100 USD là tờ tiền phổ biến nhất tại Mỹ, vượt xa tờ 1 USD. Song, cả nhân viên thu ngân lẫn các nhà kinh tế đều đang khó chịu với tờ tiền in hình Benjamin Franklin.
Tờ 100 USD in chân dung Benjamin Franklin, 1 trong 7 "người cha lập quốc" của Mỹ. (Ảnh: Reuters).
Tờ tiền phổ biến nhất ở Mỹ
Hồi đầu tháng 2, cô Rayza Sison đã ghé một chợ trời ở New York với 5 tờ 100 USD. Các chủ sạp hàng đều từ chối nhận tiền của Sison, nói rằng họ không có tiền lẻ để thối lại hoặc chỉ chấp nhận thanh toán qua ứng dụng Venmo hoặc Zelle.
Quyết tâm chia nhỏ những tờ 100 USD, nữ nhân viên văn phòng 26 tuổi đã thử mua cà phê và trái cây. Cô lại bị từ chối. Những tờ tiền 100 USD vẫn còn trong ví của Sison.
Chia sẻ với Wall Street Journal, Sison nói: “Tôi nghĩ tiền mặt sẽ thuận tiện hơn, đặc biệt là khi mua sắm ở chợ trời”.
Tờ 100 USD là loại tiền giấy phổ biến nhất ở Mỹ, vượt xa tờ 1 USD. Theo dữ liệu gần đây nhất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), số lượng tờ tiền in hình Benjamin Franklin đã tăng hơn gấp đôi trong giai đoạn 2012 - 2022, nhanh hơn bất kỳ mệnh giá nào khác.
Giờ đây, tờ 100 USD có tác dụng cất giữ tiền hiệu quả hơn là chi tiêu. Ngay cả khi nhân viên thu ngân chấp nhận tờ tiền, họ vẫn phải kiểm tra xem đó có phải tiền giả hay không hoặc ít nhất là phải cố tìm tiền lẻ để thối cho khách hàng.
Các nhà kinh tế đã kêu gọi giảm tốc độ in tờ 100 USD vì một số người thường sử dụng mệnh giá này cho mục đích bất hợp pháp.
Cô Sage Handley (23 tuổi) cho biết: “Mọi người gần như luôn đặt câu hỏi về bạn và mục đích của bạn khi sử dụng tờ 100 USD”.
Handley, nữ nhân viên marketing đang làm việc tại College Station (Texas), tìm thấy một tờ 100 USD trong túi đồ trang điểm cũ vào đầu tháng này. Cô đăng video lên TikTok, bày tỏ tâm trạng bối rối không biết tiêu tiền như thế nào.
Theo Wall Street Journal, video của Handley chỉ là một trong nhiều bài đăng trên mạng xã hội chia sẻ về sự lúng túng khi thanh toán cho một món đồ nhỏ bằng tờ 100 USD.
Sự cảnh giác với tờ 100 USD
Ở Midtown Manhattan, các nhân viên thu ngân đã tỏ ra cảnh giác khi một phóng viên của Wall Street Journal cố gắng sử dụng tờ 100 USD để mua những món hàng nhỏ.
Một số người soi tờ tiền dưới ánh sáng để kiểm tra dòng chữ “USD 100” nhằm xác định đó có phải tiền thật hay không. Một số khác dùng bút kiểm tra tiền giả, mực sẽ chuyển sang màu đen khi nó tiếp xúc với tiền giả.
Tại một hiệu sách, một nhân viên thu ngân hét lên “kiểm tra giùm tôi với” và một nhân viên xuất hiện từ phía sau một chồng sách cao để cho tiền vào máy phát hiện tiền giả trước khi bán cuốn sách trẻ em giá 3 USD cho người phóng viên. Gần đây, cửa hàng đã bắt quả tang một khách hàng cố gắng dùng tờ 100 USD giả.
Ở một nhà hàng thuần chay gần đó, nhân viên thu ngân từ chối nhận tờ 100 USD cho chai kombucha giá 4,95 USD. Cửa hàng không có đủ tiền mặt. Một nhân viên cho biết có khách đã rời đi ngày hôm đó vì nhà hàng không nhận tờ 100 USD.
Theo dữ liệu của Fed, khoảng 60% giao dịch tại Mỹ được thực hiện bằng thẻ ghi nợ hoặc thẻ tín dụng. Việc sử dụng tiền mặt đã giảm mạnh trong đại dịch và vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Ngày nay, tiền mặt là phương thức thanh toán phổ biến thứ ba tại Mỹ, tính theo số lượng giao dịch.
Fed cho biết lệnh in tiền gần đây nhất giống xu hướng trước đại dịch. Ngân hàng trung ương Mỹ chủ yếu yêu cầu in thêm tiền để thay thế những tờ tiền bị hỏng trong quá trình sử dụng thông thường.
Một lý do khiến tờ 100 USD trở nên phổ biến là chúng đi vào lưu thông nhanh hơn so với khi rời đi. Tờ 100 USD có thể tồn tại lâu hơn 10 năm với tờ 1 USD và 5 USD, một phần vì mọi người có xu hướng cất giữ chúng thay vì đem chi tiêu.
Hiệu ứng mệnh giá
Bà Helen Colby, phó giáo sư tại Trường Kinh doanh Kelly (Đại học Indiana), cho biết sự khó chịu khi sử dụng tờ 100 USD có thể khiến người dân chi tiêu ít hơn.
Nghiên cứu cho thấy các sinh viên đại học ít muốn mua sắm khi họ được đưa tờ 100 USD thay vì 5 tờ 20 USD. Hiện tượng này được gọi là “hiệu ứng mệnh giá”, trong đó mệnh giá của tờ tiền có tác động đến mong muốn chi tiêu của một người.
Nếu mua sắm bằng thẻ tín dụng, khách hàng sẽ nhận lại được đúng chiếc thẻ đó sau khi giao dịch xong. Trong khi đó, việc mua hàng bằng tờ 100 USD sẽ phân nhỏ đồng tiền, bà Colby nói.
“Tờ 1 USD có vẻ không đáng là bao nhưng tờ 100 USD lại rất có ý nghĩa và rủng rỉnh”, vị phó giáo sư giải thích thêm.
Do lạm phát vẫn còn ở mức cao, cảm giác của người Mỹ về giá trị của tờ 100 USD đang ngày càng giảm đi. Tờ 100 USD ngày nay có sức mua tương đương với khoảng 76 USD một thập kỷ trước.
