Một người thắng, trăm kẻ thua từ vụ UBS thâu tóm Credit Suisse

UBS được hưởng các điều khoản thuận lợi trong thương vụ mua lại đối thủ cũ. Nhà lãnh đạo, cổ đông và trái chủ Credit Suisse đều phải chịu tổn thất. Đến cả chính phủ và ngân hàng trung ương Thụy Sỹ cũng bị phiền lụy vì cuộc giải cứu này.

19-03-2023 UBS và Credit Suisse - 'vận may' khác nhau của hai ngân hàng Thụy Sĩ

19-03-2023 [Infographic] 20 vụ sụp đổ ngân hàng lớn nhất nước Mỹ

Logo của UBS và Credit Suisse. (Ảnh: Reuters). 

UBS là người hưởng lợi hiếm hoi từ khủng hoảng của Credit Suisse. Sau hai ngày cuối tuần điên cuồng tìm giải pháp cho Credit Suisse trước khi thị trường châu Á mở cửa, ngân hàng lớn nhất Thụy Sỹ đã đồng ý mua lại đối thủ cũ với giá khoảng 3,3 tỷ USD, trả hoàn toàn bằng cổ phiếu.

Dưới đây là một số kẻ thắng và người thua từ thương vụ lịch sử này, theo tổng hợp của Bloomberg.

Người chiến thắng: CEO Ralph Hamers của UBS

Ông Ralph Hamers. (Ảnh: Bloomberg). 

Ông Hamers sẽ chứng kiến tài sản dưới quyền quản lý của UBS tăng vọt lên 5.000 tỷ USD. UBS cũng được hưởng quyền miễn trừ đặc biệt để giữ lại các bộ phận có lãi của Credit Suisse ở Thụy Sỹ. Nhiều nhà phân tích nói rằng những bộ phận này đáng giá gấp ba lần những gì UBS chi ra cho thương vụ. 

Ông Ralph Hamers và các cấp dưới sẽ phải bù đầu cân nhắc xem họ nên thay đổi, giữ lại hay loại bỏ những đơn vị và nhân viên nào. Nhưng ông sẽ có khoảng 56 tỷ CHF (tương đương khoảng 60,5 tỷ USD) lợi thế thương mại âm để bù đắp bất kỳ thiệt hại nào từ việc ghi giảm giá trị sổ sách của tài sản tiếp nhận từ Credit Suisse.

Ông cũng có 9 tỷ CHF bảo đảm của chính phủ Thụy Sỹ để để bù đắp những khoản lỗ phát sinh từ một số loại tài sản nhất định. Và UBS có quyền tiếp cận lượng thanh khoản khổng lồ 100 tỷ CHF (tức 108 tỷ USD) từ ngân hàng trung ương.

UBS sẽ tạm ngưng chương trình mua cổ phiếu quỹ, nhưng vẫn cam kết sẽ trả cổ tức cho cổ đông.

Những kẻ thua cuộc

Các cổ đông lớn nhất của Credit Suisse

Các nhà đầu tư vùng Vịnh phải chịu thiệt hại lớn. Ngân hàng thương mại Saudi National Bank lỗ đậm 1,1 tỷ CHF trong vòng chưa đến 15 tuần kể từ khi mua cổ phần trong đợt huy động vốn gần nhất của Credit Suisse.

Chỉ vài tháng trước, Saudi National Bank còn tưởng mình đã mua được món hời khi trở thành cổ đông lớn nhất của Credit Suisse. Chủ tịch của Saudi National Bank đã khiến thị trường thêm hoảng loạn trong tuần vừa rồi khi tuyên bố sẽ "tuyệt đối không" rót thêm vốn vào Credit Suisse.

Nhưng nỗi đau của Qatar Investment Authority, quỹ đầu tư nhà nước của Qatar, đã kéo dài lâu hơn và có lẽ cũng to lớn hơn những gì nhà băng Arab Saudi phải chịu. Qatar Investment Authority là cổ đông lớn thứ hai của Credit Suisse và từng sở hữu loại trái phiếu AT1 sẽ bị xóa sổ hoàn toàn giá trị trong thương vụ giữa ngân hàng này và UBS. Không rõ liệu quỹ đầu tư Qatar đã kịp thanh lý số trái phiếu đó hay vẫn còn nắm giữ.

Cổ đông của Credit Suisse không có cơ hội bỏ phiếu để bác bỏ việc sáp nhập bởi Thụy Sỹ đã thay đổi quy định để đẩy nhanh thương vụ.

CEO Ulrich Koerner của Credit Suisse

 Ông Ulrich Koerner, CEO của Credit Suisse. (Ảnh: Bloomberg). 

CEO Ulrich Koerner của Credit Suisse được cho là sẽ rời đi sau khi thất bại trong việc hồi sinh ngân hàng này. Ông Koerner mới đảm nhiệm ghế nóng từ mùa hè năm ngoái và đã vạch ra kế hoạch để giảm thiểu rủi ro sau hàng loạt vụ bê bối và thua lỗ để tập trung vào mảng quản lý tài sản.

Ông còn có kế hoạch táo bạo hơn nữa là chia tách mảng ngân hàng đầu tư của Credit Suisse. Nhưng Credit Suisse đã không thể đứng dậy được sau cuộc khủng hoảng niềm tin khiến hàng trăm tỷ USD bị rút ra trong quý IV năm ngoái. Áp lực gia tăng trong những ngày gần đây đã buộc chính phủ Thụy Sỹ phải đứng ra can thiệp.

 Credit Suisse mất hơn 150 tỷ USD tiền gửi trong quý IV/2022.

Ông Michael Klein

Theo chiến lược cũ của CEO Koerner, một số bộ phận ngân hàng đầu tư của Credit Suisse sẽ được tách ra và hoạt động dưới thương hiệu CS First Boston, được quản lý bởi cựu thành viên HĐQT Michael Klein, tờ Fortune cho biết.

Ông Klein có vẻ sẽ phải chịu thiệt thòi lớn nếu kế hoạch này không được thông qua. Ông Klein đã phải rời khỏi HĐQT của Credit Suisse và bán công ty dịch vụ tài chính của mình cho ngân hàng với giá 210 triệu USD, nhưng thỏa thuận này chưa được hoàn thiện trước vụ sáp nhập.

Chủ tịch Colm Kelleher của UBS không nhắc trực tiếp đến CS First Boston trong cuộc họp báo cuối ngày 19/3. Tuy nhiên, ông ám chỉ rằng UBS hài lòng với ngân hàng đầu tư của mình và dự định cắt giảm đáng kể bộ phận tương tự của Credit Suisse.

Trái chủ AT1

Nhà đầu tư trái phiếu thường được bảo vệ khỏi thua lỗ tốt hơn cổ đông, nhưng trường hợp này thì ngược lại. Cơ quan Quản lý Thị trường Tài chính Thụy Sỹ (Finma) cho biết thỏa thuận mua lại của UBS sẽ “xóa sổ” số trái phiếu AT1 trị giá 17 tỷ USD của Credit Suisse.

Quyết định trên được đưa ra nhằm tránh cho người nộp thuế phải gánh chịu tổn thất từ sự sụp đổ của một ngân hàng. Đây là khoản lỗ lớn nhất từ trước đến nay trên thị trường AT1 quy mô 275 tỷ USD của châu Âu.

Các cổ đông của Credit Suisse còn được trả hơn 3 tỷ USD bằng cổ phiếu của UBS trong khi trái chủ AT1 của Credit Suisse trắng tay.

Cơ quan quản lý của Thụy Sỹ

Kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đến nay, Finma là cơ quan quản lý đầu tiên phải theo dõi một ngân hàng quan trọng tới hệ thống tài chính rơi vào rắc rối đến mức cần được giải cứu.

Chính phủ Thụy Sỹ đã phải can thiệp và đảm bảo hàng tỷ CHF cho UBS. Ngân hàng trung ương Thụy Sỹ cũng buộc phải cung cấp các khoản hỗ trợ thanh khoản rộng rãi để dàn xếp cho Credit Suisse được mua lại, 15 năm sau khi tiền thuế của người dân được dùng để giải cứu UBS trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008.

Bộ trưởng Tài chính Thụy Sỹ Karin Keller-Sutter thừa nhận đây là cách duy nhất để ổn định thị trường tài chính quốc tế.