Ngân hàng Nhà nước giảm cường độ hút tiền qua tín phiếu trong phiên 19/3

Sau 7 phiên phát hành tín phiếu liên tiếp, NHNN đã hút gần 100.000 tỷ đồng ra khỏi hệ thống ngân hàng. Đây là số tiền không lưu thông trong nền kinh tế và sẽ được NHNN bơm trả hệ thống từ ngày 8/4.

Sau 6 phiên liên tiếp duy trì ở mức gần 15.000 tỷ đồng, lượng tín phiếu do Ngân hàng Nhà nước phát hành trong phiên 19/3 đã giảm xuống còn 10.000 tỷ đồng, đồng thời lãi suất trúng thầu cũng giảm từ 1,4% xuống 1,35%.

Khối lượng trúng thầu và lãi suất trúng thầu đều có xu hướng giảm cho thấy NHNN không còn quá quyết liệt trong hoạt động hút bớt thanh khoản hệ thống.

Như chúng tôi đã đưa tin trước đó, NHNN đã chào bán tín phiếu trở lại từ phiên 11/3 sau hơn 4 tháng tạm dừng. Sau 7 phiên phát hành tín phiếu liên tiếp, NHNN đã hút gần 100.000 tỷ đồng ra khỏi hệ thống ngân hàng. Đây là số tiền không lưu thông trong nền kinh tế và sẽ được NHNN bơm trả hệ thống từ ngày 8/4.

Việc khởi động lại hoạt động chào bán tín phiếu cho thấy định hướng hút bớt thanh khoản dư thừa trong hệ thống ngân hàng của Nhà điều hành, qua đó thúc đẩy lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng tăng, gián tiếp kiềm hãm đà tăng của tỷ giá USD/VND – vốn đang chịu nhiều áp lực và đang được giao dịch ở mức cao kỷ lục.

Trong khi đó, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng lại quay đầu giảm trong 2 phiên giao dịch cuối tuần qua. Theo số liệu mới nhất được NHNN công bố, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng tại kỳ hạn qua đêm (kỳ hạn chính chiếm khoảng 90% giá trị giao dịch) đã giảm về còn 0,79% trong phiên 15/3 từ mức 1,21% ghi nhận tại phiên 14/3 và 1,47% vào phiên 13/3.

Lãi suất các kỳ hạn chủ chốt khác cũng có xu hướng giảm như: kỳ hạn 1 tuần giảm từ 1,68% xuống 1,1%; kỳ hạn 2 tuần giảm từ 1,81% xuống 1,43%; kỳ hạn 1 tháng giảm từ 2,01% xuống 1,6%.

Bên cạnh đó, dù NHNN đã hút tổng cộng 100.000 tỷ đồng, tỷ giá USD tại các ngân hàng vẫn tiếp tục duy trì ở mức cao lịch sử, 24.900 – 25.000 đồng ở chiều bán ra.

Việc lãi suất liên ngân hàng giảm trở lại đi cùng số lượng thành viên tham gia chào thầu tín phiếu vẫn ở mức khá cao phản ánh thanh khoản hệ thống vẫn còn khá dồi dào. Điều này đi cùng áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu sẽ thúc đẩy khả năng NHNN tiếp tục phát hành thêm tín phiếu trong những phiên giao dịch tới.

Nhìn lại đợt phát hành tín phiếu gần nhất là giai đoạn 21/9-8/11/2023, NHNN đã phát hành tín phiếu trong 35 phiên liên tiếp với khối lượng tổng cộng 360.345 tỷ đồng. Trong đó, mức hút ròng (khối lượng tín phiếu phát hành lũy kế - khối lượng tín phiếu đáo hạn lũy kế) cao nhất trong giai đoạn này là 255.600 tỷ đồng.

Sau khi NHNN hút tiền về, tỷ giá bắt đầu giảm và duy trì đà đi xuống đến cuối tháng 11/2023. Lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng mạnh lên hơn 2% trong giai đoạn 21/9 - 25/10/2023 – phản ứng với động thái hút tiền. NHNN đã dừng phát hành tín phiếu từ phiên 9/11/2023 khi tỷ giá bắt đầu hạ nhiệt và bơm trả dần số tiền đã hút ra khỏi hệ thống trước đó.

Theo nhận định của Chứng khoán SSI trong báo cáo thị trường tiền tệ mới nhất, mục đích phát hành tín phiếu của NHNN là nhằm hút bớt thanh khoản thị trường 2 để giảm áp lực đầu cơ tỷ giá trong ngắn hạn và hạn chế tác động lên mặt bằng lãi suất ở thị trường 1.

Các chuyên viên phân tích cho rằng động thái phát hành tín phiếu của NHNN có thể được xem như một cách thức nhằm điều chỉnh thanh khoản ngắn hạn trên trên hệ thống và là hoạt động thường thấy từ các NHTW. SSI cũng khẳng định hành động trên không đồng nghĩa với việc NHNN đã thực hiện đảo chiều chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, SSI cũng cảnh báo rằng với áp lực tỷ giá trên thị trường quốc tế vẫn khá mạnh, NHNN có thể sẽ phải thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn, bao gồm việc cân nhắc tăng kỳ hạn tín phiếu hay thanh tra việc mua bán ngoại tệ ở các ngân hàng thương mại.

Với dư địa về thanh khoản hệ thống khá dồi dào (tín dụng 2 tháng đầu năm giảm 0,72% so với cuối năm 2023), SSI dự báo NHNN vẫn có thể tiếp tục duy trì hoạt động này ít nhất trong vòng 2 tuần tới.

Nếu duy trì tốc độ phát hành tín phiếu như hiện nay (15.000 tỷ đồng/phiên), nhóm phân tích ước tính tổng khối lượng hút ròng trong đợt này là khoảng hơn 200.000 tỷ đồng, tương như như giai đoạn cuối năm 2023.

Trong báo cáo phân tích mới công bố, BSC cũng nhận định rằng hoạt động hút ròng tín phiếu là một hoạt động nghiệp vụ, công cụ điều tiết và không có hàm ý đảo chiều chính sách. Mục tiêu ngắn hạn khi NHNN phát hành tín phiếu là điều tiết thanh khoản trên thị trường trong ngắn hạn để tác động đến tỷ giá. Trong dài hạn, việc phát hành tín phiếu để ổn định tỷ giá, lãi suất, thanh khoản,…để phục vụ cho mục tiêu dài hạn của chính sách tiền tệ.

Trước đó, trong giai đoạn 2018-2023, NHNN đã thực hiện nghiệp vụ này đều đặn nhiều lần trong năm. Thống kê của BSC cho biết, NHNN đã thực hiện hút ròng trung bình khoảng 9,7 lần/năm trong giai đoạn này, số ngày từ đầu chu kỳ đến cuối chu kỳ trung bình/đợt là khoảng 13,4 ngày. Giá trị hút ròng trung bình/chu kỳ đạt 43.385 tỷ đồng. Giá trị hút ròng lớn nhất/chu kỳ là 191.100 tỷ đồng vào năm 2022.

Với những đánh giá trên, BSC dự báo quy mô hút ròng (khối lượng tín phiếu phát hành lũy kế - khối lượng tín phiếu đáo hạn lũy kế) cao nhất giai đoạn này có thể vào khoảng 150.000 tỷ đồng.