Thị trường tài chính xanh và bền vững tại Hồng Kông đã đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2023, với khối lượng phát hành trái phiếu xanh, xã hội, bền vững và trái phiếu liên kết bền vững.
Theo báo cáo “Tóm tắt thị trường trái phiếu xanh và bền vững Hồng Kông năm 2023” (Hong Kong: Green and Sustainable Debt Market Briefing 2023) phát hành vào tháng 06/2024, được thực hiện bởi Sáng kiến Trái phiếu Khí hậu (Climate Bonds), phối hợp với Cơ quan Tiền tệ Hồng Kông (Hong Kong Monetary Authority - HKMA) và Hiệp hội Tài chính Xanh Hồng Kông (Hong Kong Green Finance Association - HKGFA) cùng với sự hỗ trợ của Ngân hàng Standard Chartered, cho thấy thị trường tài chính xanh và bền vững tại Hồng Kông đã đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2023, với khối lượng phát hành trái phiếu xanh, xã hội, bền vững và trái phiếu liên kết bền vững (Green, Social, Sustainable, and Sustainability-Linked Bonds - GSS+) đạt mức kỷ lục 18.2 tỷ USD, tăng 236% so với năm 2022. Đây là một dấu hiệu tích cực cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của Hồng Kông trong việc huy động vốn cho các dự án và hoạt động thân thiện với môi trường và xã hội.
Trái phiếu xanh chiếm ưu thế
Cơ cấu trái phiếu xanh, trái phiếu xã hội, trái phiếu bền vững giai đoạn năm 2016 – 2023 của Hồng Kông.
Đơn vị: tỷ USD. Nguồn: Sáng kiến Trái phiếu Khí hậu
Trong tổng số 18.2 tỷ USD trái phiếu GSS+ phát hành năm 2023, trái phiếu xanh chiếm phần lớn với 15.6 tỷ USD, tiếp theo là trái phiếu xã hội với 2.6 tỷ USD. Điều này cho thấy các nhà đầu tư và phát hành đang tập trung nhiều hơn vào các dự án có lợi ích môi trường. Chính quyền Đặc khu hành chính Hồng Kông đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy thị trường, chiếm tới 92% tổng khối lượng phát hành trái phiếu xanh (14.4 tỷ USD).
Với thành tích này, Hồng Kông trở thành nguồn phát hành trái phiếu xanh chính phủ lớn thứ 4 trên thế giới trong năm 2023, chỉ sau Anh, Đức, Ý và đứng đầu khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tính lũy kế, Hồng Kông hiện đứng thứ 5 về khối lượng phát hành trái phiếu xanh chính phủ trên toàn cầu.
HKEX là địa điểm ưa thích cho trái phiếu xanh nước ngoài của Trung Quốc năm 2023
Biểu đồ cơ cấu địa điểm phát hành trái phiếu xanh nước ngoài của Trung Quốc năm 2023
Nguồn: Sáng kiến Trái phiếu Khí hậu
Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông (HKEX) tiếp tục khẳng định vị thế là điểm đến hàng đầu cho các trái phiếu xanh nước ngoài của Trung Quốc trong năm 2023. Theo báo cáo, hơn 43% lượng phát hành trái phiếu xanh nước ngoài của Trung Quốc được niêm yết trên HKEX trong năm qua. Điều này bao gồm một số giao dịch lớn nhất, như trái phiếu trị giá 1 tỷ USD của Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC) tài trợ cho các dự án năng lượng mặt trời, gió và giao thông sạch. HKEX cũng là nơi niêm yết trái phiếu 900 triệu USD khác của ICBC cho các dự án thủy điện, sinh khối và quản lý chất thải, cũng như trái phiếu 600 triệu USD tài trợ xây dựng tàu điện ngầm. Điều này minh chứng cho vai trò quan trọng của HKEX trong việc kết nối thị trường tài chính xanh Trung Quốc với các nhà đầu tư quốc tế.
Đồng USD chiếm ưu thế về đồng tiền phát hành
Biểu đồ cơ cấu đồng tiền phát hành GSS+ giai đoạn năm 2018 – 2023
Nguồn: Sáng kiến Trái phiếu Khí hậu
Trong năm 2023, trái phiếu GSS+ bằng đồng USD đã vươn lên dẫn đầu, chiếm hơn 1/3 tổng khối lượng phát hành. Tính lũy kế từ năm 2018, USD cũng là đồng tiền chiếm tỷ trọng lớn nhất với 42.6%, tiếp theo là HKD với 29.2% và CNY với 23.2%. Việc sử dụng đa dạng các loại tiền tệ đã giúp thu hút nhiều nhà đầu tư quốc tế hơn vào thị trường tài chính xanh của Hồng Kông.
Thị trường trái phiếu xã hội và bền vững tăng trưởng
Mặc dù chiếm tỷ trọng nhỏ hơn so với trái phiếu xanh, thị trường trái phiếu xã hội và bền vững tại Hồng Kông cũng ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể trong năm 2023. Tổng khối lượng phát hành đạt 2.56 tỷ USD, tăng so với năm trước.
Đáng chú ý, Hong Kong Mortgage Corporation thuộc sở hữu chính quyền Hồng Kông đã phát hành trái phiếu xã hội lớn nhất trong năm với tổng giá trị 2.5 tỷ USD, được sử dụng để tài trợ cho các dự án về chăm sóc sức khỏe, giáo dục, tài chính vi mô và nhà ở giá rẻ.
Thị trường trái phiếu liên kết bền vững (SLB) còn hạn chế
Báo cáo cho thấy trong năm 2023, không ghi nhận bất kỳ giao dịch SLB nào từ các tổ chức phát hành Hồng Kông. Tuy nhiên, đây vẫn được xem là một công cụ tài chính tiềm năng để thúc đẩy cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai. Báo cáo đưa ra một số ví dụ về thực tiễn tốt nhất trong phát hành SLB từ các thị trường quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản.
Các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng
Báo cáo chỉ ra 3 yếu tố chính thúc đẩy sự tăng trưởng của thị trường tài chính xanh và bền vững tại Hồng Kông:
- Cam kết mạnh mẽ của Chính quyền: Chính quyền Đặc khu hành chính Hồng Kông đã và đang đóng vai trò tiên phong trong việc phát hành trái phiếu xanh, với kế hoạch tiếp tục phát hành từ 95-135 tỷ HKD mỗi năm trong giai đoạn 2024-2029. Ngoài ra, Chính quyền cũng đã gia hạn Chương trình Trợ cấp Tài chính Xanh và Bền vững đến năm 2027, mở rộng phạm vi trợ cấp cho cả trái phiếu và khoản vay chuyển đổi.
- Xây dựng khung phân loại rõ ràng: Hồng Kông đang trong quá trình phát triển một hệ thống phân loại tài chính bền vững, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết nối giữa các hệ thống phân loại của Trung Quốc đại lục và EU. Điều này sẽ giúp loại bỏ "greenwashing" (một thuật ngữ mô tả việc một tổ chức đưa ra những tuyên bố sai lệch hoặc gây hiểu lầm về tác động tích cực mà sản phẩm hoặc dịch vụ của họ có đối với môi trường) và thúc đẩy dòng vốn xuyên biên giới.
- Vai trò cầu nối với Trung Quốc đại lục: Với vị trí chiến lược và uy tín cao trong cộng đồng tài chính quốc tế, Hồng Kông có tiềm năng to lớn trong việc thu hút nguồn vốn quốc tế cho các nhu cầu tài trợ chuyển đổi carbon và phát triển bền vững của Trung Quốc đại lục.
Triển vọng thị trường
Báo cáo đánh giá triển vọng tích cực cho thị trường tài chính xanh và bền vững của Hồng Kông trong những năm tới. Với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính quyền, cùng với vị thế là trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, Hồng Kông có thể đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn cho quá trình chuyển đổi carbon không chỉ của riêng mình mà còn của cả khu vực.
Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra một số thách thức cần vượt qua, bao gồm việc mở rộng phạm vi của hệ thống phân loại sang các ngành công nghiệp khó giảm phát thải, tăng cường tính minh bạch và độ tin cậy của các công cụ tài chính bền vững, cũng như thu hút sự tham gia nhiều hơn từ khu vực tư nhân.
Năm 2023 đánh dấu một bước tiến quan trọng của Hồng Kông trong việc phát triển thị trường tài chính xanh và bền vững. Với khối lượng phát hành trái phiếu GSS+ đạt kỷ lục 18.2 tỷ USD, Hồng Kông đã khẳng định vị thế là một trong những trung tâm tài chính xanh hàng đầu khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này không chỉ phản ánh cam kết của Chính quyền và các tổ chức tài chính đối với mục tiêu phát triển bền vững, mà còn cho thấy nhu cầu ngày càng tăng của nhà đầu tư đối với các sản phẩm tài chính có tác động tích cực đến môi trường và xã hội.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang là thách thức toàn cầu, việc Hồng Kông tiếp tục đẩy mạnh phát triển thị trường tài chính xanh và bền vững sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguồn lực tài chính cho quá trình chuyển đổi carbon của khu vực. Với những nỗ lực hiện tại và tiềm năng phát triển trong tương lai, Hồng Kông đang từng bước khẳng định vị thế là một trung tâm tài chính xanh hàng đầu, không chỉ trong khu vực mà còn trên phạm vi toàn cầu.
