Trong dịp lễ Tạ ơn vừa qua, hai tác phẩm điện ảnh xoay quanh nhân vật chính là nữ giới đã tạo nên cơn sốt phòng vé đáng kinh ngạc - một bên là câu chuyện về cô thiếu nữ người Polynesia đầy sống động qua phim hoạt hình, một bên là những nữ phù thủy với giọng ca đầy ma lực.
Moana 2 đến từ nhà Walt Disney đã làm nên kỳ tích khi phá vỡ mọi kỷ lục doanh thu trong dịp lễ Tạ ơn. Song song đó, bộ phim Wicked đến từ Universal Pictures - ra mắt chỉ một tuần trước - cũng tạo nên cột mốc đáng nhớ khi trở thành phim chuyển thể từ Broadway có doanh thu cao nhất mọi thời đại. Sự xuất hiện đồng thời của hai siêu phẩm này đã biến kỳ nghỉ lễ thành một mùa bội thu chưa từng có trong lịch sử điện ảnh. Đáng chú ý, phái đẹp chính là nhân tố quan trọng tạo nên thành công vang dội này - với Moana thu hút đến 66% khán giả nữ, trong khi Wicked thậm chí còn gây bất ngờ hơn khi có tới 75% khán giả nữ trong tuần đầu tiên công chiếu.
Trên chính trường, dù xu hướng "manosphere" - những người ủng hộ tư tưởng bảo thủ về giới tính và đề cao nam quyền cực đoan - đang dần chiếm ưu thế, nhưng thực tế tại các rạp chiếu phim lại cho thấy một bức tranh hoàn toàn khác khi sức mạnh văn hóa nữ quyền vẫn đang là động lực chính thúc đẩy nền kinh tế giải trí. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng xu hướng này sẽ còn mạnh mẽ hơn trong nhiệm kỳ Tổng thống sắp tới của Trump.
Điều này gửi gắm đến các nhà sản xuất và doanh nghiệp một thông điệp rõ ràng rằng khi tiếng nói của phụ nữ dần bị lu mờ trong không gian chính trị, họ lại càng khao khát tìm thấy chính mình trong nghệ thuật và giải trí. Khán giả nữ đang tìm kiếm những tác phẩm không chỉ đề cao nữ quyền mà còn phải thấu hiểu được những trải nghiệm, cảm xúc và thách thức mà phụ nữ và trẻ em gái phải đối mặt trong xã hội hiện đại.
Làn sóng nữ quyền hiện nay có phần trầm lắng hơn so với cao trào mùa hè 2023, khi bộ ba quyền lực Barbie, Beyoncé và Taylor Swift không chỉ làm nên những kỷ lục vang dội, mà còn tạo ra một làn sóng chi tiêu mạnh mẽ đến mức được coi là đã góp phần ngăn chặn một cuộc suy thoái kinh tế. Song giữa bầu không khí đầy hứng khởi ấy vẫn phảng phất nỗi buồn khi chiếc ghế Tổng thống Mỹ vẫn còn là giấc mơ xa vời với phái đẹp.
Dẫu vậy, những con số ấn tượng cho thấy phụ nữ vẫn đang làm chủ cuộc chơi trong lĩnh vực văn hóa đại chúng. Bên cạnh thành công rực rỡ trong dịp Tạ ơn, Inside Out 2 - tác phẩm khai thác sâu sắc thế giới nội tâm của một thiếu nữ - đang được kỳ vọng sẽ trở thành hiện tượng điện ảnh của năm 2024. Trên mặt trận trực tuyến, phần một của Moana đã vươn lên vị trí quán quân với hơn một tỷ giờ xem trong năm năm qua. Trong lĩnh vực âm nhạc, Taylor Swift vừa khép lại Eras Tour đầy ấn tượng - chuyến lưu diễn kéo dài gần hai năm, vươn tới 51 thành phố trên 5 châu lục, và là tour diễn đầu tiên trong lịch sử vượt mốc tỷ đô khi mới chỉ đi được nửa chặng đường. Tại Grammy, phái đẹp tiếp tục khẳng định vị thế thống trị với Beyoncé dẫn đầu - nữ nghệ sĩ không chỉ sở hữu nhiều giải thưởng nhất mà còn là người được đề cử nhiều nhất lịch sử. Bên cạnh cô là dàn sao nữ tài năng như Swift, Billie Eilish, Charli XCX, Sabrina Carpenter và Chappell Roan.
Trong khi thế hệ phụ nữ trẻ đang tận hưởng thời kỳ hoàng kim của nền kinh tế nữ quyền, nhiều nam giới trẻ lại dần thu mình vào "thế giới đàn ông" (manosphere). Hiện tượng này được xem như một phản ứng trước làn sóng nữ quyền đang lên ngôi. Chưa bao giờ có nhiều phụ nữ tham gia lực lượng lao động như hiện nay, với thu nhập thường xuyên cao hơn bạn đời. Tỷ lệ phụ nữ theo học và tốt nghiệp đại học cũng tăng vọt, đồng thời họ ngày càng độc lập về tài chính và ít phụ thuộc vào gia đình. Trước những thay đổi này, manosphere lan truyền quan điểm rằng sự thành công của phụ nữ đang tước đoạt bản sắc nam tính của đàn ông. Họ cho rằng việc phá vỡ các khuôn mẫu giới tính truyền thống là nguyên nhân chính khiến nam giới rơi vào tình trạng cô đơn và mất phương hướng.
Những nội dung văn hóa mà giới trẻ nam nữ đang tiếp nhận không chỉ phản ánh mà còn củng cố thêm những cảm xúc và quan điểm của họ. Ngay cả cách họ thưởng thức văn hóa cũng cho thấy sự khác biệt sâu sắc trong cách nhìn nhận thế giới. Nền kinh tế nữ quyền tạo nên những khoảnh khắc văn hóa hoành tráng, tràn ngập niềm vui và hy vọng được chia sẻ trong cộng đồng (chẳng hạn, gần một nửa lượng vé Wicked được mua theo nhóm từ ba người trở lên). Ngược lại, manosphere chủ yếu được tiếp nhận trong cô độc, qua các podcast và YouTube, nơi những góc tối nhất của internet.
Sự phân cực này thể hiện rõ nét nhất trong cuộc bầu cử 2024, khi Phó Tổng thống Kamala Harris đề cao tinh thần nữ quyền, còn Donald Trump lại ôm lấy chính trị bất mãn của manosphere. Kết quả bỏ phiếu cho thấy khoảng cách giới tính sâu sắc nhất nằm ở nhóm cử tri trẻ. Theo nghiên cứu của Trung tâm Thông tin & Nghiên cứu về Học tập và Tham gia Công dân, phụ nữ dưới 30 tuổi nghiêng về Harris với cách biệt 17 điểm, trong khi nam giới cùng độ tuổi ủng hộ Trump với khoảng cách 14 điểm. Khảo sát của Gallup chỉ ra rằng thế hệ phụ nữ trẻ - những người chứng kiến sự đảo ngược án lệ Roe v. Wade và trải qua phong trào #MeToo - có xu hướng theo tư tưởng tự do nhiều hơn nam giới đồng trang lứa tới 15 điểm phần trăm. Con số này cách đây 25 năm chỉ là 5 điểm.
Trước kết quả bầu cử, một số doanh nghiệp đã chọn điều chỉnh hướng đầu tư - tránh xa các chủ đề về quyền phụ nữ và quay về với những quan điểm giới tính lỗi thời. Chúng ta đã chứng kiến làn sóng thụt lùi này khi nhiều công ty vội vã từ bỏ cam kết về đa dạng, công bằng và hòa nhập. Tuy nhiên, những nhà lãnh đạo sáng suốt sẽ nhận ra rằng: Thị trường đang khao khát những nội dung không chỉ đề cao nữ quyền, mà còn phải thấu hiểu được nỗi thất vọng của phụ nữ trước những tiến bộ bị đình trệ và những ước mơ còn dang dở.
Bloomberg
