Giới chuyên gia phân tích, việc phá giá tiền tệ có thể thúc đẩy xuất khẩu, nhưng cần chú ý đến mức độ mất giá ở các nền kinh tế khác và liệu có tồn tại hiện tượng cạnh tranh phá giá hay không...
Theo các nhà phân tích, mặc dù đồng Nhân dân tệ chạm mức thấp nhất trong hai năm so với đô la Mỹ, nhưng các đồng tiền châu Á khác cũng đã cho thấy sự sụt giảm mạnh hơn. Điều này có thể gây thêm rủi ro tài chính trong khu vực và làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh xuất khẩu của Trung Quốc.
Tiềm năng chênh lệch lãi suất lớn hơn giữa Mỹ và châu Á có thể sẽ tiếp tục gây áp lực giảm giá đối với tiền tệ ở châu Á. Ảnh: May Tse
Cụ thể, ngày 29/8, đồng Nhân dân tệ đã chạm mức 6,9 CNY/USD lần đầu tiên từ tháng 8/2020, sau bài phát biểu có xu hướng “diều hâu” của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell tại Hội nghị thượng đỉnh Jackson Hole cuối tuần trước.
Kể từ khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) bất ngờ cắt giảm hai mức lãi suất chủ chốt vào ngày 15/8, sau đó cắt giảm một cặp lãi suất cho vay khác vào tuần trước, đồng Nhân dân tệ đã cho thấy sự sụt giảm giá trị đáng kể so với đồng USD. Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc cũng thể hiện sự tách biệt chính sách với Mỹ - những người vẫn đang đẩy mạnh thắt chặt tiền tệ để chống lạm phát.
Cũng trong ngày 29/8, đồng Won Hàn Quốc đã giảm xuống mức thấp nhất so với đồng USD kể từ tháng 4/2009 - thời điểm cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đang hoành hành.
Theo báo cáo của Viện Tài chính Quốc tế (IIF), các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục cắt giảm nắm giữ trái phiếu Trung Quốc trong tháng 7 và bán phá giá khoảng 3 tỷ USD. Katrina Ell, nhà kinh tế cấp cao tại Moody's Analytics cho biết, các đồng tiền của thị trường mới nổi ở châu Á chịu áp lực mới sau cam kết của ông Powell trong việc giải quyết lạm phát. Tăng tỷ giá có xu hướng làm cho đồng đô la mạnh hơn. “Tiềm năng chênh lệch lãi suất lớn hơn giữa Mỹ và châu Á có thể sẽ tiếp tục gây áp lực giảm giá đối với tiền tệ ở châu Á”.
Sự suy yếu của các đồng tiền châu Á sẽ tạo ra nhiều tác động hơn đối với nhập khẩu lạm phát, rủi ro về vốn cho doanh nghiệp tăng cao khi các Ngân hàng Trung ương trong khu vực phải cân bằng giữa việc tăng lãi suất, mà không gây nguy hiểm cho tăng trưởng kinh tế.
Ông Wei Hongxu, một nhà nghiên cứu của tổ chức tư vấn đa quốc gia Anbound đánh giá, đồng USD mạnh lên, các đồng tiền chính khác như Yên và Euro cũng giảm giá, trong khi sự suy yếu của Nhân dân tệ được xem là nhỏ hơn tương đối. Ở một mức độ nào đó, đã làm giảm áp lực lên đồng tiền của Trung Quốc.
“Đồng Nhân dân tệ giảm giá có thể có lợi cho xuất khẩu của Trung Quốc, mặc dù nó cũng có thể làm tăng sự biến động trên thị trường vốn nước này”, ông nói.
Tuy nhiên, tác động tích cực của điều này đối với xuất khẩu của Trung Quốc dường như đã suy yếu kể từ năm 2017, một phần do căng thẳng thương mại với Mỹ và đại dịch Covid-19 diễn ra. Giới chuyên gia phân tích, ngay cả khi chúng ta chấp nhận việc phá giá sẽ thúc đẩy xuất khẩu, nhưng cũng cần chú ý đến mức độ mất giá ở các nền kinh tế khác và liệu có tồn tại hiện tượng cạnh tranh phá giá hay không. Trong khi đó, đồng Nhân dân tệ hiện mạnh hơn đồng tiền của nhiều nền kinh tế định hướng xuất khẩu lớn khác và hàng hóa sản xuất của Trung Quốc đã trở nên đắt hơn các đối thủ cạnh tranh kể từ khi đại dịch bắt đầu.
Một số quan sát cho thấy, tỷ giá đồng Yên giảm mạnh trong nửa đầu năm có thể khiến nhiều nền kinh tế định hướng xuất khẩu phá giá đồng tiền của họ để đảm bảo khả năng cạnh tranh xuất khẩu. Đồng tiền của Nhật Bản vào ngày 29/8 đã nhanh chóng tiếp cận mức thấp nhất trong 24 năm.
Đồng Yên Nhật rớt giá xuống mức thấp nhất trong 24 năm so với đồng USD, đã xuất hiện tình trạng nhà nhập khẩu Nhật Bản đề nghị đàm phán lại giá nhập khẩu. Ảnh: Quốc Tuấn
Theo Wind, một công ty dữ liệu tài chính của Trung Quốc công bố, kể từ đầu năm 2022, đồng won Hàn Quốc đã giảm hơn 13% so với đồng USD, trong khi đồng Yên Nhật và đồng Baht Thái Lan đã giảm lần lượt khoảng 20% và 9,8%. Chỉ riêng đồng Việt Nam là giảm nhẹ. Đồng Nhân dân tệ đã giảm khoảng 8,6% và đồng Euro cũng đã ghi nhận mức lỗ lớn khoảng 12%.
Tuy nhiên, ông Wei Hongxu cho rằng, rủi ro thương mại có thể được hạn chế do Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và Đông Nam Á có vị trí khác nhau trong chuỗi cung ứng và công nghiệp.
“Thực tế, vấn đề đáng lo hơn nằm ở dòng vốn và các lĩnh vực đầu tư. Sự giảm giá của đồng Yên Nhật Bản, đồng Won Hàn Quốc và cả Nhân dân tệ, có thể làm trầm trọng thêm rủi ro của dòng vốn ở châu Á - Thái Bình Dương”.
Rõ ràng, biến động tỷ giá Nhân dân tệ đang đặt ra nguy cơ tiềm tàng đối với các nền kinh tế mới nổi, những nước trong vài thập kỷ gần đây đã dựa vào đồng Nhân dân tệ như một “mỏ neo ổn định” nhờ dòng chảy thương mại với Trung Quốc gia tăng.
Đến nay, rất khó để xác định xem Trung Quốc sẽ cho phép Nhân dân tệ mất giá đến đâu. Dòng vốn vẫn có nguy cơ chảy ra khỏi Trung Quốc do chính sách mềm mỏng của PBoC ngày càng đối lập với sự cứng rắn của FED.
Đối với Việt Nam, TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia gia tài chính cho biết, khi Nhân dân tệ tiếp tục giảm mạnh, các doanh nghiệp nhập khẩu hàng từ Trung Quốc sẽ hưởng lợi, nhưng các doanh nghiệp xuất khẩu hàng sang Trung Quốc sẽ gặp bất lợi. Vì thế, các doanh nghiệp nên tịnh tiến sang các thị trường khác ngoài Trung Quốc để đa dạng hóa đầu ra cho hàng hóa.
Bên cạnh đó, hàng Trung Quốc cũng sẽ rẻ hơn ở các thị trường khác, nhất là thị trường EU, Nhật Bản... Do đó, hàng hóa Việt Nam sẽ bị giảm lợi thế cạnh tranh, thậm chí mất thị phần vào tay doanh nghiệp Trung Quốc ở các thị trường này.
“Ngoài ra, Nhân dân tệ giảm giá sẽ gây sức ép lên tỷ giá USD/VND trong bối cảnh USD đang tăng giá do FED bắt đầu tăng mạnh lãi suất cơ bản. Đặc biệt, hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc có thể tràn vào Việt Nam, khiến hàng hóa trong nước mất lợi thế trên sân nhà”, TS. Lê Xuân Nghĩa nói.
