Phớt lờ đe doạ áp thuế 60% của Mỹ, hàng giá rẻ Trung Quốc lợi hại đến mức nào mà tự tin 'cân' được mọi loại thuế quan?

Một người bán cho hay: “Khách hàng của tôi nói rằng ngay cả mức thuế 50% cũng không thể khiến họ bỏ đi”.

Trung Quốc có thể chịu được bất kỳ mức thuế mới nào mà thế giới áp đặt lên nước này - ngay cả những mức thuế trừng phạt mà Donald Trump đang lên kế hoạch nếu ông đắc cử nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai - bởi vì giá của nó đơn giản là quá cạnh tranh để có thể chống lại.

Đây là quan điểm nổi bật tại Hội chợ Canton diễn ra vào tháng này. Nhiều người mua và người bán tại sự kiện thương mại lớn nhất Trung Quốc được tổ chức ở thành phố Quảng Châu, phía Nam Trung Quốc đã phớt lờ rủi ro của cuộc chiến thương mại đang ngày một leo thang.

Jack Jin, người bán các công cụ kiểm soát hàng hóa và phụ tùng xe tải từ phía Đông Nam Trung Quốc, cho biết: “Khách hàng của tôi nói rằng ngay cả mức thuế 50% cũng không thể khiến họ bỏ đi”. Jack cho biết khoảng một nửa số đơn đặt hàng của ông đến từ Mỹ - nơi họ có thể bán sản phẩm của ông với giá gấp bốn lần số tiền họ phải chi trả để nhập hàng.

Căng thẳng giữa Trung Quốc và các đối tác thương mại đang leo thang trong năm bầu cử của Mỹ, giữa các cáo buộc rằng nhà sản xuất hàng đầu thế giới đang bán phá giá hàng hóa và trợ cấp không công bằng cho các ngành công nghiệp. Danh sách các sản phẩm bị nhắm đến ngày càng dài hơn, bao gồm kim loại, tàu thuyền cũng như xe điện.

Donald Trump cho biết ông có thể áp đặt mức thuế toàn diện lên đến hơn 60% đối với Trung Quốc. Tổng thống Joe Biden - đối thủ của ông trong cuộc bầu cử vào tháng 11 - vào tuần trước đã cam kết sẽ tăng gấp ba lần thuế đối với thép Trung Quốc, một lĩnh vực mà các nền kinh tế mới nổi cũng đã lên tiếng bày tỏ lo ngại.

Liên minh châu Âu (EU) cũng đã tiến hành một cuộc điều tra về các khoản trợ cấp xe điện của Trung Quốc, động thái này có thể dẫn đến mức thuế mới trong vòng vài tháng tới. Đồng thời, EU cũng đang xem xét kỹ lưỡng các ngành công nghiệp năng lượng mặt trời và đường sắt của Trung Quốc.

Dù vậy, các thương nhân tại Hội chợ Canton cho biết thế giới vẫn sẽ cần hàng hóa Trung Quốc dù cho có bất kỳ chuyện gì xảy ra. Họ đang tìm cách giải quyết vấn đề thuế quan. Và ngay cả những người mua hàng đang tìm kiếm các lựa chọn thay thế chuỗi cung ứng cũng cho hay họ mong đợi Trung Quốc vẫn là nguồn cung hàng đầu, bởi các quốc gia khác vẫn đang kém hơn về chất lượng và giá thành.

Giá hàng hoá Trung Quốc quá rẻ để cạnh tranh

Samuel Jackson, người có mặt tại hội chợ với tư cách là người mua hàng cho một công ty nội thất Bosnia, cho biết ông có thể mua được những sản phẩm có tiêu chuẩn “rất, rất giống” với mức giá chỉ bằng một nửa so với mức giá mà các nhà sản xuất châu Âu đưa ra. Ông cho biết thuế quan có thể có một số tác động, “nhưng Trung Quốc là một quốc gia quá lớn. Họ sẽ có nhiều quốc gia khác để tiếp tục bán hàng”.

Đối với Alex Student, một nhà nhập khẩu phụ kiện ô tô từ California, chính người tiêu dùng Mỹ là đối tượng phải gánh chịu thuế quan đối với hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc. Các nhà bán lẻ trong nước của ông từ chối trả giá cao hơn khi Trump áp thuế, thay vào đó yêu cầu ông liên hệ với các nhà sản xuất để cung cấp phiên bản rẻ hơn một chút.

“Cuối cùng thì ai đã trả tiền? Người tiêu dùng”, ông nói. “"Bạn hoặc phải hy sinh một phần chất lượng của sản phẩm, hoặc bạn phải trả nhiều tiền hơn cho cùng một sản phẩm”.

Student đã mô tả một cách mà ông đã tìm ra để bù đắp thuế quan, bằng cách chuyển sang cái gọi là giá FOB (Free On Board). Điều đó có nghĩa là chi phí hậu cần và kho bãi được chuyển giao cho khách hàng Mỹ của ông thanh toán và từ đó giá bán, cơ sở để tính thuế, đã giảm xuống. Có "rất nhiều cách khác nhau để giải quyết vấn đề”, ông nói.

Sản phẩm của Trung Quốc có giá rẻ ngay cả đối với người mua từ các nước kém phát triển. Daniel Lulandala, chủ một công ty kinh doanh máy móc ở Tanzania, đang có chuyến đi đầu tiên tới Trung Quốc vô cùng hào hứng vì có thể đàm phán trực tiếp với các nhà sản xuất địa phương.

Giá hàng hoá ở Hội chợ Canton thấp đến mức khiến ông Lulandala nghĩ đến việc mở rộng kinh doanh. Ông đang tính mở một nhà máy ở Tanzania để sản xuất đồ chơi xếp hình trẻ em, sử dụng máy móc Trung Quốc có giá khoảng 8.000 USD. Ông tin mình có thể kiếm lại số tiền đó chỉ trong vòng 3 tháng.

Theo ban tổ chức, trong số 125.000 người mua nước ngoài tham dự hội chợ đến ngày 19/4, chỉ có 18% đến từ Mỹ và châu Âu. Điều đó không chỉ do căng thẳng thương mại gia tăng, mà còn do mối quan hệ với các nền kinh tế đó đã được thiết lập chắc chắn từ lâu và người mua thường là khách lớn hơn. 2/3 số người tham dự hội chợ này là những người đến từ hầu hết các quốc gia mới nổi nằm trong kế hoạch hạ tầng "Vành đai và Con đường" của Trung Quốc, tăng từ tỷ lệ khoảng một nửa cách đây 1 thập kỷ.

Cần có kế hoạch dự phòng

Mức giá thành rẻ của hàng hoá Trung Quốc gây ấn tượng với người mua nước ngoài, tuy nhiên nó cũng phản ánh nhu cầu đang suy yếu tại nước này, do các hộ gia đình không muốn chi tiêu trong bối cảnh khủng hoảng bất động sản kéo dài. Điều này khiến nền kinh tế lớn thứ hai thế giới rơi vào tình trạng giảm phát.

Chuyển hướng sang đẩy mạnh xuất khẩu có thể giúp Trung Quốc đạt được mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% trong năm nay, dù vậy nó cũng ảnh hưởng đến chiến lược dài hạn là tăng cường vai trò của người tiêu dùng trong tăng trưởng kinh tế.

Ông Jin, người bán phụ tùng xe tải, thừa nhận có một chút lo lắng về ông Trump - ứng cử viên mà ông cho là khó đoán hơn ông Biden. Ông cũng nhận thức được sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các quốc gia mới nổi khác. Công ty của ông đã ngừng sản xuất sản phẩm vòng kim loại dùng cho xe tải vì các nhà sản xuất Ấn Độ có thể đưa ra mức giá thấp hơn do được giảm thuế.

Student cho biết ông đã bắt đầu lên “kế hoạch dự phòng”. Công ty của ông đã nhập khẩu một số hàng hóa từ Việt Nam vào năm ngoái, đánh dấu lần đầu tiên công ty này mua hàng từ nguồn ngoài Trung Quốc kể từ thập niên 2000.

Hiện công ty này cũng đang xem xét một số sản phẩm nhất định ở Thái Lan và Indonesia.

"Dù vậy, tất cả những quốc gia đó còn phải đi một chặng đường dài trước khi có thể cạnh tranh với Trung Quốc", ông nói. Vì vậy, ngay cả trong “kịch bản xấu nhất” quốc gia tỷ dân vẫn có thể sẽ nhận được khoảng 75% hoạt động kinh doanh của công ty ông. “Tôi không thể thấy trước một con số ít hơn”, ông nói.

>> Kinh tế nội địa lao đao, thép giá rẻ của Trung Quốc ồ ạt tràn sang các nước