Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú.
Trao đổi với Bá Đầu tư Chứng khoán nhân dịp đầu Xuân 2025, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú chia sẻ, bám sát mục tiêu, định hướng của Đảng, Chính phủ, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
2024 là năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. Mặc dù phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức và diễn biến phức tạp, khó lường của kinh tế thế giới và trong nước, nhưng nền kinh tế vẫn đạt được nhiều kết quả tích cực, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của hệ thống ngân hàng. Ông có thể cho biết những dấu ấn nổi bật trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN năm qua?
Năm 2024 tiếp tục là một năm đầy khó khăn, thách thức khi tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường. Kinh tế toàn cầu hồi phục chậm, tăng trưởng không đồng đều ở các khu vực. Lạm phát toàn cầu giảm, nhưng tốc độ giảm vẫn chậm hơn kỳ vọng và tiềm ẩn rủi ro tăng trở lại.
Ở trong nước, là một nền kinh tế có độ mở lớn, Việt Nam dễ chịu tác động từ những biến động trên thị trường thế giới, đặt ra rất nhiều thách thức đối với điều hành chính sách tiền tệ của NHNN trong năm 2024, vừa đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, vừa hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Trong bối cảnh đó, bám sát chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, NHNN đã điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Cụ thể, NHNN đã điều hành linh hoạt, chủ động nghiệp vụ thị trường mở nhằm hỗ trợ thanh khoản cho các tổ chức tín dụng, ổn định thị trường tiền tệ, hỗ trợ thực hiện mục tiêu chính sách tiền tệ.
Trên thị trường lãi suất, sau khi điều chỉnh giảm mạnh lãi suất vào năm 2023, NHNN giữ nguyên các mức lãi suất điều hành ở mức thấp trong bối cảnh lãi suất thế giới vẫn neo ở mức cao, tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp, qua đó có điều kiện để hỗ trợ nền kinh tế.
Trên thị trường ngoại tệ, NHNN tiếp tục điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường, góp phần hấp thu các cú sốc bên ngoài; phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ trong từng giai đoạn để hạn chế áp lực tỷ giá; sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản thị trường nhằm phục vụ các nhu cầu ngoại tệ của nền kinh tế, bình ổn tâm lý thị trường và tỷ giá, qua đó, ổn định thị trường ngoại tệ, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.
Trong điều hành tín dụng, để tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tín dụng cung ứng vốn cho nền kinh tế, ngày 31/12/2023, NHNN đã giao toàn bộ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2024 cho các tổ chức tín dụng và thông báo công khai nguyên tắc xác định để tổ chức tín dụng chủ động thực hiện tăng trưởng tín dụng.
Trong năm 2024, NHNN đã chủ động thực hiện 2 lần điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các tổ chức tín dụng vào ngày 28/8/2024 và ngày 28/11/2024 theo nguyên tắc cụ thể, đảm bảo công khai, minh bạch trong điều kiện lạm phát được kiểm soát tốt dưới mức mục tiêu để kịp thời đáp ứng vốn cho nền kinh tế, hỗ trợ phát triển sản xuất - kinh doanh.
Bên cạnh đó, NHNN yêu cầu các tổ chức tín dụng thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo về hoạt động tiền tệ, tín dụng, các quy định về cấp tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, bảo đảm an toàn hệ thống và ổn định thị trường tiền tệ; tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, lành mạnh, hạn chế nợ xấu gia tăng và phát sinh, đảm bảo an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng; hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên, lĩnh vực là động lực tăng trưởng kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, kiểm soát chặt chẽ đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; duy trì ổn định mặt bằng lãi suất tiền gửi và nỗ lực hơn nữa để giảm mặt bằng lãi suất cho vay thông qua tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.
Đồng thời, NHNN tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng đẩy mạnh triển khai các chương trình tín dụng như: Chương trình 145.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư (ban đầu, quy mô chương trình là 120.000 tỷ đồng); chương trình tín dụng đối với lĩnh vực lâm, thủy sản 60.000 tỷ đồng… Đặc biệt, ngành ngân hàng đã khẩn trương, kịp thời thực hiện các giải pháp hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 (bão Yagi).
Ngành ngân hàng kịp thời đáp ứng vốn cho nền kinh tế, hỗ trợ phát triển sản xuất - kinh doanh. |
Tính đến ngày 31/12/2024, tín dụng nền kinh tế tăng 15,08% so với cuối năm 2023, tập trung vào các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên.
Với các giải pháp chính sách tiền tệ được triển khai đồng bộ, linh hoạt trong năm 2024, ngành ngân hàng đã đóng góp tích cực vào các kết quả nổi bật về phát triển kinh tế đất nước trong bối cảnh kinh tế thế giới, khu vực biến động phức tạp.
Kinh tế trong nước phục hồi tích cực, tăng trưởng GDP 9 tháng đầu năm 2024 đạt 6,82%; lạm phát được kiểm soát tốt, bình quân 11 tháng là 3,69% - dưới mức mục tiêu Quốc hội đặt ra; các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo.
Những kết quả trong điều hành chính sách tiền tệ đã góp phần tạo lập nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định và duy trì lòng tin của cộng đồng nhà đầu tư trong và ngoài nước, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Nhiều tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế uy tín (như Fitch Rating, Moody's, S&P) tiếp tục đánh giá tích cực về tình hình kinh tế của Việt Nam.
Trong những đóng góp quan trọng, toàn diện của hệ thống ngân hàng, không thể không đề cập tới tâm thế chủ động triển khai quyết liệt, kịp thời với tinh thần trách nhiệm cao nhất, đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp sau cơn bão Yagi. Nhìn lại giai đoạn đã qua, bài học kinh nghiệm nào được rút ra, thưa ông?
Cơn bão số 3 năm 2024 đã ảnh hưởng nặng nề đến đời sống kinh tế - xã hội của nhiều địa phương.
Theo thống kê của 26 NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố, có khoảng 124.000 khách hàng bị ảnh hưởng với dư nợ khoảng 192.000 tỷ đồng, chiếm 3,1% tổng dư nợ trên địa bàn. Với tinh thần tương thân, tương ái, đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp, ngành ngân hàng đã chủ động triển khai quyết liệt, kịp thời với tinh thần trách nhiệm cao nhất các giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp bị ảnh hưởng.
NHNN đã ban hành 4 văn bản và tổ chức Hội nghị trực tuyến với UBND 26 tỉnh, thành phố bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3 để chỉ đạo và triển khai các giải pháp của ngành ngân hàng hỗ trợ tháo khó khăn cho người dân, doanh nghiệp như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xem xét miễn giảm lãi vay, tiếp tục cho vay mới khôi phục sản xuất - kinh doanh sau bão; thực hiện xử lý nợ đối với khách hàng bị thiệt hại về vốn vay theo quy định hiện hành; xây dựng các chương trình, các gói tín dụng mới với lãi suất phù hợp, khẩn trương xét duyệt cho vay mới và tạo điều kiện thuận lợi, dễ dàng cho người vay, nhất là vấn đề tài sản bảo đảm, hạn mức tín dụng, nhằm giúp khách hàng khắc phục khó khăn, ổn định sản xuất - kinh doanh sau bão.
Về phía các tổ chức tín dụng, trên cơ sở chỉ đạo của NHNN và với tinh thần đồng hành, chia sẻ cùng khách hàng, các tổ chức tín dụng đã tích cực và khẩn trương ban hành, công bố công khai các chương trình, các gói tín dụng nhằm kịp thời hỗ trợ, khắc phục thiệt hại do bão lũ gây ra, tạo điều kiện cho khách hàng khôi phục và thúc đẩy hoạt động sản xuất - kinh doanh.
Tính đến ngày 30/11/2024, các ngân hàng thương mại đã thực hiện cho vay mới theo các chương trình ưu đãi với doanh số lũy kế khoảng 43.000 tỷ đồng; hạ lãi suất cho những khoản vay hiện hữu đối với dư nợ khoảng 102.000 tỷ đồng.
Đồng thời, thực hiện các nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết 143/NQ-CP ngày 17/9/2024 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 3, NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1510 ngày 4/12/2024 quy định về phân loại tài sản có, mức trích lập dự phòng rủi ro, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và việc sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro đối với khoản nợ của khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng, thiệt hại của bão số 3, ngập lụt, lũ, sạt lở đất sau bão số 3.
Bên cạnh đó, NHNN ban hành Thông tư 53/2024/TT-NHNN ngày 4/12/2024 quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu thời hạn trả nợ đối với khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng, thiệt hại của bão số 3, ngập lụt, lũ, sạt lở đất sau cơn bão số 3.
Với các quy định này, khách hàng vay vốn tại tổ chức tín dụng gặp khó khăn do ảnh hưởng, thiệt hại của bão số 3, ngập lụt, lũ, sạt lở đất sau cơn bão số 3 được tổ chức tín dụng xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ; chính sách được thực hiện đến hết ngày 31/12/2025.
Các giải pháp hỗ trợ khách hàng bị ảnh hưởng bởi bão Yagi của ngành ngân hàng đã phát huy hiệu quả, giúp giảm bớt tác động tiêu cực của bão đối với đời sống và kinh tế của người dân, doanh nghiệp. Việc giữ vững nguồn lực tài chính và các hỗ trợ kịp thời đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình phục hồi sau thiên tai, giúp người dân và doanh nghiệp sớm vượt qua khó khăn và trở lại hoạt động bình thường.
Kỳ vọng chính sách tiền tệ năm 2025 sẽ duy trì xu hướng nới lỏng như hai năm vừa qua, nhưng những ẩn số đến từ kinh tế thế giới và trong nước là điều khó lường. Ứng phó với các biến động này, mục tiêu và định hướng chính sách tiền tệ của NHNN sẽ như thế nào?
2025 là năm tăng tốc, bứt phá, về đích, phấn đấu đạt kết quả cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025.
Đảng, Quốc hội, Chính phủ đặt mục tiêu cho năm 2025 là tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế (phấn đấu tốc độ tăng trưởng GDP đạt hơn 8%) trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát (bình quân khoảng 4,5%), bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; tập trung cao độ cho việc bổ sung, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cải cách, tinh gọn bộ máy, thủ tục hành chính, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số..., đáp ứng tốt nhất cho yêu cầu đổi mới sáng tạo, tạo đột phá phát triển đất nước trong tình hình mới, hướng tới kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, thách thức và thuận lợi đan xen, bám sát mục tiêu, định hướng của Đảng, Chính phủ, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, đồng bộ, hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
Theo đó, NHNN điều hành nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt, bám sát mục tiêu chính sách tiền tệ; tái cấp vốn đối với tổ chức tín dụng để hỗ trợ thanh khoản, cho vay các chương trình đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, hỗ trợ cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu; tiếp tục điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến thị trường, kinh tế vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ; điều hành tỷ giá linh hoạt nhằm ổn định thị trường ngoại tệ; thực hiện các giải pháp điều hành tín dụng phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, lạm phát, đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế; giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 ngay từ đầu năm cho các tổ chức tín dụng và thông báo công khai nguyên tắc xác định để tổ chức tín dụng chủ động thực hiện tăng trưởng tín dụng; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ, kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng; tiếp tục triển khai các chương trình, chính sách tín dụng đặc thù đối với một số ngành, lĩnh vực theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật ngân hàng, tạo cơ sở pháp lý đồng bộ, thuận lợi cho điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng; thực hiện quyết liệt công tác cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, nâng cao hệ số tín nhiệm và niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào cơ chế, chính sách và hoạt động ngân hàng.
