Nếu một tia sét đánh trúng hồ nước, liệu nó có giết chết cá trong hồ không?

Khi sét đánh xuống hồ, dòng điện mạnh mẽ sẽ lan truyền trong nước. Điều này có thể gây ra một số tác động đến sinh vật dưới nước, đặc biệt là cá.

Câu cá từ lâu đã trở thành một hoạt động thư giãn và giải trí phổ biến, thu hút không chỉ những người đam mê câu cá mà còn cả những người nổi tiếng. Tuy nhiên, với những ai yêu thích hoạt động ngoài trời, một câu hỏi không thể tránh khỏi là: Điều gì sẽ xảy ra nếu sét đánh vào hồ khi chúng ta đang ở đó? Và đối với cá - những sinh vật dành cả đời dưới nước - mối đe dọa này có thực sự nghiêm trọng?

Trái với hình ảnh thường thấy trong phim hoạt hình, khi sét đánh vào một vùng nước, dòng điện không ngay lập tức tiêu diệt tất cả sinh vật sống trong hồ. Thay vào đó, dòng điện di chuyển chủ yếu dọc theo bề mặt nước thay vì thâm nhập sâu xuống bên dưới. Hiện tượng này được gọi là "Skin effect - Hiệu ứng bề mặt", tương tự như cách dòng điện di chuyển trên bề mặt của ô tô hoặc các vật dẫn điện khác khi bị sét đánh. Dòng điện sẽ chạy qua bề mặt thay vì đi qua toàn bộ vật thể.

Hiệu ứng bề mặt là nguyên tắc cơ bản của các lồng Faraday, những vỏ bọc được thiết kế để bảo vệ cấu trúc bên trong khỏi dòng điện. Hiện tượng này cũng xuất hiện ở con người khi bị sét đánh, gọi là "flashover," có thể gây ra bỏng bề mặt với hình dạng phức tạp được biết đến như các hình Lichtenberg.

Khi sét đánh xuống hồ hoặc đại dương, dòng điện chủ yếu ảnh hưởng đến các sinh vật gần bề mặt. Tuy nhiên, mức độ xuyên thấu của sét vào nước có thể thay đổi, và vẫn còn nhiều điều chưa được hiểu rõ về độ sâu chính xác mà mỗi tia sét có thể đi qua. Vì vậy, đừng dựa vào khả năng lặn sâu của từng loài cá, chúng có thể tránh bị sét đánh khi bơi trong cơn bão.

Mặc dù nhiệt độ của sét có thể lên đến 27.760 độ C (tức khoảng 50.000 độ F), gần gấp năm lần so với bề mặt Mặt Trời, tuy nhiên nước lại có khả năng tản nhiệt tốt, làm giảm đáng kể nhiệt độ của sét khi nó tiếp xúc với mặt nước. Điều này có nghĩa là nước sẽ không bắt đầu sôi khi bị sét đánh, trái ngược với những gì mà nhiều bộ phim hoạt hình thường thể hiện.

Trong khi cá có thể được bảo vệ nhờ Hiệu ứng bề mặt, con người không có được sự may mắn tương tự. Nếu một người đang bơi hoặc câu cá trên bề mặt nước khi sét đánh, họ có thể gặp nguy hiểm lớn. Dòng điện từ sét có thể lan rộng từ 10 đến 100 mét hoặc xa hơn, tùy thuộc vào cường độ của tia sét. Điều này có nghĩa là bạn không nhất thiết phải ở ngay gần nơi sét đánh để bị ảnh hưởng bởi năng lượng của nó - có thể lên đến 10 triệu volt.

Để đảm bảo an toàn khi có bão, một quy tắc phổ biến được khuyến cáo là "quy tắc 30/30". Theo nguyên tắc này, khi bạn thấy tia sét đầu tiên, nếu tiếng sấm đi kèm được nghe thấy trong vòng 30 giây hoặc ít hơn, điều đó có nghĩa là cơn bão đã đủ gần để gây nguy hiểm. Càng nghe thấy những tiếng sấm gần nhau, thì cơn bão càng gần. Người ta cũng khuyên nên đợi ít nhất 30 phút sau khi thấy tia chớp cuối cùng trước khi quay lại nước.

Nguyên tắc này dựa trên tốc độ truyền của âm thanh và ánh sáng. Âm thanh truyền với tốc độ 343 mét mỗi giây (khoảng 1 dặm trong 5 giây), trong khi ánh sáng truyền với tốc độ khoảng 300.000 km mỗi giây. Bằng cách đếm số giây giữa tia chớp và tiếng sấm, rồi chia cho ba, bạn có thể ước tính khoảng cách của cơn bão tính bằng km; chia cho năm để ước tính khoảng cách tính bằng dặm.

Cuối cùng, cách tốt nhất và an toàn nhất để tránh bị sét đánh khi đang ở dưới nước là không bơi hoặc câu cá khi có dấu hiệu bão sắp đến. Dù bạn là người yêu thích câu cá hay chỉ muốn thư giãn bên hồ, sự an toàn luôn phải đặt lên hàng đầu. Sét đánh không chỉ là mối đe dọa đối với cá mà còn là nguy hiểm đáng kể đối với con người, đặc biệt khi chúng ta đang hòa mình vào thiên nhiên.