Nhóm nghề hưởng lợi đầu tiên từ AI: Suốt 42 năm bị ngó lơ, 'hot' trở lại vì không phải ai cũng chọn học đại học

Nước Mỹ đặt cược vào tương lai các kỹ năng vốn bị bỏ qua trong thời đại kỹ thuật số.

Tại các lớp học tiên tiến kỳ lạ của nước Mỹ, học sinh được thực hành với gỗ, kim loại và máy móc. Với họ, bước tiến của chúng sẽ vượt bậc so với các nghề nghiệp truyền thống thông thường.

Nhiều lớp học trên khắp nước Mỹ đang chi hàng chục triệu USD mở rộng và cải tạo khoá học nghề phổ thông cho thế kỷ 21. Họ đặt cược vào tương lai các kỹ năng thủ công vốn bị bỏ qua trong thời đại kỹ thuật số, cung cấp các lớp học giáo dục nghề nghiệp mang lại triển vọng sâu rộng. Trong bối cảnh chi phí giáo dục đại học tăng vọt, còn nhân viên văn phòng đang bị đe dọa bởi AI, kỹ năng thủ công được cho là gặp 'thời'.

Tại một vùng ngoại ô của Madison, Wisconsin, Trường trung học Middleton đã cải tạo khuôn viên trường trị giá 90 triệu USD vào năm 2022. Các lớp học nghề của trường, trong nhiều năm vốn bị ngó lơ, nay trở nên vô cùng sôi động.

Nhu cầu rất lớn. Khoảng 25% trong số 2.300 học sinh của trường đã đăng ký ít nhất một trong các khóa học về xây dựng, sản xuất và chế tác gỗ tại Middleton High, một trong những cơ sở được đánh giá cao nhất của Wisconsin về mặt học thuật.

“Chúng tôi muốn những đứa trẻ đi học đại học cảm thấy những khóa học này phù hợp với bảng điểm của chúng”, Quincy Millerjohn, một cựu giáo viên tiếng Anh hiện là giảng viên hàn tại trường cho biết. Ông cho học sinh xem bảng lương của công đoàn địa phương dành cho thợ sắt, thợ lắp ráp hơi nước và thợ đóng nồi hơi - những nghề có thể trả từ 4-52 USD/giờ.

Tại Wisconsin, 32.000 học sinh trung học đã tham gia các lớp học kiến trúc và xây dựng trong năm 2022-2023, tăng 10% so với năm trước. 36.000 học sinh đăng ký các khóa học sản xuất, tăng 13% so với cùng kỳ.

“Đang có sự thay đổi mô hình”, Jake Mihm, cố vấn giáo dục tại Sở Giáo dục Công cộng Wisconsin cho biết. “Đó là những công việc đòi hỏi kỹ năng cao, mức lương cao, hấp dẫn mọi người vì chúng có yếu tố thực hành và trực diện”.

Sự quan tâm mới từ chính quyền địa phương đã thúc đẩy đầu tư vào các lớp học nghề. Ohio và các tiểu bang khác cung cấp rất nhiều ưu đãi tài chính cho các lớp học mang lại chứng chỉ ngành như kỹ thuật viên dược phẩm hay thợ lắp ống.

Tại trường trung học Middleton, giáo viên dạy nghề mộc Justin Zander đã gia tăng thêm các lớp học để đáp ứng nhu cầu của 175 học sinh đăng ký. Nhiều học sinh không thể theo học vì lớp quá đông.

Trước đây, các trường trung học phổ thông Mỹ bắt đầu loại bỏ lớp học nghề sau khi xuất bản “A Nation at Risk” năm 1983, một báo cáo liên bang thúc giục các trường trung học phổ thông nâng cao tiêu chuẩn học thuật. Nhiều trường, dưới áp lực phải cải thiện thành tích học tập, đã chi ít hơn cho các lớp học nghệ thuật và âm nhạc, đồng thời cắt giảm các khóa học sửa chữa ô tô và một số nghề kỹ thuật.

Trong nhiều thập kỷ, các chương trình nghề bị ám ảnh bởi những cáo buộc cho rằng trường học đang đẩy học sinh từ các gia đình thu nhập thấp dấn thân vào sự nghiệp lao động chân tay, trong khi những học sinh khá giả lại vào đại học. Những học sinh như Andres Mendoza Alcala tại trường Trung học Middleton đang làm thay đổi định kiến này.

“Tôi chưa từng gặp một người nào coi thường người khác chỉ vì họ làm nghề. Tôi yêu thích nghề làm mộc”, anh nói.

Khi việc tuyển dụng nhân viên văn phòng chậm lại, nhiều lao động trẻ đang tìm kiếm sự nghiệp làm nghề thủ công. Theo phân tích của nhà cung cấp bảng lương ADP, tỷ lệ lao động trong độ tuổi từ 20 đến 24 làm các công việc chân tay là 18% vào tháng 5 năm ngoái, cao hơn so với đầu năm 2019. Tỷ lệ tuyển sinh vào các trường cao đẳng cộng đồng 2 năm tập trung vào nghề cũng tăng 14% vào mùa thu năm 2024 so với một năm trước đó.

Brandon Ross tại PBK, một công ty kiến trúc có trụ sở tại Houston, đã tận mắt chứng kiến sự bùng nổ này. Các dự án xây dựng trường học gắn liền với giáo dục nghề nghiệp chiếm khoảng 10% doanh thu, tăng gấp đôi trong 5 năm qua.

“Không phải ai cũng muốn vào đại học”, chuyên gia Jennifer Blaine nói và cho biết tỷ lệ ghi danh vào các lớp học nghề đã tăng 9% trong 4 năm qua.

Khoảng 150 học sinh tại Trường trung học Sutherlin ở Sutherlin, Ore., tham gia lớp học làm mộc của Josh Gary. Khi Gary tiếp quản lớp học vào năm 2014, lớp chỉ có vỏn vẹn 30 người và ít thiết bị.

Xưởng mộc hiện có máy cắt laser và bộ định tuyến hỗ trợ máy tính cho phép thực hiện các công việc chi tiết cao cấp. Năm ngoái, Trường trung học Sutherlin đã mở một xưởng kim loại trị giá 750.000 USD. Khoản tài trợ 375.000 USD của tiểu bang đã được dùng để mua các công cụ mới.

“Các lớp dạy nghề ngày nay được coi trọng hơn”, Gary nói. “Thợ điện và thợ sửa ống nước kiếm được nhiều tiền. Một số học sinh khá giỏi của chúng tôi cũng công nhận điều đó”.

Theo phân tích năm 2024 về hơn 10 triệu sơ yếu lý lịch của công ty phân tích lao động Burning Glass Institute và tổ chức phi lợi nhuận Strada Education Foundation, gần một nửa số sinh viên tốt nghiệp đại học chọn làm những công việc không cần bằng cấp. Tuy nhiên, nhiều trường trung học lại không được trang bị đủ.

Thực tế, chi phí giáo dục nghề nghiệp thường đắt hơn các lớp dạy toán hoặc tiếng Anh. Giáo viên dạy nghề tại trường trung học Middleton chi khoảng 20.000 USD/năm cho gỗ, thép, nhôm và các vật liệu khác. Việc nâng cấp thiết bị sản xuất, xử lý gỗ và gia công kim loại đã tiêu tốn 600.000 USD. Ngoài ra, mức lương trả cho các giáo viên dạy nghề cũng khá tầm thường.

“Tôi chỉ cảm thấy như con cái, cộng đồng và gia đình mình đang chịu thiệt thòi vì giáo dục không được nâng cao”, cô giáo Sievert cho biết.

Theo: WSJ, The New York Times