều thập kỷ, với các nhà máy của Nhật Bản và Đức hiện đang rải rác ở phía đông nam Mỹ, các bộ phận chủ yếu được sản xuất ở nước ngoài và hiệp định thương mại giữa Mexico, Mỹ và Canada cho phép các bộ phận xe khác nhau được lắp ráp lại với nhau ở những nơi khác nhau.
Hơn nữa, thuế quan có thể khiến các quan chức Fed phải cảnh giác về lạm phát, điều này có thể dẫn đến chính sách tiền tệ chặt chẽ hơn và do đó lãi suất cho vay mua ô tô cao hơn, tạo thêm một đòn giáng vào người tiêu dùng vượt xa bất kỳ cú sốc giá xe nào.
Trong các bình luận tuần này, Chủ tịch Fed St. Louis Alberto Musalem cho biết ngay cả khi về mặt lý thuyết, thuế quan dẫn đến cú sốc giá một lần, thì vẫn có khả năng có những tác động dai dẳng hơn. Ông cho biết khi các doanh nghiệp nhập khẩu điều chỉnh giá, các nhà sản xuất trong nước cũng có thể thấy một lý do để tăng giá.
"Giả sử bia từ Canada phải chịu mức thuế 25%. Khi đó, chúng ta sẽ có một số sự dịch chuyển... sang Budweiser. Và những người bán Budweiser có thể nghĩ rằng, ừ, có lẽ tôi cũng có thể tăng giá", ông cho biết.
Các nhà hoạch định chính sách của Fed St. Louis ước tính mức thuế ô tô được đề xuất có thể tăng thêm 1,2 điểm phần trăm vào PCE, với hơn một nửa đến từ loại tác động gián tiếp có thể chứng minh là dai dẳng hơn. Với việc Fed giữ chính sách tiền tệ chặt chẽ vì tốc độ sụt giảm của lạm phát đã bị đình trệ, những con số như vậy có thể trì hoãn việc Fed cắt giảm lãi suất thêm nữa.
Tuy nhiên, hậu quả ròng có thể mất thời gian để nhận ra. Trong một thị trường cạnh tranh, các công ty phải đối mặt với thuế quan sẽ phải đưa ra những lựa chọn khó khăn về việc nên chuyển bao nhiêu chi phí gia tăng cho người mua và nên hấp thụ bao nhiêu thông qua lợi nhuận thấp hơn hoặc bằng cách giảm các chi phí khác, điều đó đặt ra một kịch bản khác về nguy cơ mất việc làm trong ngành ô tô.
"Các công ty sẽ phải đối mặt với câu hỏi liệu bạn có cố gắng cung cấp cho người tiêu dùng hay không, bạn có lấy nó vào biên độ lợi nhuận hay bạn sẽ giảm chi phí ở một nơi nào đó khác trong quy trình của mình không", Thomas Barkin, Chủ tịch Fed Richmond cho biết.
