Tác động toàn cầu của chính sách tiền tệ Fed: Những thay đổi và triển vọng tương lai

Chính sách tiền tệ của Fed đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nền kinh tế quốc gia, nhằm đạt được hai mục tiêu chính: tối đa hóa việc làm và ổn định giá cả. Qua các giai đoạn khác nhau của nền kinh tế, Fed đã thực hiện nhiều biện pháp khác nhau để ứng phó với các thách thức kinh tế, đặc biệt là sau đại dịch COVID-19 và trong bối cảnh lạm phát gia tăng.

Bối cảnh lịch sử và khung chính sách tiền tệ hiện tại

Kể từ khi bắt đầu cuộc khủng hoảng COVID-19 vào năm 2020, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã thực hiện một loạt biện pháp nới lỏng tiền tệ mạnh mẽ để hỗ trợ nền kinh tế đang gặp khó khăn. Một trong những hành động quan trọng nhất là hạ lãi suất cơ bản xuống gần 0%, cụ thể là trong khoảng 0% đến 0.25%, nhằm giảm chi phí vay mượn cho các hộ gia đình và doanh nghiệp, từ đó kích thích tiêu dùng và đầu tư. Đồng thời, Fed cũng triển khai chương trình mua tài sản quy mô lớn (quantitative easing), với cam kết mua ít nhất 500 tỷ USD trái phiếu chính phủ và 200 tỷ USD chứng khoán thế chấp trong những tháng đầu tiên của đại dịch[1].

Tuy nhiên, khi lạm phát bắt đầu gia tăng từ giữa năm 2021, với mức tăng đỉnh điểm đạt 9.1% vào tháng 6 /2022, Fed đã phải chuyển sang chính sách thắt chặt hơn để kiểm soát giá cả. Từ tháng 3/2022 đến tháng 7/2023, Fed đã thực hiện tổng cộng 11 lần tăng lãi suất, đưa lãi suất lên mức cao nhất trong 23 năm qua, từ 0% lên khoảng 5.25% đến 5.5%[2][3]. Hành động này không chỉ nhằm kiềm chế lạm phát mà còn để đảm bảo rằng nền kinh tế không “nóng” quá mức.

Đến tháng 9/2024, Fed đã bắt đầu cắt giảm lãi suất lần đầu tiên kể từ khi đại dịch bùng phát, với mức giảm 50 điểm cơ bản xuống còn từ 4.75% đến 5%. Điều này phản ánh sự cải thiện trong tình hình lạm phát và thị trường lao động, cho thấy Fed đang điều chỉnh chính sách tiền tệ theo hướng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh lạm phát có dấu hiệu giảm[4][5].

Tình hình kinh tế và các chỉ số quan trọng

Tình hình kinh tế Mỹ hiện tại đang cho thấy nhiều tín hiệu tích cực, mặc dù vẫn tồn tại những thách thức nhất định. Dự báo GDP thực tế cho năm 2025 ước tính sẽ đạt khoảng 2.1% đến 2.5%, giảm nhẹ so với mức 2.7% của năm 2024.

Sự tăng trưởng này chủ yếu được hỗ trợ bởi chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ và đầu tư doanh nghiệp, trong khi lạm phát có xu hướng giảm dần về mức mục tiêu của Fed là 2%[6][7]. Theo báo cáo mới nhất từ Cục Thống kê Lao động, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã ghi nhận mức tăng 2.9% vào tháng 12/2024, cao hơn một chút so với mức 2.7% của tháng trước đó. Lạm phát cơ bản, không bao gồm thực phẩm và năng lượng, tăng 3.2% so với cùng kỳ năm 2023[8][9]. Mặc dù lạm phát đã giảm từ mức cao kỷ lục vào giữa năm 2022, áp lực giá cả vẫn còn hiện hữu, đặc biệt là trong các lĩnh vực như năng lượng và nhà ở.

Thị trường lao động cũng đang trải qua những biến động đáng chú ý. Tỷ lệ thất nghiệp đã tăng lên khoảng 4.1% vào cuối năm 2024, từ mức thấp nhất là 3.4% hồi đầu năm[10] [11]. Sự gia tăng này chủ yếu do sự gia tăng lực lượng lao động hơn là do mất việc làm. Dù vậy, số lượng việc làm mới được tạo ra đang có xu hướng chậm lại, với trung bình chỉ khoảng 180,000 việc làm mỗi tháng trong năm 2024, thấp hơn so với con số gần 250,000 việc làm mỗi tháng của năm trước đó[12] [13]. Chi tiêu tiêu dùng dự kiến sẽ tiếp tục tăng nhưng với tốc độ chậm lại, từ mức tăng trưởng 2.7% trong năm 2024 xuống còn khoảng 2.2% trong năm 2025. Người tiêu dùng đang trở nên thận trọng hơn do áp lực từ lạm phát và chi phí sinh hoạt gia tăng, đặc biệt là các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình.

Nhìn chung, mặc dù nền kinh tế Mỹ đang trên đà phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19, nhưng các yếu tố như lạm phát cao và sự điều chỉnh trong thị trường lao động vẫn cần được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo sự ổn định kinh tế trong tương lai.

Các biện pháp chính sách tiền tệ

Fed đã thực hiện một loạt biện pháp chính sách tiền tệ nhằm điều chỉnh nền kinh tế trong bối cảnh lạm phát và tăng trưởng kinh tế không ổn định. Hai trong số những biện pháp quan trọng nhất là hạ lãi suất và giảm bớt quy mô tài sản.

Hạ lãi suất

Vào tháng 9/2024, Fed đã quyết định cắt giảm lãi suất xuống còn từ 4.75% đến 5% để hỗ trợ nền kinh tế, đặc biệt khi lạm phát có dấu hiệu chậm lại [14] [15]. Đến tháng 12 cùng năm, Fed tiếp tục cắt giảm lãi suất thêm một lần nữa, đưa mức lãi suất xuống còn từ 4.25% đến 4.5% [16] [17]. Đây là một phần trong chiến lược nới lỏng chính sách tiền tệ nhằm kích thích tiêu dùng và đầu tư, giúp người tiêu dùng dễ dàng hơn trong việc vay mượn để chi tiêu cho hàng hóa và dịch vụ.

Fed đã nhấn mạnh rằng việc cắt giảm lãi suất không chỉ nhằm hỗ trợ tăng trưởng mà còn để đảm bảo rằng thị trường lao động vẫn duy trì ổn định. Trong bối cảnh các chỉ số kinh tế cho thấy sự phục hồi nhưng vẫn tồn tại những rủi ro, việc điều chỉnh này được xem là cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho nền kinh tế phát triển.

Giảm bớt quy mô tài sản

Bên cạnh hạ lãi suất, Fed cũng tiếp tục giảm bớt quy mô tài sản của mình thông qua bán các trái phiếu kho bạc và chứng khoán thế chấp mà họ đã mua trong giai đoạn nới lỏng trước đó. Từ tháng 6/2022 đến nay, Fed đã giảm khoảng 1.7 tỷ đô la trong danh mục đầu tư của mình.

Vào tháng 5/2024, Fed thông báo rằng sẽ giảm tốc độ giảm quy mô tài sản bằng cách hạ mức giới hạn mua lại trái phiếu kho bạc từ 60 tỷ xuống 25 tỷ đô la mỗi tháng [18]. Điều này cho phép Fed kiểm soát tốt hơn nguồn cung tiền tệ và giúp ổn định thị trường tài chính nhiều biến động. Việc điều chỉnh quy mô tài sản không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cung cấp tín dụng mà còn tác động đến lãi suất dài hạn trên thị trường, từ đó ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của doanh nghiệp và chi tiêu của người tiêu dùng. Các biện pháp này đều hướng tới mục tiêu cuối cùng là duy trì sự ổn định kinh tế và kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý.

Dự báo tương lai

Dựa trên các chỉ số kinh tế hiện tại và dự báo từ Fed, có khả năng Fed sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất trong năm 2025, nhưng với tốc độ chậm hơn so với những gì đã được dự kiến trước đây.

Các nhà phân tích kỳ vọng rằng chỉ có hai lần cắt giảm lãi suất sẽ diễn ra trong suốt cả năm, mỗi lần khoảng 25 điểm cơ bản, tổng cộng là 50 điểm cơ bản[19] [20]. Theo Goldman Sachs, lãi suất có thể giảm xuống khoảng 3.75% đến 4% vào giữa năm 2025, phản ánh sự thận trọng của Fed trong bối cảnh lạm phát vẫn còn cao hơn mục tiêu 2%[21] [22]. Một báo cáo từ Bank of America cũng cho thấy rằng Fed có thể sẽ không thực hiện thêm cắt giảm nào trong nửa đầu năm 2025 nếu các chỉ số kinh tế tiếp tục tích cực, đặc biệt là tỷ lệ thất nghiệp và tăng trưởng GDP[23].

Dự báo về tăng trưởng GDP cho năm 2025 dao động từ 2% đến 2.5%, cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn duy trì đà phục hồi mặc dù có nhiều yếu tố không chắc chắn từ chính sách thương mại và tài khóa mới[24] [25].

Tỷ lệ thất nghiệp dự kiến sẽ ổn định ở khoảng 4.3%, cho thấy thị trường lao động vẫn mạnh mẽ[26] [27].

Mặc dù có những tín hiệu tích cực từ nền kinh tế, nhưng áp lực lạm phát vẫn là một yếu tố quan trọng mà Fed phải cân nhắc. Lạm phát dự kiến ổn định từ 2.4% đến 2.5% trong năm 2025. Nếu lạm phát không giảm như mong đợi, Fed có thể phải điều chỉnh kế hoạch cắt giảm lãi suất một cách thận trọng hơn.

Ngoài ra, các yếu tố bên ngoài như chính sách thương mại và tài khóa của chính phủ mới cũng sẽ ảnh hưởng đến quyết định của Fed. Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đề xuất các chính sách có thể làm tăng áp lực lạm phát, bao gồm áp thuế quan mới và cắt giảm thuế[28] [29].

Chính sách tiền tệ không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ mà còn có tác động sâu rộng đến nền kinh tế toàn cầu. Sự thay đổi trong lãi suất của Fed có thể làm biến động tỷ giá hối đoái và dòng vốn đầu tư quốc tế, từ đó ảnh hưởng đến các nền kinh tế khác [30] [31]. Do đó, việc theo dõi sát sao các diễn biến từ Fed là rất cần thiết cho cả nhà đầu tư và người tiêu dùng, nhằm chuẩn bị cho những thay đổi tiềm tàng trong môi trường kinh tế.

[1] https://www.brookings.edu/articles/fed-response-to-covid19/

[2] https://www.morningstar.com/markets/when-will-fed-start-cutting-interest-rates

[3] https://www.thestreet.com/fed/fed-rate-hikes-2022-2023-timeline-discussion

[4] https://www.cnbc.com/2024/09/18/fed-cuts-rates-september-2024-.html

[5] https://www.cmegroup.com/openmarkets/interest-rates/2024/How-the-Fed-Uses-Quantitative-Tightening-to-Address-Inflation.html

[6] https://www.ey.com/en_us/insights/strategy/macroeconomics/us-economic-outlook

[7] https://www.goldmansachs.com/insights/articles/the-us-economy-is-poised-to-beat-expectations-in-2025

[8] https://www.morningstar.co.uk/uk/news/259310/us-inflation-data-closes-door-on-january-fed-rate-cut.aspx

[9] https://www.cnbc.com/2025/01/15/cpi-inflation-december-2024-.html

[10] https://corporate.vanguard.com/content/corporatesite/us/en/corp/vemo/vemo-united-states.html

[11] https://usafacts.org/state-of-the-union/economy/

[12] https://www.hiringlab.org/2024/12/10/indeed-2025-us-jobs-and-hiring-trends-report/

[13] https://www.spglobal.com/ratings/en/research/articles/241126-economic-outlook-u-s-q1-2025-steady-growth-significant-policy-uncertainty-13339574

[14] https://www.vietnamplus.vn/cuc-du-tru-lien-bang-cat-giam-lai-suat-manh-me-post977642.vnp

[15] https://vneconomy.vn/nhung-tin-hieu-moi-tu-cuoc-hop-cua-fed.htm

[16] https://www.cbsnews.com/news/federal-reserve-meeting-rate-cut-interest-rates-december/

[17] https://www.nbcnews.com/business/economy/federal-reserve-interest-rate-cut-december-2024-much-economy-rcna184586

[18] https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/2024-07-mpr-summary.htm

[19] https://www.ishares.com/us/insights/2025-fed-outlook-fixed-income

[20] https://www.cnbc.com/2025/01/16/interest-rate-predictions-for-2025-mortgages-credit-cards-car-loans.html

[21] https://www2.deloitte.com/us/en/insights/economy/us-economic-forecast/united-states-outlook-analysis.html..html

[22] https://www.goldmansachs.com/insights/articles/the-us-economy-is-poised-to-beat-expectations-in-2025

[23] https://finance.yahoo.com/news/fed-may-halt-interest-rate-123742607.html

[24] https://www.goldmansachs.com/insights/articles/the-global-economy-is-forecast-to-grow-solidly-in-2025

[25] https://news.bryant.edu/amid-trade-tensions-and-sticky-inflation-bryant-expert-shares-us-global-economic-predictions-2025-0

[26] https://www.stlouisfed.org/on-the-economy/2024/dec/professional-forecasters-performance-2025-economic-outlook

[27] https://www.nytimes.com/live/2024/12/18/business/fed-interest-rates

[28] https://thesaigontimes.vn/chinh-sach-cua-fed-trong-nam-2025-tuy-thuoc-nhieu-vao-ong-donald-trump/

[29] https://baotintuc.vn/tai-chinh-ngan-hang/fed-du-kien-giam-lai-suat-nhung-duy-tri-trien-vong-that-chat-trong-nam-2025-20241218144711702.htm

[30] https://baocaovien.vn/tin-tuc/fed-xoay-truc-chinh-sach-va-tac-dong-toi-kinh-te-toan-cau/150593.html

[31] https://topi.vn/cac-tac-dong-toan-cau-khi-fed-tang-hoac-giam-lai-suat.html