Phó Tổng thống Mỹ chỉ trích toàn cầu hóa, ví lao động giá rẻ như 'ma túy'

Bài phát biểu của Phó Tổng thống Mỹ là nỗ lực xoa dịu mâu thuẫn giữa hai phe đối lập trong Đảng Cộng hòa về vai trò của trí tuệ nhân tạo, nhập cư và chính sách lao động trong nền kinh tế Mỹ.

Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cho rằng việc phụ thuộc vào lao động giá rẻ ở nước ngoài đã kìm hãm sự đổi mới tại Mỹ và tạo điều kiện để các quốc gia đối thủ bắt kịp.

Phát biểu tại hội nghị American Dynamism do công ty đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz tổ chức ở Washington, ông Vance nhấn mạnh rằng các chính quyền Mỹ trước đây có hai niềm tin sai lầm về toàn cầu hóa: rằng thiết kế và sản xuất có thể tách biệt, và rằng lao động giá rẻ mang lại lợi ích kinh tế.

"Theo quan niệm toàn cầu hóa, các nước giàu sẽ tiến xa hơn trên chuỗi giá trị, trong khi các nước nghèo đảm nhiệm những công việc đơn giản hơn", ông Vance nói. Ông dẫn chứng trường hợp iPhone của Apple, được thiết kế tại Cupertino, California nhưng lại sản xuất tại các nhà máy ở Trung Quốc, như tại Thâm Quyến.

Quan điểm phổ biến trước đây cho rằng nếu các nền kinh tế tiên tiến như Mỹ mất đi việc làm trong lĩnh vực sản xuất, lực lượng lao động có thể chuyển sang học thiết kế, lập trình và tiếp tục phát triển.

"Tôi cho rằng đó là một sai lầm", Phó Tổng thống khẳng định. "Thực tế cho thấy, những khu vực có nền sản xuất mạnh cũng rất giỏi trong việc thiết kế". Ông chỉ ra rằng khi các quốc gia phát triển chia sẻ quyền sở hữu trí tuệ, quy trình sản xuất tối ưu và nhân sự chủ chốt, các nước đang phát triển dễ dàng bắt kịp. Điều này bác bỏ quan điểm rằng "các quốc gia khác sẽ mãi mãi đi sau Mỹ trong chuỗi giá trị".

Bài phát biểu của ông Vance diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump đang xem xét áp dụng thuế quan tương hỗ nhằm điều chỉnh các mối quan hệ thương mại mà ông Trump cho là bất công. Phó Tổng thống cũng chỉ trích mạnh mẽ việc các tập đoàn Mỹ chạy theo chi phí lao động thấp, coi đây là nguyên nhân gây trì trệ đổi mới.

"Lao động giá rẻ thực chất là một chiếc nạng – và chính nó đang kìm hãm sự đổi mới. Tôi thậm chí có thể nói rằng nó giống như một loại 'ma túy' mà các công ty Mỹ đã nghiện", ông Vance nhấn mạnh.

Phó Tổng thống Mỹ cho rằng thay vì đầu tư vào đổi mới, nhiều doanh nghiệp lựa chọn giải pháp dễ dàng hơn là chuyển nhà máy sang các nền kinh tế có nguồn lao động giá rẻ hoặc nhập khẩu lao động thông qua chính sách nhập cư.

“Nếu bạn quan sát các quốc gia như Canada hay Vương quốc Anh, nơi nhập khẩu một lượng lớn lao động giá rẻ, bạn sẽ thấy năng suất trì trệ,” ông Vance nhận định.

Theo ông, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang triển khai chiến lược tái cấu trúc thương mại và chính sách thuế quan nhằm đưa việc làm trở lại Mỹ. Ông nhấn mạnh: “Tổng thống rất nghiêm túc với kế hoạch này.”

Bên cạnh đó, ông Vance khẳng định một phần lý do khiến ông Trump quyết liệt trong vấn đề nhập cư bất hợp pháp là vì ông tin rằng "lao động giá rẻ không thể thay thế sự gia tăng năng suất đến từ đổi mới kinh tế".

Dù bài phát biểu chủ yếu tập trung vào chiến lược kinh tế, nó cũng thể hiện nỗ lực hàn gắn mâu thuẫn trong nội bộ Đảng Cộng hòa, giữa hai phe cánh hữu công nghệ và phe cánh hữu dân túy.

“Tôi tự hào là một thành viên của cả hai nhóm", ông Vance tuyên bố.

Những người theo chủ nghĩa dân túy, đứng đầu là cựu cố vấn Nhà Trắng Steve Bannon, đã công khai chỉ trích những tỷ phú công nghệ như CEO Tesla Elon Musk, cáo buộc họ đang tìm cách thiết lập một "chế độ phong kiến công nghệ trên quy mô toàn cầu".

Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất là chương trình thị thực H-1B, cho phép các doanh nghiệp Mỹ tuyển dụng lao động có tay nghề cao từ nước ngoài. Steve Bannon từng lên tiếng chỉ trích rằng thị thực H-1B giúp các công ty công nghệ thuê lao động giá rẻ từ nước ngoài, làm suy giảm cơ hội việc làm của người lao động Mỹ.

Trong bài phát biểu ngày 18/3, ông Vance nhấn mạnh rằng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), sẽ nâng cao giá trị của lao động thay vì thay thế con người.

Ông bác bỏ quan điểm rằng nhóm chính trị gia - tỷ phú công nghệ và phe dân túy đang đối lập nhau. Lấy ví dụ từ sự ra đời của máy rút tiền tự động (ATM) vào những năm 1970, nhiều người từng lo sợ nhân viên giao dịch ngân hàng sẽ mất việc. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các ngân hàng đã nâng cao năng suất, và hiện nay số lượng nhân viên làm việc trong lĩnh vực dịch vụ tài chính còn nhiều hơn so với trước khi có ATM.

“Đổi mới là chìa khóa để giành chiến thắng trong cuộc cạnh tranh sản xuất toàn cầu", Phó Tổng thống nhấn mạnh, đồng thời khẳng định Mỹ đang “đứng trước ngưỡng cửa” của một thời kỳ phục hồi mạnh mẽ trong ngành công nghiệp.

Tham khảo Nikkei Asia

>> Phong trào MAGA rạn nứt: Đối đầu nhân vật trung thành nhất với ông Trump, tỷ phú Elon Musk đang dần đánh mất vị thế?