Núi tồn kho chất đống ở Trung Quốc: Dấu hiệu cho sự suy thoái kinh tế?

Hàng tồn kho các nguyên liệu thô chủ chốt đang chất đống ở Trung Quốc, chứng tỏ hoạt động kinh tế vẫn quá yếu để tiêu thụ hết lượng hàng dư thừa. 

Theo Bloomberg, mục tiêu tăng trưởng 5% mà Bắc Kinh đặt ra cho năm nay dường như ngày càng xa vời. Đây là một diễn biến không mong muốn đối với các công ty khoan dầu, khai thác mỏ và nông dân cung cấp hàng hóa cho quốc gia nhập khẩu lớn nhất thế giới.

Sự tăng vọt của hàng tồn kho có thể cho thấy một số thương nhân đã bị bất ngờ bởi sự đình trệ kinh tế kể từ khi kết thúc đại dịch. Trong khi đó, một số khác có thể đã đánh giá thấp mức độ chuyển hướng của Trung Quốc từ nền kinh tế cũ sang nền kinh tế mới.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng tình trạng tích trữ hàng hóa cũng phản ánh chiến lược lâu dài của Trung Quốc nhằm đảm bảo nguồn cung. Hiện Trung Quốc đang nắm giữ hơn 90% lượng đồng trên thế giới, gần 1/4 lượng dầu thô toàn cầu và hơn 1/2 lượng cây trồng chủ lực như ngô và lúa mì, theo nghiên cứu của JPMorgan Chase & Co.

Than đá

Những lo ngại về thiếu điện trong giai đoạn 2021-2022 khiến nhiều người hoài nghi về an ninh năng lượng của Trung Quốc, đặc biệt là khả năng cung cấp nhiên liệu chủ lực - than đá. Phản ứng của Bắc Kinh là nâng sản lượng và nhập khẩu than đá lên mức kỷ lục.

Tỷ trọng sử dụng than đá cho ngành năng lượng chậm lại

Tuy nhiên, động thái này lại trùng với thời điểm nhu cầu công nghiệp suy giảm và sự bùng nổ của năng lượng sạch. Kết quả là lượng tồn kho than đã tăng vọt từ chưa đầy 90 triệu tấn vào cuối năm 2021 lên mức kỷ lục 635 triệu tấn vào cuối tháng 6 năm nay, theo ước tính của nhà cung cấp dữ liệu China Coal Resource.

Dầu thô

Thị trường dầu mỏ của Trung Quốc đang đối mặt với những vấn đề tương tự vì nền kinh tế yếu, sản lượng trong nước tăng và nhu cầu giảm dần trong dài hạn khi quá trình giảm phát thải carbon được đẩy mạnh. Các nhà máy lọc dầu buộc phải điều chỉnh bằng cách giảm tỷ lệ hoạt động. Nhập khẩu đã giảm dần.

Mặc dù lượng dự trữ dầu thô trên đất liền đã tăng lên mức cao nhất trong 10 tháng, vượt quá 1 tỷ thùng vào tháng 7, nhưng vẫn thấp hơn mức đỉnh điểm mùa hè năm ngoái, theo Vortexa Ltd. Điều này có thể báo hiệu việc nhập khẩu sẽ còn ít hơn nữa nếu các công ty đang thận trọng bằng cách sử dụng nguồn cung dồi dào để đáp ứng bất kỳ sự gia tăng nhu cầu theo mùa nào vào mùa thu.

Đậu nành

Trong lĩnh vực nông nghiệp, câu chuyện về đậu nành là một minh chứng cho sự mất cân bằng cung-cầu. Các nhà máy thức ăn chăn nuôi Trung Quốc đã tích cực mua vào đậu nành giá rẻ từ Brazil, chỉ để phát hiện ra rằng nhu cầu tiêu thụ không như kỳ vọng. Hậu quả là lượng tồn kho khô đậu nành đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2016, đẩy giá xuống mức thấp nhất trong 4 năm.

Đây là tin xấu cho nông dân Mỹ đang chuẩn bị cho mùa xuất khẩu của Mỹ. Nó cũng dẫn đến một sự thay đổi hiếm hoi trong luồng thương mại, được lặp lại ở các thị trường khác như đồng, khiến Trung Quốc xuất khẩu một lượng lớn hàng hóa mà nước này thường nhập khẩu để hấp thụ lượng dư thừa.

Quặng sắt

Ngành công nghiệp thép cũng đang gặp khủng hoảng nghiêm trọng. Với thị trường bất động sản trì trệ, nhu cầu xây dựng sụt giảm mạnh đã khiến lượng tồn kho quặng sắt tại các cảng tăng lên mức cao kỷ lục.

Biên lợi nhuận từ việc sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC), một sản phẩm quan trọng trong ngành ô tô và đồ gia dụng, đang ở mức thấp chưa từng thấy. Theo Bloomberg, để vượt qua giai đoạn suy thoái, các nhà máy có thể sẽ phải tiếp tục cắt giảm sản lượng, và điều đó sẽ đồng nghĩa với nhu cầu thấp hơn đối với nguyên liệu sản xuất thép.

Tín hiệu sáng từ thị trường đồng

Tuy nhiên, giữa bức tranh ảm đạm này, vẫn có những tia hy vọng le lói. Thị trường đồng đang cho thấy những dấu hiệu phục hồi, với lượng tồn kho tại các kho hàng của Sàn giao dịch tương lai Thượng Hải đã giảm từ mức đỉnh trong tháng 6.

Giống như thép, tiêu thụ đồng phụ thuộc nhiều vào ngành xây dựng. Tuy nhiên, kim loại dẫn điện cao này có những ứng dụng khác ngoài nền kinh tế cũ cho thấy nhu cầu sẽ bùng nổ, khi Trung Quốc bổ sung thêm đường dây điện, pin và năng lượng tái tạo để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng.

Nhìn rộng hơn, tình trạng dư thừa hàng hóa này đặt ra những thách thức lớn cho Bắc Kinh trong việc đạt được mục tiêu tăng trưởng. Chính phủ Trung Quốc đang phải cân nhắc giữa việc kích thích nền kinh tế và duy trì sự ổn định tài chính. Các chuyên gia cho rằng cần có những biện pháp hỗ trợ mạnh mẽ hơn nếu muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% trong năm nay.

Trong bối cảnh này, các nhà sản xuất năng lượng mặt trời của Trung Quốc vừa trải qua một mùa báo cáo thu nhập khó khăn. Tuy nhiên, có những dấu hiệu ban đầu cho thấy tình trạng dư thừa trong ngành này có thể bắt đầu cải thiện, mang lại hy vọng cho một trong những lĩnh vực quan trọng trong chiến lược phát triển xanh của quốc gia.