Nhà đầu tư nên nhìn vào doanh nghiệp để không lạc lối

Nhiều doanh nghiệp có kết quả kinh doanh quý I tăng trưởng rất cao.

Sau hai phiên cuối tuần rơi mạnh, chỉ số VN-Index đã thủng mốc 1.200 điểm, tâm lý nhà đầu tư trở nên rất bi quan, song vẫn có không ít nhà đầu tư chế ngự được nỗi sợ để vượt qua ngày giông bão.

Hai thái cực đầu tư

“Cơn bão” của thị trường đã quét đi thành quả suốt hai năm của nhiều nhà đầu tư, thậm chí nhiều người rơi vào cảnh lỗ nặng. Sau “Ngày thứ Hai đen tối”, thị trường lại có “Ngày thứ Năm đen tối” và “Thứ Sáu ngày 13”, khi những phiên này đều ghi nhận mức giảm quanh 60 điểm, với hàng trăm mã giảm sàn.

Trên các diễn đàn chứng khoán, nhiều nhà đầu tư chia sẻ trạng thái buồn bã, chán nản: “Chính thức cắt lỗ hơn 50% và tạm biệt thị trường”, hay “Đóng app chứng khoán hẹn vài tháng sau vào lại” và “Không khóc nổi vì cảm giác trắng tay”…

Trong khi một bộ phận lớn nhà đầu tư bi quan thì vẫn có những nhà đầu tư bắt đầu vạch ra kế hoạch “gom hàng” giá rẻ cho trung và dài hạn. Nhà đầu tư Phạm Việt Thắng (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, anh đã cắt lỗ hơn 1 tỷ đồng và đang chờ cơ hội mua lại khi mặt bằng giá các cổ phiếu đã xuống sâu.

“Xác định đáy ở đâu để mua vào luôn là một câu hỏi khó, nhưng quan sát diễn biến thị trường thời gian qua, có thể thấy, tâm lý muốn rời bỏ thị trường xuất hiện nhiều và khi nhà đầu tư bỏ đi, đó có thể là lúc thị trường xác lập vùng đáy mới. Tôi sẽ vào bắt đáy và cơ cấu danh mục theo nhóm ngành đang được hưởng lợi từ nền kinh tế”, anh Thắng cho hay.

Trong khi đó, anh Nguyễn Hòa, nhà đầu tư có hơn 10 năm kinh nghiệm tham gia thị trường chứng khoán chia sẻ góc nhìn: “Tôi cho rằng vùng đáy sắp được xác lập và sẽ cơ cấu danh mục ở vùng đáy này”.

Điểm sáng trong phiên mất điểm mạnh cuối tuần qua (13/5) là thanh khoản có dấu hiệu cải thiện khi đạt trên 20.000 tỷ đồng giao dịch khớp lệnh trên sàn HOSE. Với mặt bằng giá cổ phiếu hiện nay, mức thanh khoản này tương đương gần 40.000 tỷ đồng thời điểm thị trường đạt đỉnh.

Một nhà đầu tư kỳ cựu với trên 20 năm kinh nghiệm thị trường cho rằng, rất khó đoán được đáy thị trường nên anh sẽ mua dần cổ phiếu mục tiêu và thường chia nhỏ để mua dò đến đáy. Nguyên tắc của nhà đầu tư này là bán dần lên tới gần đỉnh, mua dần cho tới gần đáy, luôn giữ một tỷ lệ tiền mặt trong tài khoản, ít nhất là 30%, không "all in" vào một mã cổ phiếu.

Trong khi ông Lã Giang Trung, Tổng giám đốc Passion Investment nhìn nhận thị trường còn rất xấu và khuyến nghị nhà đầu tư chưa vào dò đáy, thì những nhà đầu tư kỳ cựu như Dương Văn Chung, Giám đốc Giám đốc Sở Giao dịch 1, Công ty Chứng khoán MB (MBS) lại cho rằng đáy gần đây và nhà đầu tư có thể giải ngân dần. Tổng giám đốc SGI Capital Lê Chí Phúc cũng chia sẻ quan điểm có thể lựa cơ hội để mua vào và quỹ này có giao dịch trong tuần qua.

Tại một công ty chứng khoán lớn trên thị trường, đại diện doanh nghiệp cho biết, dư nợ margin hiện giảm mỗi ngày khoảng 60 tỷ đồng, Công ty chưa thấy nhà đầu tư rút tiền ra. Tuy nhiên, phần lớn nhà đầu tư vẫn chờ đợi mà chưa giải ngân trở lại.

Tính đến cuối tuần qua, chỉ số đã mất khoảng 340 điểm tính từ đỉnh 1.528 điểm, tương đương mức giảm khoảng 22%. Theo ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam, xét về định giá, thị trường đang ở mức định giá rẻ nhất khu vực, ở vùng dưới 12 lần với VN-Index. Mọi vấn đề vĩ mô ảnh hưởng đến chiến lược của nhà đầu tư và vị thế đầu tư ngắn hạn, trung hay dài hạn sẽ quyết định chiến lược lựa chọn danh mục.

Thực tế kiểm nghiệm thời gian qua có thể nhìn thấy giai đoạn 2018-2019 thị trường tốt nhưng yếu tố tâm lý, dòng tiền không vào mạnh khiến thị trường đi ngang. Năm 2020, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, thị trường lao dốc giảm sâu và phải mất hơn một năm mới phục hồi.

Bám vào sợi chỉ đỏ doanh nghiệp

Trong những thời điểm thị trường đầy giông bão như hiện nay, rất dễ thấy hai nhóm nhà đầu tư. Một là người chỉ giao dịch phụ thuộc theo các room phím hàng, môi giới, cảm xúc họ biến thiên theo chiều hướng lên xuống của thị trường. Khi cổ phiếu đi xuống, họ rất lo lắng nhưng điều họ làm chỉ là hy vọng "một ngày nào đó" cổ phiếu sẽ tăng trở lại. Họ không tự trang bị cho mình những gì cần thiết khi tham gia thị trường.

Hai là người ngay từ đầu đã xác định giao dịch cổ phiếu là công việc nghiêm túc nên dành thời gian, tâm sức học hỏi và xây dựng nguyên tắc giao dịch của riêng mình. Họ không bị lệ thuộc cảm xúc vào sự biến thiên của thị trường. Họ có tư duy độc lập, không bị các room nhóm, tin tức mạng xã hội kích động. Kỳ vọng nhưng họ hành động theo nguyên tắc và tín hiệu của thị trường mách bảo.

Một nhà đầu tư sở hữu hàng triệu cổ phiếu mua từ đầu năm 2020 đã bay 70% khoản lãi cho biết, sẽ không bán tháo cổ phiếu vào thời điểm này mà có thể giữ thêm 1-2 năm nữa với niềm tin dài hạn vào doanh nghiệp và nền kinh tế.

Tất nhiên, cả hai nhóm nhà đầu tư trên đều không thể không có sự lo lắng trước bối cảnh thị trường giảm điểm rất mạnh, nhưng nhiều nhà đầu tư đã chọn cách tìm kiếm thông tin chính thống từ doanh nghiệp để định hướng cho danh mục của mình.

Điều này thấy khá rõ ở cuộc họp đại hội đồng cổ đông và cuộc gặp nhà đầu tư mà các doanh nghiệp tổ chức tuần qua. Tại cuộc trao đổi với nhà đầu tư do Công ty cổ phần Đầu tư phát triển công nghiệp và vận tải (Tracodi) tổ chức cuối tuần qua, số lượng câu hỏi mà cổ đông gửi về tăng gấp nhiều lần các cuộc trước đã cho thấy điều đó.

Ông Nguyễn Thanh Hùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tracodi nhận xét, trên thị trường hiện nay, nhà đầu tư đọc phân tích về vĩ mô, cả trong và ngoài nước, thông tin được lan truyền nhanh, tác động rất lớn đến tâm lý nhà đầu tư. Nhiều người lệ thuộc vào yếu tố thông tin nhiều hơn là nhìn nhận thực tế doanh nghiệp.

Nghe thông tin xấu về một ngành, một doanh nghiệp, ngay lập tức nhà đầu tư có xu hướng suy nghĩ cả ngành đó sẽ xấu mà ít quan tâm đến thực tế doanh nghiệp có bị ảnh hưởng không, hoạt động kinh doanh của họ vẫn tốt, vẫn duy trì tăng trưởng.

Ông Hùng cho biết, qua thông tin mà ban lãnh đạo doanh nghiệp chia sẻ với các cổ đông, có thể thấy rất rõ hoạt động của Tracodi vẫn đảm bảo tăng trưởng tốt, các dự án doanh nghiệp triển khai chưa có vướng mắc gì để không thể triển khai được. Doanh nghiệp đang hoạt động bình thường, thậm chí còn tốt hơn trước.

Duy trì hoạt động gặp gỡ, đối thoại với nhà đầu tư trong những thời điểm thị trường “đỏ lửa” như hiện nay, theo ông Hùng, cũng nhằm cung cấp thêm các thông tin về doanh nghiệp để nhà đầu tư nào tin tưởng sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp.

“Triết lý - lý thuyết luôn có nhưng thực chiến - ứng dụng vào, cần cả một quá trình thấm và trải nghiệm. Uptrend 1-2-3 năm luôn thấy ngắn nhưng downtrend 1 vài tháng hoặc lâu hơn thì thực sự không dễ để đi qua, trừ khi bạn đủ quyết tâm quên đi những mất mát quá khứ và bắt đầu lại từ những phần còn lại.

Rút ra rất nhiều bài học từ cú sập tháng 4 đến giờ và hy vọng biết sửa sai để không lặp lại ở những lần sau đó”, suy ngẫm của nhà đầu tư Lê Như An có lẽ cũng là tâm tư của không ít nhà đầu tư còn bám thị trường cho đến thời điểm này.