Ngăn ngừa lừa đảo tài chính nhìn từ vụ Mr. Pips: Giải pháp nào bịt lỗ hổng pháp lý?

Vụ án của Mr. Pips không chỉ là hồi chuông cảnh báo về sự tinh vi của tội phạm công nghệ cao mà còn phơi bày những lỗ hổng cần khắc phục. Để ngăn chặn các đường dây lừa đảo tương tự, cần có sự hành động đồng bộ từ cả phía người dân và cơ quan chức năng.

Người dân cần nâng cao ý thức trước thủ đoạn lừa đảo

Thời gian qua, tình trạng lừa đảo trên không gian mạng diễn biến hết sức phức tạp, các chiêu trò, thủ đoạn của các đối tượng luôn "biến đổi" nhằm "thích nghi" với đời thực.

Mặc dù các cơ quan chức năng liên tục triệt phá các đường dây, băng nhóm lừa đảo trong nước, thậm chí xuyên quốc gia, bắt giữ hàng loạt đối tượng cầm đầu, thu giữ số tài sản lớn; đồng thời đưa ra nhiều cảnh báo cũng như tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tuy nhiên, vẫn có thêm những nạn nhân khác tiếp tục bị sập bẫy bởi chiêu lừa có thể nói là cũ rích.

Từ sự "nhẹ dạ cả tin" đến suy nghĩ hám lợi, chỉ nhìn vào lợi nhuận trước mắt mà các đối tượng lừa đảo làm "mồi nhử" đã khiến hàng ngàn người rơi vào cảnh nợ nần, mất trắng số tiền tích góp cả cuộc đời tiết kiệm để dưỡng già. Vậy cần phải làm gì để ngăn chặn những vụ việc tương tự?

Trước hết, nâng cao nhận thức của người dân là yếu tố then chốt. Qua các vụ lừa đảo vừa bị triệt phá trong thời gian vừa qua, cho thấy một "công thức" chung của các đối tượng như sau: Ngụy tạo “vỏ bọc” hoàn hảo, hào nhoáng; Xây dựng đội ngũ nhân viên “quy mô, chuyên nghiệp; Tạo lập các trang web giao dịch trái phép; Sử dụng nhiều chiêu trò mánh lới thủ đoạn dụ dỗ, thúc ép, ra đòn “ tâm lý” nhằm lừa và chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư; Che giấu, tẩu tán tài sản lừa đảo”.

Số tài sản khổng lồ trong đường dây lừa đảo Mr. Pips bị Công an TP Hà Nội thu giữ.

Theo cơ quan công an, hiện nay, tại Việt Nam không cấp phép cho bất cứ sàn giao dịch chứng khoán quốc tế, cũng như việc đầu tư online. Do đó, mọi giao dịch mua bán cổ phiếu quốc tế trên lãnh thổ Việt Nam là bất hợp pháp, kể cả mua bán online. Chính vù vậy, người dân không tham gia các sàn giao dịch ngoại hối, chứng khoán quốc tế không được cấp phép, tránh nghe theo lời dụ dỗ từ mạng xã hội.

"Nhà đầu tư chỉ nên đầu tư chứng khoán tại các tổ chức được cơ quan chức năng của Việt Nam, ở đây là Ủy ban chứng khoán Nhà nước cấp phép. Đồng thời liên hệ các Công ty chứng khoán trong nước để mở tài khoản giao dịch nhằm tránh rủi ro" - cơ quan công an khuyến cáo.

Qua vụ án Phó Đức Nam - Mr. Pips, hai trường hợp B.N.L và L.D.L chỉ là con số rất ít trong số hàng ngàn nạn nhân bị lừa đảo. Điều này cho thấy sự thiếu hiểu biết đã khiến họ trở thành "con mồi" một cách dễ dàng.

Hoàn thiện khung pháp lý

Thứ hai, hoàn thiện khung pháp lý là điều cấp thiết. Theo Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường - Văn phòng Luật sư Chính Pháp, hiện nay pháp luật Việt Nam chưa thừa nhận đồng tiền kĩ thuật số, đồng tiền ảo do các tổ chức, cá nhân phát hành. Trong khi đó nhiều quốc gia đã công nhận các loại tiền này và sử dụng khá phổ biến trên môi trường điện tử, đây là khoảng trống pháp lý khiến các đối tượng tội phạm lợi dụng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nhiều người. Trong đó có thể kể đến là vụ Phó Đức Nam (Mr. Pips).

Luật sư Cường cho rằng, để phòng ngừa tội phạm nói chung và tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo nói riêng thì cần phải hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật, cần ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác quản lý cũng như phòng ngừa, đấu tranh. Trong đó, có thể kể đến là cần xây dựng lực lượng đấu tranh tinh nhuệ, kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm.

"Việc sắp xếp bộ máy quản lý hành chính Nhà nước, chuyển giao công nghệ hiện đại, tăng cường quản lý trên môi trường điện tử, đồng bộ hóa dữ liệu sẽ là những bước chuyển mình quan trọng để tăng cường quản lý xã hội, đặc biệt là quản lý trên môi trường điện tử, sẽ rào kín những lỗ hổng quản lý và lỗ hổng pháp lý để ngăn chặn tội phạm phát sinh” – luật sư Cường nhấn mạnh.

Thứ ba, tăng cường quản lý và xử lý nghiêm là lời cảnh báo cho những kẻ như Mr. Pips. Cơ quan chức năng cần xây dựng lực lượng chuyên trách, sử dụng công nghệ hiện đại để truy vết tội phạm xuyên quốc gia. Việc triệt phá đường dây của Nam, với tài sản thu giữ hơn 5.300 tỷ đồng, là minh chứng cho hiệu quả khi có sự phối hợp chặt chẽ.

Không chỉ có vụ Mr. Pips, thời gian qua, lực lượng Cảnh sát hình sự Công an các địa phương cũng như Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) đã phối hợp chặt chẽ với lực lượng cảnh sát các nước, đánh mạnh vào các đường dây, ổ nhóm hoạt động phạm tội ở nước ngoài như Lào, Campuchia.

Việc bắt giữ các đối tượng phạm tội ngay trên đất nước khác, phối hợp dẫn độ về Việt Nam để xử lý theo quy định của pháp luật cho thấy quyết tâm của Bộ Công an về xử lý nghiêm các loại tội phạm mang lại niềm tin cho quần chúng nhân dân và tạo sự răn đe mạnh mẽ đối với các đối tượng đang có ý định phạm tội.

Cuối cùng, giáo dục tài chính và tuyên truyền pháp luật phải được đẩy mạnh. Khi người dân hiểu rõ rủi ro và biết cách tự bảo vệ, những lời mời gọi hấp dẫn từ các “chuyên gia” như Mr. Pips sẽ không còn đất sống. Vụ án này là bài học đắt giá, nhắc nhở mỗi người cần tỉnh táo trước cám dỗ làm giàu nhanh, bởi đằng sau ánh hào quang giả tạo thường là cái bẫy được giăng sẵn.

Đại tá Thành Kiên Trung - nguyên Trưởng Công an quận Cầu Giấy (Hà Nội) - trưởng ban chuyên án vụ Phó Đức Nam cho biết, chúng ta có thế hệ sinh viên, kỹ sư rất giỏi về công nghệ và rất mong đem những kiến thức này để sử dụng vào mục đích lành mạnh, sản xuất, kinh doanh mang lại sự phát triển cho xã hội, tránh trường hợp bị kẻ xấu lợi dụng hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản và xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người khác.