2023 là một năm khó khăn đối với hầu hết ngân hàng tại Mỹ, bao gồm cả những ông lớn như Bank of America, Citi hay Wells Fargo. Song, đó không phải câu chuyện năm vừa qua của JPMorgan Chase.
CEO Jamie Dimon đã dẫn dắt JPMorgan Chase thành công mua lại First Republic Bank trong năm 2023. (Ảnh minh hoạ: FT/Bloomberg, Reuters).
Một năm đáng nhớ
Năm 2023 là giai đoạn khó khăn của ngành ngân hàng Mỹ. Trong nửa đầu năm, hàng chục ngân hàng khu vực chao đảo - một số rơi vào cảnh sụp đổ - khi lãi suất gia tăng khiến tài sản trên sổ sách của họ mất giá. Các nhà băng phải chịu khoản lỗ chưa thực hiện lên tới 648 tỷ USD.
Kể từ đó, nhiều tổ chức phải xoay xở để người gửi tiền không rời đi. Một số cảnh báo rủi ro từ các khoản cho vay trong lĩnh vực bất động sản thương mại. Moody's Investors Service, S&P Global Ratings và Fitch Ratings hạ bậc xếp hạng của hàng loạt ngân hàng.
Hơn một thập kỷ trước, các cơ quan quản lý tại Mỹ tuyên bố sẽ cố gắng kiểm soát rủi ro liên quan đến các “ngân hàng quá lớn để có thể sụp đổ”. Song vào năm ngoái, chính phủ đã cho phép gã khổng lồ JPMorgan Chase mua lại ngân hàng đang lao đao là First Republic Bank.
Khi một quan chức thắc mắc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Janet Yellen cho biết JPMorgan đưa ra mức giá cao nhất, theo Bloomberg. Nhờ vậy, nhà băng lớn nhất nước Mỹ đã một lần nữa thâu tóm một đối thủ yếu, hút thêm khách hàng và thu về lợi nhuận khổng lồ.
Lợi nhuận cả năm 2023 của JPMorgan được dự đoán là sẽ xác lập kỷ lục mới trong lịch sử ngành ngân hàng Mỹ. Lợi nhuận trong 9 tháng đầu năm đã là một cột mốc đáng nhớ khác của riêng nhà băng này.
Các nhà phân tích ước tính rằng kết thúc năm 2023, lợi nhuận ròng của JPMorgan sẽ cao hơn 36% so với năm ngoái - trong khi lợi nhuận ròng của 5 ngân hàng xếp sau chỉ tăng khoảng 1%.
Ngoài ra, cổ phiếu của JPMorgan còn nhảy vọt 26% lên mức kỷ lục trong năm 2023, vượt xa mọi đối thủ lớn khác. Chỉ số KBW Bank gồm 24 thành viên và KBW Regional Banking gồm 50 ngân hàng khu vực đều đi xuống trong năm qua.
Khi Cơ quan Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC) thông báo JPMorgan là bên được phép mua lại First Republic, họ nói quá trình đấu giá “có tính cạnh tranh rất cao” và lưu ý rằng ngân hàng mà CEO Jamie Dimon dẫn dắt trong 18 năm qua đã giúp giảm thiểu thiệt hại cho quỹ bảo hiểm tiền gửi.
Không có gì ngạc nhiên khi JPMorgan có thể đưa ra mức giá cao nhất. Gã khổng lồ này lớn gấp 4 lần so với tổng quy mô của ba bên mua còn lại là PNC Financial Services, Citizens Financial và Fifth Third Bancorp.
Kể từ khi JPMorgan mua lại Bear Stearns và Washington Mutual trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, ngân hàng này đã có thêm một núi tài sản với quy mô tương đương với Wells Fargo - nhà băng lớn thứ 4 của Mỹ.
Ngay cả các đối thủ cũng thừa nhận thành công của ông Dimon. Trên một chương trình truyền hình phát sóng gần đây, CEO Morgan Stanley là ông James Gorman đã khen ngợi ông Dimon là CEO ngân hàng giỏi nhất thế giới.
Tuy nhiên, một số nhà quản lý không hài lòng với thương vụ mới của JPMorgan. Phát biểu trước Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, ông Rohit Chopra, Giám đốc Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng, cảnh báo: “Nếu JPMorgan có thể thâu tóm tất cả các định chế đã sụp đổ, ngay cả khi có những bên mua khác, chúng ta sẽ đối mặt với một vấn đề thực thụ”.
Tiến lên khi nhiều đối thủ vấp ngã
Ý tưởng về những “ngân hàng quá lớn để có thể sụp đổ” phổ biến trong cuộc khủng hoảng năm 2008, khi các quan chức nhấn mạnh rằng chính phủ cần phải giải cứu những nhà băng mà sự sụp đổ của họ sẽ gây ảnh hưởng nặng nề lên hệ thống tài chính toàn cầu.
JPMorgan nổi lên là cái tên lớn nhất trong những ông lớn. Các đối thủ hàng đầu của JPMorgan cũng ngày một phát triển, thu hút thêm rất nhiều khách hàng. Song, không phải lúc nào quy mô lớn cũng đảm bảo thành công.
Bank of America, ngân hàng lớn thứ hai tại Mỹ, đang phải gồng gánh khoản lỗ chưa thực hiện khổng lồ bắt nguồn từ trái phiếu kho bạc và các chứng khoán nợ khác. Việc này có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận của họ trong nhiều năm.
Các ngân hàng hàng đầu nước Mỹ khác là Citigroup và Wells Fargo thì đang tăng cường kiểm soát nội bộ để giải quyết những lo ngại của các cơ quan quản lý, theo Bloomberg.
Các nhà băng nhỏ hơn phụ thuộc nhiều hơn vào thu nhập lãi thuần (NII). Trong năm 2023, NII của đa phần ngân hàng thuộc nhóm này đều đi xuống.
Bên cạnh đó, giám đốc điều hành của các ngân hàng nhỏ hơn còn phải đối mặt với những thách thức khác, chẳng hạn như chi phí ngày càng tăng để theo kịp những tiến bộ công nghệ trong ngành. Ngân sách hàng năm mà JPMorgan dành cho nghiên cứu công nghệ hiện đã vượt quá doanh thu của các nhà băng khu vực lớn nhất.
