Nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc lớn vào ngân hàng

TS. Nguyễn Tú Anh - Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương - cho biết, nền kinh tế Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc lớn vào ngân hàng. "Chúng ta phải phát triển những thị trường vốn then chốt khác. Khi thị trường vốn phát triển, đa dạng hóa hơn, nền kinh tế cũng sẽ có những khởi sắc mới” - ông Tú Anh nói.

Dựa dẫm ngân hàng ?

Tại Hội thảo "Toàn cảnh thị trường vốn năm 2024 và triển vọng năm 2025" diễn ra sáng nay (6/12), TS. Nguyễn Tú Anh cho biết, việc dựa dẫm quá nhiều vào nguồn vốn tín dụng có thể gây ra nhiều rủi ro lớn, chẳng hạn như rủi ro nợ xấu tăng cao.

Bên cạnh đó, tín dụng trên đầu người cao hơn rất nhiều so với GDP bình quân đầu người. “Điều này cho thấy sự thiếu liên kết giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng GDP. Phải chăng lượng vốn tín dụng thực sự đi vào nền kinh tế không phải là con số lớn như thống kê chỉ ra?”, ông Tú Anh nói.

Trong khi đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp - kênh huy động vốn trung và dài hạn - lại chỉ có sự tham gia chủ yếu của các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp bất động sản. Thị trường thiếu hụt sự đa dạng về kênh huy động vốn, khiến nhiều doanh nghiệp Việt khó tiếp cận nguồn vốn.

"Không chỉ doanh nghiệp nhỏ và vừa mà ngay cả các doanh nghiệp trung bình cũng gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận vốn. Điều này cũng khiến nhiều doanh nghiệp không thể “lớn”, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của nền kinh tế. Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển mới với những kế hoạch lớn như phát triển điện hạt nhân, đường sắt cao tốc Bắc - Nam", ông Tú Anh nói.

Để đạt được những mục tiêu đề ra, theo ông Tú Anh, cần đẩy mạnh đầu tư và nâng cao chất lượng đầu tư bằng cách đa dạng hóa các kênh huy động vốn.

“Một nền kinh tế phát triển không thể dựa mãi vào ngân hàng . Chúng ta phải phát triển những thị trường vốn then chốt khác, trong đó có thị trường trái phiếu và chứng khoán . Khi thị trường vốn phát triển, đa dạng hóa hơn, nền kinh tế cũng sẽ có những khởi sắc mới”, ông Tú Anh khẳng định.

Các kênh huy động vốn khác đều khó

TS. Lê Minh Nghĩa - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam - đánh giá, thị trường vốn là cấu phần quan trọng của thị trường tài chính - nơi cung ứng nguồn vốn trung hạn và dài hạn, góp phần huy động, phân bổ hiệu quả các nguồn lực, tạo nền tảng vật chất thiết yếu để nền kinh tế quốc gia tăng trưởng.

Theo Nghị quyết số 31/2021 của Quốc hội, thị trường vốn với định hướng đến năm 2025, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt tối thiểu 85% GDP, dư nợ thị trường trái phiếu đạt tối thiểu 47% GDP, trong đó dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp đạt khoảng 20% GDP...

Ngày 29/11, Quốc hội thông qua Luật Chứng khoán sửa đổi, bổ sung cùng với 8 luật đi kèm liên quan lĩnh vực tài chính là bước tiến quan trọng thúc đẩy thị trường vốn phát triển. Tuy nhiên, ông Nghĩa cho rằng, thị trường vốn Việt Nam hiện nay còn tiềm ẩn nhiều thách thức cần được giải quyết.

"Cơ cấu trái phiếu doanh nghiệp còn kém bền vững, chủ yếu được phát hành bởi nhóm các ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản. Thị trường cổ phiếu biến động nhất trong khu vực, vẫn còn cách xa các chỉ tiêu đề ra cả về chất và lượng. Thị trường bảo hiểm trong 2 năm vừa qua, có tốc độ tăng trưởng thấp kỷ lục. Trên thị trường tín dụng ngân hàng, áp lực nợ xấu đang gia tăng trong khi bộ đệm dự phòng của không ít nhà băng đang mỏng dần, cho thấy những yếu tố rủi ro đang tiềm ẩn", ông Nghĩa cho hay.